صوفي شاعر رحمان بابا
عمر حيات اسان کي پشاور شهر جي ٻاهران حضرت رحمان بابا جي مزار ڏانهن وٺي ويو. رحمان بابا جي مزار شهر کان ٻه ميل پري آهي. پيجارو مسجد واري پاسي کان مين دروازي تي بيٺي. اسين هيٺ لٿاسين گيٽ ٽپي هڪ وڏي ميدان تي آياسين جتي ڪجھه صوفي فقراءَ رحمان بابا جا راڳ ڳائي رهيا هئا. ڀرسان هڪ صوفي فقير، رحمان بابا جي حياتي ۽ شاعري بابت ڪتابڙا وڪڻي رهيو هو.
صوفي عبدالرحمان پشتو زبان جو عظيم بزرگ شاعر آهي. جيڪو رحمان جي نالي سان مشهور آهي. جنهن 1632ع (1042هجري) ۾ عبدالستار مهمند جي گهر ۾ جنم ورتو. هن صوفي درويش 1128 هجريءَ ۾ وفات ڪئي. سندس مزار هزار خاني ڳوٺ ۾ آهي، جيڪو پشاور شهر کان ٻه ميل ڏکڻ طرف آهي. پاڻ فقهءِ تصوف جي تعليم ان وقت جي عالمِ دين مولانا حضرت يوسف زئيءَ کان حاصل ڪئي. ان کان پوءِ پاڻ ڪوهاٽ مان ديني تعليم حاصل ڪيائون.
جب وہ محبوب دل و جان ملا ہے مجھ کو
مخزن گوہر و مرجان ملا ہے مجھ کو
ساری دنیا میری ہوجائے تعجب کیا ہے
ساری دنیا کا جو سلطان ملا ہے مجھ کو
اک نفس وصل بھی مجھ کو جو ملا ہے اس کا
عیوض محنت ھجراں ملا ہے مجھ کو
چَاہ اس وصل میں گذری ہے قیامت مجھ پر
میں کہوں گا بہت آسان ملا ہے مجھ کو
•
جو بزم عشق میں مطرب کوئی اٹھائے رباب
وہ میری دل پہ سجیلے سروں کا لائے عَذاب
جو کار خیر ہو اپنے مفاد کی خاطر
اگر چہ نیک عمل ہے مگر نہیں ہے ثواب
•
دا زما یار جلوا دہ چی لیدۂ شی
لکہ نمَر پَہ صومعہ دسومنَات
(منهنجي يار جو جلوو جيڪو نظر اچي ٿو
اهو سومناٿ جي مناري تي سج جي روشنيءَ وانگر آهي)
•
نَہ آغوش رحمان مَرو بارقیب
کہ این سفلہ بدخوئی بد ذات ہے
(رحمان جي ڀاڪرن مان نڪري غير سان گڏ نه وڃ،
اهو بيوقوف، بدخصليت ۽ بد ذات آهي)
•
اسان ڪجھه دير راڳ ٻڌوسين. پر راڳ پشتو ۾ هو، تنهن ڪري صرف ڌن جو مزو پئي ورتوسين. ڌن مزيدار هئي، ڪجھه وقت فقيرن سان گڏ زمين تي پلٿي ماري راڳ ٻڌڻ ۾ شريڪ ٿياسين، هنن جي صوفياڻي راڳ ۾ وڏي لئي هئي، اسان سڀ خاموش ٿي رحمان بابا جي ڪلام کي ٻڌوسين. اُتان اٿي ڪتابَ خريد ڪيا. اسين اڳتي مزار اندر وياسين، مزار چؤطرف ويڪري آهي، اندر ڪا به سوڙهه ڪانهي. گولائي ۾ سنگ مرمر پٿر سان ٺهيل جديد شاندار عمارت آهي. آواز پڙاڏو ٿي رهيو آهي. اسان سڀني رحمان بابا جي مزار تي سنڌ ۽ سرحد جي عوام جي ڀلائي ۽ ترقي لاءِ دعا گهري. رحمان بابا جي مزار جي سيراندي کان رکيل تغاريءَ مان لوڻ کڻي کائڻ سان مراد پوري ٿئي ٿي. اسين مزار کان ٻاهر نڪري وڏي ميدان تي آياسين. جتي ٿڌڙي هوا اسان کي رحمان بابا جي شاعري ٻڌائي جھومائي رهي هئي، سنگ مرمر تي گهمڻ سان پيرن ۾ ٿڌاڻ جو احساس ٿيو. هوڏانهن پشتو صوفياڻو راڳ هلي رهيو هو. پيرن نچڻ جي ڪوشش ڪئي. نچڻ جي حوالي سان تاجل بيوس ڏاڍو ياد آيو. جنهن سان دل ڳنڍير وانگر ڳنديل آهي. اسان جڏهن مزار جي ٻاهرين دروازي کان نڪري رهيا هئاسون ته پنجاب ۽ بلوچستان جا اديب به اچي پهتا. هڪ ٻئي کي کلي کيڪاريوسين ۽ سلام ڪيوسين. اسان پيجارو ۾ ويٺاسين. پيجارو ريسٽ هائوس تي اچي ڇڏيو.