الطاف شيخ ڪارنر

يورپ جا ڏينهن، يورپ جون راتيون

الطاف شيخ جو اسڪئنڊينيوين ملڪن بابت لکيل سفرنامو ”يورپ جا ڏينھن ۽ يورپ جون راتيون“  اوهان اڳيان پيش آهي. يوسف شاھين لکي ٿو: ”گذريل پنجاھ سالن دوران سنڌ مان چند ماڻھن ڪن خاص ملڪن بابت سفرنامہ لکيا آهن، پر الطاف شيخ شايد واحد شخص آهي جنهن نہ فقط دنيا جو وڏو حصو اکين سان ڏٺو آهي بلڪہ اتي جون حالتون، تيز مشاهدي سبب بيحد عالمانہ انداز ۾ قلمبند ڪيون آهن. هن جون بامقصد لکڻيون نہ فقط سنڌي ادب جو اهم ترين ورثو آهن، بلڪہ اڄوڪي تاريخ جو انتھائي ڪارائتو حصو پڻ آهن. “


  • 4.5/5.0
  • 11
  • 1
  • آخري ڀيرو اپڊيٽ ٿيو:
  • الطاف شيخ
  • ڇاپو پھريون
Title Cover of book يورپ جا ڏينهن، يورپ جون راتيون

سترهين صدي ڊچ تاريخ جو سونهري دور هو

نيدرلئنڊس جي اتر ۽ اولهه ۾ اتر سمنڊ (North Sea) آهي، اوڀر پاسي جرمني آهي ۽ ڏکڻ پاسي بيلجم. نيدرلئنڊس کي اڪثر هالنڊ جي نالي سان به سڏيو وڃي ٿو، جيڪو نالو ڏهين صديءَ کان پوءِ مشهور ٿيو. هالنڊ لاءِ چيو وڃي ٿو ته هولٽ لئنڊ(Holt Land) مان نڪتل آهي، جنهن جي معنيٰ آهي ٻيلن جي ڌرتي(Wood Land). هونءَ هالنڊ دراصل نيدرلئنڊس جي ستن صوبن مان هڪ صوبي جو نالو آهي. جيئن برطانيه کي اسان انگلنڊ سڏيون ٿا، جيتوڻيڪ انگلنڊ برطانيا جو فقط ڏاکڻو حصو آهي. ان ڪري اتر ۾ رهندڙ اسڪاٽلنڊ توڙي آئرلنڊ وارن کي ان تي چڙ به لڳي ٿي پر انگلنڊ کان به وڌيڪ هالنڊ مشهور ٿي ويو آهي. ان ڪري مون به ڪٿي هالنڊ ڪٿي نيدرلئنڊ ۽ ڪٿي ٻئي نالا استعمال ڪيا آهن.
ساڳي طرح نيدر لئنڊس جي گاديءَ جو هنڌ ايمسٽرڊم آهي، جتي هن ملڪ جو بادشاهه ۽ راڻي رهن ٿا پر سرڪاري آفيسون سڀ هيگ ۾ آهن. ان ڪري ڪيترا ماڻهو نيدرلئنڊس جي گاديءَ جو هنڌ هيگ سمجهن ٿا.
سڄي هالنڊ جي هن وقت پکيڙ سورهن هزار کن چورس ميل آهي، جنهن مان ڌرتيءَ جا ٽڪرا تيرهن هزار چورس ميل ٿيندا باقي درياهه ۽ سمنڊ آهن، جيڪو ڊچ ڀريخشڪيءَ جو حصو وڌائي رهيا آهن. هينئر به هو سمنڊ ڀرڻ جو ڪم جاري رکندا اچن ۽ هي مضمون ڇپجي پڙهندڙن تائين پهچڻ تائين ڪجهه ٻيا سمنڊ جا چورس ميل ڌرتي ٿي چڪا هوندا. نيدرلئنڊس جو جهنڊو ٽن پٽين ۾ ورهايل آهي. ڳاڙهي پٽي، اڇي ۽ تکي بلو رنگ جي.
اڄڪلهه جو نيدرلئنڊس يارهن صوبن ۾ ورهايل آهي، جيڪي 957 ميونسپالٽين ۾ ورهايل آهن. سڀ کان گهڻا ماڻهو ڏکڻ هالنڊ (Zuid Holland) ۾ رهن ٿا ۽ سڀ کان گهٽ ڊرنٿي(Drenthe) صوبي ۾. نيدرلئنڊس جي رهاڪن جي ڪمائي پوک، مڇيون مارڻ، ڍڳيون پالڻ ۽ ان جي گوشت، کير مکڻ مان ٿئي ٿي. جهازراني ۽ ڪارخانن مان پڻ چڱي اُپت ٿئين ٿي. هتي جا ماڻهو سهڻا گل ۽ ٻوٽا تمام گهڻا پوکي وڪڻن ٿا.
نيدرلئنڊس تي 1948ع کان وٺي 1980ع تائين راڻي جوليانا راڄ ڪيو. هن شهزادي پرنهارڊ سان شادي ڪئي هئي جنهن مان چار ڌيئون ٿيس. پيٽرڪس 1938ع ۾، آئرن 1939ع ۾، مارگريٽ 1943ع ۾ ۽ ماريا ڪرسٽينا 1947ع ۾ ڄائي. 1980ع ۾ راڻي جوليانا پنهنجي وڏي ڌيءَ پيٽرڪس جي حق ۾ تخت تان دستبردار ٿي.
هالنڊ ۾ آئيني راڄ(Constitutional Monarchy) آهي. انتظامي حڪومت ڪابينا جي هٿ ۾ آهي، جيڪا ميجارٽي ذريعي چونڊجي ٿي. پارليامينٽ (جنهن کي هتيStaten General سڏجي ٿو) جا ٻه طبقا آهن. هيٺيون طبقو جيڪو سيڪنڊ چئمبر سڏجي ۽ مٿيون طبقو فرسٽ چئمبر سڏجي ٿو.
پارليامينٽ جيڪي بل پاس ڪري ٿي اهي آخر ۾ ملڪ جي راڻيءَ کي صحيح ڪرڻا پوندا آهن. (1890ع کان وٺي هالنڊ تي راڄ راڻيءَ جو هلندو اچي) ٿيوري مطابق هوءَ چاهي ته ڪنهن به بل کي پاس ٿيڻ کان انڪار ڪري سگهي ٿي پر اڄ تائين هتي جي ڪنهن به راڻيءَ ائين ڪيو نه آهي.
سترهين صدي ڊچ تواريخ جو سونهري دور سڏيو وڃي ٿو. سونهري ان ڪري جو هڪ طرف ڊچ جهاز آفريڪا، ايشيا، آمريڪا جي ملڪن کان خوب مال ۽ ملڪيتون کڻي پئي آيا ۽ ٻئي پاسي هالنڊ جا امير امراءُ هٿ آيل ناڻي جو ڪافي حصو آرٽ ۽ هنرن تي خرچ ڪرڻ لڳا. ملڪ جا آرٽسٽ ۽ هنرمند، رازا، واڍا عمارت سازيءَ جا ماهر وڌندا رهيا. ان دور جون عمارتون ۽ آرٽ اڄ هالنڊ جي جنهن تنهن شهر ۾ نظر اچي ٿو. مشهور آرٽسٽ ريمبرانڊٽ (1669-1606ع) ان دور جو آهي. ان کان علاوه فرانس هالس، اڊريئن وان اوستاد، باٿولوميوز ۽ ٻيا به ڪيترائي آرٽسٽ هالنڊ ۾ ٿي گذريا. ميوزيشن، سائنسدان ۽ فلاسفر پڻ هن دور ۾ گهڻي کان گهڻا پيدا ٿيا.هيستائين پندرهن کن ڊچن کي نوبل پرائيز ملي چڪو آهي.