اسلاميه ڪاليج پشاور
اسين تقريباً 1:10 منجھند جو اسلاميه ڪاليج ۾ پهتاسين. اسلاميه ڪاليج جي عمارت ڏسڻ وٽان آهي. ڪاليج اندر باغ شايد پاڪستان جي ڪنهن ٻي ڪاليج ۾ هجي، وڻڪاري ۾ ڪاليج جو اڌ حصو ڍڪجي ويو آهي، هتي ٻڌايو ويو ته باغات لاءِ رکيل فنڊ باقاعده خرچ ڪري باغن جي سونهن کي محفوظ رکيو وڃي ٿو. اسان وٽ سنڌ ۾ باغن جي پئسن کانسواءِ ڪلاسن جي مرمت، بورڊ ۽ چاڪ جا پئسا به کاڌا وڃن ٿا. اسان کي ڪاليج اچڻ تي ڪاليج جي پرنسپل مسرت حسين شاهه ڀليڪار ڪئي. اسان کي هن تاريخي ڪاليج جا مختلف حصا گهمايا ويا. جتان اسان کي ڪاليج جي لائبريري هال ۾ وٺي آيا، اسين هڪ گول ميز ٽيبل جي چوڌاري ڪرسين تي ويٺاسين، اسان جي سامهون ڪتابن جا ڪٻٽ رکيل هئا. جن ۾ ڪيئي ناياب ڪتاب ۽ تاريخي نسخا موجود هئا. هتي ڪاليج انتظاميه جا ٿورا مڃيا. آخر ۾ پرنسپال مسرت حسين شاهه پنهنجي خيالن جو اظهار ڪندي چيو ته اوهان هتي اچي اسان کي عزت ڏني آهي. تنهن لاءِ اسان ٿورائتا آهيون. مسرت حسين شاهه ڪاليج بابت بريفنگ ڏيندي ٻڌايو ته ڪاليج جي عمارت جو تعميراتي ڪم 1911ع ۾ شروع ٿيو. تقريباً 1913ع ۾ مڪمل ٿيو. هن لائبريري ۾ 80 هزار ڪتاب موجود آهن ۽ پڙهائي سخت آهي. امتحان جو رزلٽ هر سال سٺو رهي ٿو. آخر ۾ اسان کي ريفريشمينٽ ڪرائي وئي ۽ ڪتابن جا سيٽ مهمانن کي تحفي ۾ ڏنا ويا. مسرت حسين شاهه اسان کي الوداع چيو ۽ اسين پنهنجين گاڏين ۾ ويٺاسين. 2:05 وڳي اسين يونيورسٽي جي وائيس چانسلر طرفان ڏنل مانجھاندي ۾ شرڪت لاءِ يونيورسٽي طرفان نئين تعمير ٿيل استادن جي بهبود لاءِ هڪ هال ۾ آياسين، هال تمام وڏو هو. هتي شادي جي تقريبن کانسواءِ ٻيون به تقريبون استادن پاران ڪيون وينديون آهن. ماني ٽيبل تي لڳي چڪي هئي، جتي يونيورسٽي جا پروفيسر ۽ وائيس چانسلر موجود هئا. مون کي خبر پئي ته وائيس چانسلر جي ڀرسان جيڪو قداور ۽ رنگ جو ڀورو شخص بيٺل آهي سو سرخ پوش رهنما ولي خان جو ڀائيٽو آهي ۽ يونيورسٽي ۾ اعلى عهدي تي فائز آهي. مون ٿورو اڳيان وڃي تاج جويو کي ٻڌايو ته تاج ماحول جو واءُ سواءُ وٺي ان قداور شخص ڏانهن وڌيو. ڀرسان بيهي چيائينس سائين مان تاج جويو سنڌي لئنگويج اٿارٽي جو سيڪريٽري آهيان. ان قداور شخص تاج کي خوش آمديد چيو تاج چيس ته سائين مون به باڇا خان جا سنڌ جي دوري دوران سن ۾ هٿ ڌورايا هئا. تنهن تي ان قداور شخص تاج کي ڪافي پنهنجائپ ڏيکاري ۽ عزت ڏني. ادل سومري چيو ته تاج جي عادت آهي ته هو جتي به ويندو آهي اتي تعلقات ڪڍي وٺندو آهي. اسان يونيورسٽي جي استادن سان ڪچهري ڪئي ۽ پوءِ وائيس چانسلر کان موڪلائي ريسٽ هاؤس آياسين. 3:15 ٿيا هئا.