عرب نوڪري نٿا ڏين
”مڙيئي خير آهي، پريان سندي پار جي مڙيئي مٺائي. عربيءَ ۾ توهان جا جهيڙا به اسان کي سريلا لڳن ٿا. هونءَ باءِ دي وي، مون کي پهريون دفعو معلوم ٿيو آهي ته عربيءَ ۾ جهيڙا به ڪيا وڃن ٿا.“
”ابا عرب!“ مبارڪ چيو، ”ماٺ اٿئي ڀلي، جتي چار عرب گڏ ٿين اتي رڳو بحث ۽ جهيڙي کانسواءِ ڇا ٿي سگهي ٿو؟“
”يار مون کي پهريون دفعو معلوم ٿيو آهي ته پاڪستان، انڊيا، بنگلاديش، ملائيشيا جي مسلمانن کي عربي نه ٿي اچي.“ ٽيونيشيا جي عياض چيو، ”مون سمجهيو ته جيئن اسان آفريڪا جي مسلمان ملڪن موراڪو، ماريطانيا، الجيريا، سوڊان، لبيا، ٽيونيشيا وارن کي عربي اچي ٿي تيئن توهان مسلمان به ڳالهائيندا هوندائو.“
”نه. اسان وٽ قرآن شريف پڙهڻ جي حد تائين ٿوري گهڻي عربي پڙهائي وڃي ٿي. اها ٻي ڳالهه آهي ته اسان جي ملڪ جي زبانن ۾ ڪيترائي عربي جا لفظ آهن ۽ لکڻي پڻ عربي نموني جي اٿئون. ان ڪري ملائيشيا يا بنگلاديش جهڙن ملڪن جي ماڻهن جي مقابلي ۾ اسين عربي جلدي سکي سگهون ٿا.“ مون هن کي ٻڌايو.
هڪ ڏينهن بحث هليو ته يورپ جا ملڪ هڪ ٻئي جي ماڻهن جو ڏاڍو خيال رکن ٿا. اڄڪلهه سئيڊن، ڊئنمارڪ، فنلنڊ، جرمني جهڙا ملڪ امير ٿي ويا آهن ته پنهنجي غريب يورپي ملڪن جو خيال رکن ٿا ۽ پولنڊ، هنگري، ويندي ايسٽونيا جي ملڪن جا ماڻهو مٿين امير ملڪن ۾ اچي پورهيو يا ڌنڌو، واپار ڪري چار پئسا ڪمائين ٿا.
”ڪويت ۽ سعودي عرب جهڙن امير ملڪن کي به کپي ته گهڻي کان گهڻا ماڻهو ڪوريا، ٿائلنڊ ۽ فلپين جهڙن ملڪن مان گهرائڻ بدران پاڪستان، مصر، ويندي هندوستان سوڊان جهڙن ملڪن مان گهرائين. ڪو ڏينهن ڪهڙو ڪو ڏينهن ڪهڙو. اڄ جو امير ملڪ سڀاڻي غريبٿي سگهي ٿو ۽ پوءِ پاڙيسري ملڪ مڇي ماني وارو هوندو ته ڏکئي وقت ۾ سندن به مدد ڪري سگهندو.“ مون چيو.
ٽيونيشيا جي عياض منهن ٺاهي چيو:
”هي سعودي عرب ائينڪڏهن به نه ڪن. توهان پاڪستانين ۽ بنگلاديشين کي ته ٺهيو اسان ٽيونيشيا جي عربن کي به نوڪري ڏيڻ کان آڱوٺو ڪڍي ويٺا آهن ۽ جي نوڪري ڏيندا تڏهن به گهٽ پگهار تي. مون چار پنج سال اڳ سعودي عرب جي جهازن تي نوڪريءَ لاءِ Apply ڪيو هو پر نوڪري نه ڏنائون.“
”هاڻ ڏس عياض،“ سعودي عرب جي خالد کيس سمجهائيندي چيو، ”جهاز سعودي عرب جي ماڻهن جا ضرور آهن، پر هنن انهن کي هلائڻ لاءِ ٻين کي ٺيڪو ڏنو آهي، جيئن اڪثر ٿيندو آهي ته جهازن جو ڪم مئنيجمينٽ ڪمپنيون هلائين ٿيون ۽ هو ڪم مطابق فلپينو، چيني يا بنگالي Crew رکن ٿيون، باقي ٻين نوڪرين لاءِ آئون توکي سڃاڻان ٿو. محنتي ۽ ايماندار ماڻهو آهين، مون کي خوشي ٿيندي، جيڪڏهن تون اسان جي ملڪ ۾ هلي نوڪري ڪندين. باقي جيترو پگهار تون چاهين ٿو ايترو ملڻ ڏکيو آهي. تون ڪنهن کان به معلوم ڪري ڏس. گهر، سواري، ميڊيڪل وغيره هر ڪمپني ضرور ڏئي ٿي باقي روڪ پگهار ڪٿي به گهڻو ناهي. تون هلي اسان جي فئملي بزنيس ۾ ڪم ڪر يا کليل ويزا ذريعي اتي ٻي ڪا نوڪري ڳولهه. پگهار ان ئي Range ۾ ملندءِ.“
”نه. منهنجي زال کي به ڪا بئنڪ ۾ نوڪري وٺرائي ڏي ته پوءِ زال ۽ ٻارن سان سعودي عرب اچي رهندس. اڪيلو نه.“ عياض چيو.
”ڏس هاڻ وري اها ڦڙتي ٿو هڻين نه. مون کي خبر آهي ته تون يا تنهنجا ٻيا ٽيونيشيا جا ماڻهو اسان وٽ اسان جي پگهار مطابق ڪم نه ڪندائو.“ خالد چيس. ”۽ عورت کي سعودي عرب ۾ نوڪري ڪرڻ جي اجازت ناهي.“
”ايتري پگهار تي ڪيئن ڪم ڪريون. اڌ ته Tax ۾ حڪومت کي ڏيڻو پوي ٿو.“ عياض ورندي ڏنس.
”اهو توکي پنهنجي ٽيونيشيا حڪومت کي ڏيڻو پوي ٿو نه اسان جي سعوي حڪومت کي. ان ۾ تنهنجي ملڪ جي حڪومت جو ڏوهه آهي، جنهن اهڙا اڻانگا قاعدا ٺاهيا آهن جوتوهان جي ملڪ جو ڪو پورهيت ٻاهر ڪمائڻ لاءِ نٿو نڪري، جن ملڪن ۾ نه آهن انهن جا ته اسان وٽ خوشيءَ سان نوڪريءَ لاءِ ايندا رهن ٿا.“