ڊچ زبان
جرمن ۽ انگريزي زبانن وانگر ڊچ به جرمنڪ زبان چئي وڃي ٿي. منجهس ڪيترائي اهڙا لفظ آهن، جيڪي انگريزي ۽ جرمن زبانن ۾ آهن. پر ننڍو ڪرڻ لاءِ انهن جا پڇ ڪڍياويا آهن. ان ڪري ڊچ زبان جون اسپيلون انگريزيءَ کان سوليون آهن. ڊچ کان علاوه ٻيو زبانون Dialects جيڪي هن ملڪ هالنڊ(نيدرلئنڊ) ۾ ڳالهايون وڃن ٿيون اهي آهن:
Oost Hollands, Limburgs, Drents, Gronings, West Vlaams, Brabants جرمن يا انگريزي ڄاڻندڙ کي ڊچ زبان جي گرامر سکڻ ۾ ڪا خاص ڏکيائي درپيش نٿي اچي. ڪيترائي ڊچ لفظ انگريزي يا جرمن جهڙا ساڳيا آهن، يا انهن سان ملن ٿا. مثال طور ڪجهه ڊچ لفظ جيڪي روزمره جي زندگيءَ ۾ نظر اچن ٿا يا ٻڌجن ٿا:
Man (Man)
Drie (Three)
Warm (Warm)
Ijs (Ice)
Melk (Milk)
Zuid (South)
School (School)
پر ڪيترائي عام استعمال جا لفظ انگريزيءَ کان ائين بلڪل مختلف آهن، جيئن سنڌي تامل ۽ چيني زبان جا لفظ هڪٻئي کان. جيئن ته:
Mooi (Pertty)
Kwaad (Bad)
Fiets (Bicycle)
Leuk (Nice)
Heus (Really)
۽ ڪجهه ڊچ اچارDipthongs انگريزن لاءِ نرالا پڻ آهن. جيئن ته ”Ij“ کي آءِ اچارين، IU کي OU اچارين ۽ Out بدران IUT لکن ۽ ڪجهه ڪانسوننٽ(Consonants)پڻ انگريزن کي اچاريندي ڏکيا لڳن ٿا. جيئن ته G کي خ پڙهن- جيئن اسان جي آفيس ۾ ڪم ڪندڙ ڇوڪريءَ جو نالو Gery آهي، پر کيس سڏيو خيري وڃي ٿو، جيڪو فلپينو، جپانين،اسپيني ماڻهن لاءِ اچارڻ کڻي ڏکيو هجي، پر اڙدو، سنڌي، هندي ۽ عربي زبانون ڄاڻندڙ لاءِ ڪو ڏکيو ناهي.
چيو وڃي ٿو ته دنيا ۾ ويهه ملين ماڻهو ڊچ زبان ڳالهائين ٿا، جن مان پندرهن ملين ته هتي نيدرلئنڊ (هالنڊ) ۾ ئي رهن ٿا. باقي پنج ملين ڀر واري ملڪ بيلجم ۾ رهن ٿا، جتي هو ڊچ زبان ٿوري معمولي فرق سان ڳالهائين ٿا، جنهن کي Flemish زبان سڏجي ٿو. جيئن سنڌ ۾ سنڌي ڳالهائيندڙ عربي ۽ فارسيءَ جا گهڻا لفظ استعمال ڪن ٿا. ان کان علاوه ڪيترن ئي هنڌن تي ٿوري گهڻي ڊچ ڳالهائي وڃي ٿي. جيئن ته انڊونيشيا ۽ سري نام (سائوٿ آمريڪا) جي ملڪن ۽ ڪولمبو (سريلنڪا) ۾ تمام گهٽ ماڻهو آهن، جيڪي ڊچ ڳالهائين ٿا. سائوٿ آفريڪا ۾ پاڻ ڪافي اتي جا ڪارا (Afrikaners) ڊچ زبان ڳالهائين ٿا، جيڪا سترهين صديءَ جي ڊچن جي پهچڻ تي اتي ڳالهائڻ شروع ڪئي وئي هئي. اها پنهنجو پاڻمرادو Develope ٿيندي رهي ۽ هتي هالنڊ ۾ جيڪا اڄڪلهه ماڊرن ڊچ زبان ڳالهائي وڃي ٿي ان کان به وڌيڪ آسان چئي وڃي ٿي. اها ٻي ڳالهه آهي ته سائوث آفريڪا وارن ڊچ زبان کي وڌيڪ سولو ڪرڻ جي ڪوشش ۾ ڪجهه مونجهارو به پيدا ڪري وڌو آهي. جيئن اسان جي آفيس جو ڊچ سرويئر ٻڌائي رهيو هو ته فرٽيلائيزر (ولايتي ڀاڻ)لفظ کي سولو ڪرڻ جي ارادي سان ان جو جيڪو نئون ڊچ نالو رکيو ويو آهي، ان جي معنيٰ هٿرادو ڪاڪوس آهي.(ڇو جو ڍڳين جو ڇيڻي وارو ڀاڻ قدرتي ڪاڪوس آهي ۽ هي ڪارخاني ۾ ٺهيل ڀاڻ فرٽيلائيزر هٿرادو ئي ٿيو).