شڪارپور جو شاهي باغ ۽ ڇوٽا بيگاري واهه
منجھند جو 12:15 وڳي سنڌ جي پُراڻي پئرس شهر شڪارپور ۾ پهتاسين هي شهر هاڻي پئرس ناهي رهيو. پر کوڙ سارن مسئلن ۽ مونجھارن جو شهر آهي. هن شهر کي تاريخي ست در آهن. جيڪي پنهنجي نالن سان مشهور آهن. اسين شاهي باغ پهتاسون هن باغ کي انگريزن جي دور ۾ وڏو اوج هو. هن باغ ۾ هندو، انگريز ۽ مسلمان مٿيون ۽ وچولو طبقو اچي شام جو محفلون مچائيندا هئا. هن باغ لاءِ چيو وڃي ٿو ته احمد شاهه ابدالي جڏهن هندوستان تي ڪاهه ڪرڻ لاءِ هتان گذريو پئي تڏهن هن شاهي باغ ۾ قيام ڪيو هو. شاهي باغ هاڻي تباهه ٿيندو پيو وڃي. ڇاڪاڻ جو هاڻي شاهي باغ ته ڇا، شڪارپور شهر جي ڪنهن به تاريخي ماڳ کي بچائڻ لاءِ ڪنهن به سياستدان يا سماج سڌارڪ جي ڪا دلچسپي ناهي رهي. باغ ڀرسان ڇوٽا بيگاري واهه وهندو آهي، انگريزن جي دؤر ۾ گرميءَ جي مند ۾ تَــڙُ ڪرڻ لاءِ هتي پري پري کان ماڻهو ڪهي ايندا هئا. جيڪو واهه هن وقت شهر جي ڪني پاڻيءَ جي نيڪال لاءِ استعمال ڪيو وڃي ٿو.
آغا صاحب جيئن ته پاڻ شڪارپور جو آهي. تنهن ڪري پاڻ پئي گائيڊ ڪيائين. آغا صاحب باغ گهمائڻ کان پوءِ وين ۾ ويهڻ لاءِ چيو ۽ چيائين ته ”سٽي ٽاپ“ هوٽل ڏانهن هلنداسين. جتي مانجھاندو ڪنداسين. آغا صاحب هوٽل واري کي آرڊر ڏئي ڪجھه وقت لاءِ شهر هليو ويو. جڏهن ته مان ڪوڙي خان سان گڏ هوٽل کان ٻاهر نڪري بال پين ۽ پنا، لفافا ۽ نوٽ بوڪ خريد ڪيا ۽ واپس اچي هوٽل ۾ ويٺاسين جتي مانجھاندو ڪري رهيا هئاسين ته آغا نور محمد واپس اچي شريڪ ٿيو، آغا صاحب سان شڪارپور جو صحافي نعمت الله ڀٽو ۽ اسلم منگي به گڏ هئا. نعمت الله ڀٽو، برڪت الله ڀٽو سان گڏجي ڪالاباغ ڊيم نالي سان ڪتاب مرتب ڪيو آهي. جنهن ۾ هن صاحب ڪالاباغ ڊيم خلاف خاص مضمون سهيڙيا آهن، جن ۾ محترمه بينظير ڀٽو، رسول بخش پليجو، عبدالرسول ميمڻ، ابرار قاضي، امر جليل جن جا نهايت ڪارائتا مضمون آهن. هي ڪتاب محترمه بينظير ڀٽو جي نالي سان منسوب ڪيل آهي. نعمت الله ڀٽو اسان سان ڀاڪر پائي مليو ۽ چند گهڙيون ويهي خيالن جي ڏي وٺ ڪئي. اتي هڪ ٽيبل تي ويهي تاج دوري جي خبر ٺاهي چڪو هو. جيڪا نعمت الله کي خبر ڏيندي پارت ڪيائين ته ڪاوش اخبار سميت ٻين اخبارن ۾ خبرون فيڪس ڪري. سٽي ٽاپ هوٽل کان ٿي ديوان ٺاڪر داس هوٽل تي پهتاسين، جتي اسان سڀني ديوان جي مشهور ڪلفي کاڌي. مون وٽ پوسٽ ڪرڻ لاءِ ٻه خط هئا. جن مان هڪ ناز سنائي ڏانهن ۽ ٻيو هلال پاڪستان ڪراچي جي ايڊيٽر ڏانهن. مون چند قدم اڳيان وڌي پوسٽ آفيس پهچي ٻه خط پوسٽ ڪيا ۽ واپس اچي وين جي وچ واري حصي ۾ اڪيلي هڪ سيٽ تي ويٺس. منهنجي اڳيان تاج جويو، ادل ۽ آغا نور محمد جن ويٺا هئا مون واري قطار ۾ لياقت جوڻيجو، آدرش ويٺل هئا. اسين هينئر شڪارپور شهر کان ٻاهر نڪري ڪنڌڪوٽ ڪشمور روڊ تي هئاسين. اسان جو رخ هاڻي ملتان ڏانهن هو، شام جا 3:00 وڳي چڪا هئا. ننڊ کنيو پئي وئي، ادل سومرو کونگهرا هڻي رهيو هو. اڳيان محسن ڀوپالي، خيال آفاقي به ستل هئا. ۽ پوءِ مون کي به ننڊ جو جھوٽو اچي ويو، جڏهن جاڳ ٿي ته اڳيان پنجاب ۽ سنڌ جو بارڊر هو. بارڊر ديرا موڙ کان چند ڪلوميٽر اڳيان آهي. هتي چند پوليس وارا موجود آهن، هڪ ڪمري جي جڳهه ٺهيل آهي، جيڪا پوليس چيڪ پوسٽ آهي. اسان جي گاڏي کي روڪڻ جو اشارو مليو گاڏي رڪي جنهن تي ڪوڙي خان چين ته سرڪاري وفد ملتان وڃي رهيو آهي. انهن اسان جي وين کي ڇڏي ڏنو ۽ اسين اڳتي هلي رهيا هئاسين. ڪشمور ۽ راجن پور رستي تي ويراني ۾ هڪ پيٽرول پمپ هو. جتي هڪ هوٽل هو. اتي چانهه پيئڻ ضروري سمجھي، ڇاڪاڻ جو سموري ڏينهن جو ٿَڪُ هو. سج به پوين پساهن ۾ هو. موسم وڻندڙ لڳي.