جديديت پڄاڻان جو سائنسي بنياد:
(Scientific Approach of Post-Modernism)
جديديت پڄاڻان جو سائنسي بنياد ڪوانٽم فزڪس، جينيٽڪ سائنس جي ميدان ۾ آسانيءَ سان پسي سگهجي ٿو. ڪوانٽم فزڪس، آئنسٽائن جو اليڪٽران جي دريافت وارو نظريو آهي، جنهن کي پهريان مادي ذرو سمجهيو ويندو هو، پر پوءِ ان جي مادي وجود تي شڪ ڪيو ويو، ڇاڪاڻ ته اليڪٽران ساڳئي وقت مادي ذرو به آهي ته پنهنجي خاصيت ۾ سگهه به رکي ٿو. سندس سگهه ۾ تبديليءَ وارو عمل رينڊم آهي. هاڻي سوال اِهو پئي پيدا ٿيو ته جيڪڏهن اليڪٽران مادي ذرو آهي ته پوءِ طاقت ۾ ڪهڙي ريت تبديل ٿئي ٿو ۽ جيڪڏهن اهو مڃجي ته اليڪٽران سگهه آهي ته پوءِ سمورو بحث ئي ختم ٿي وڃي ٿو ۽ مادي جي حيثيت ثانوي ٿي وڃي ٿي.
“Quantum Physics reveals some startling features of the universe that undermine both the modern mechanistic model of the world and the modern assumption of scientific certitude. For example, there are no commonsense models that help us reconcile the dual nature of matter and energy – the fact that they sometimes act like waves and sometimes act like particles, depending on the way we examine them.” (10)
ڪوانٽم فزڪس ان مسئلي جو ڪوبه حتمي جواب نٿي ڏي، جنهن ڪري دنيا اندر تمام وڏا بحث مباحثا ٿيڻ لڳا ۽ شين کي مخصوص نقطئه نظر کان ڏسڻ جي بجاءِ مختلف رخن کان جانچڻ ۽ حل ڪرڻ جي سلسلي جي شروعات ٿي. آخرڪار نتيجو اهو نڪتو ته هر شيءِ فارمولائيز ناهي بلڪ رينڊم اسٽائيل به موجود آهي. اهڙيءَ ريت دنيا جي هر وهنوار ۾ پڻ عدم تعين ۽ گھڻ رخي صورتحال جو هڪ اڻ کٽندڙ سلسلو شروع ٿي ويو.
تنهن کان پوءِ جينيٽڪ سائنس فطرت جي اصولن سان تمام گهڻي هٿ چراند ڪئي آهي. توهان ڏسندؤ ته پيوندڪاريءَ ذريعي ڪيتريون ئي نيون فارمي جنسون هٿرادو ڀاڻ ۽ دوائون پيدا ڪيون پيون وڃن ته جيئن وڌ کان وڌ سٺي پيداوار ۽ تڪڙا مندائتا ۽ اڻ مندائتا فصل پيدا ڪيا وڃن. مثال طور هينئر توهان کي اڇا واڱڻ به ملندا ته ڳاڙها ۽ ڦڪا شملا مرچ به نظر ايندا. ٽماٽي ۽ ليسوڙيءَ جي پيوندڪاريءَ جو املوڪ به ملندو ته ڪارو، اڇو ۽ واڱڻائي گلاب جو گل به.
اهڙيءَ ريت جينيٽڪ سائنس جاندارن ۾ مختلف جينس جي ٽرانسپلانٽ ذريعي پڻ انوکا تجربا ڪيا آهن. جيڪڏهن توهان کي چيتي جي پڇ واري جاءِ تي مور وارو پڇ نظر اچي ته ڪو عجب ڪونهي، لڌڙي جي جسم تي پٽاپٽي گڏهه وارا پٽا نظر اچن يا ڪانوَ جو منهن بن مانس جهڙو لڳي ته ان ۾ حيرت جهڙي ڳالهه ڪانهي. هاڻي ته جينيٽڪ سائنس ڪلوننگ ٽيڪنالوجي ذريعي ڊولي رڍ (Dolly Sheep) ٺاهي اهو ثابت ڪري ڇڏيو آهي ته انسان مان ٻيو انسان به ٺاهي سگهجي ٿو. اهڙيءَ ريت جينيٽڪ سائنس جي اهڙي رويي پڻ رينڊم اسٽائيل، لامرڪزيت ۽ عدم تعين جهڙي صورتحال کي هٿي وٺرائڻ ۾ اهم ڪردار ادا ڪيو آهي.