مجبوريءَ جو جهنڊو ۽ شادي
مسٽر ناڪانشي کي هتي هالينڊ ۾ رهي ڪيترائي سال ٿي ويا آهن ۽ پاڻ هن ريجن جو جنرل مئنيجر آهي. 55 سالن جو ٿيندو. مسٽر تڪانو چاليهه ورهين جو ٿيندو ۽ تازو مهينو کن اڳ آيو آهي. هن کان اڳ هو ٽوڪيو ۾ ڪم ڪري رهيو هو. انهن ٻن جپاني سرويئرن کان علاوه هڪ هتي جو مڪاني ڊچ سرويئر پڻ آهي. نالو هوگلنڊ اٿس ۽ سٺ ورهن جو ٿيندو. پاڻ جهازن تي چيف انجنيئر ٿي رهڻ بعد 1980ع کان سروي جو ڪم شروع ڪيو. پهرين سرڪاري سرويئر ٿي رهيو ان بعد مختلف سوسائٽين وٽ عارضي طور ڪم ڪندو رهيو. هاڻ ٻن سالن کان هن جپاني سوسائٽي جو Exclusive سرويئر آهي. يعني هنن وٽ پڪي نوڪريءَ ۾ آهي. ٻه ڪلارڪ ڇوڪريون ٽائپنگ، ڪمپيوٽر ۽ فئڪس وغيره جو ڪم ڪرڻ کان علاوه آفيس جي فائلن کي ترتيب ۾ رکن ٿيون. ٻئي ڊچ آهن. هڪ جو نالو مائون آهي ۽ ٻيءَ جو خيري، جيڪوGery لکيو وڃي ٿو. ڊچ ۽ جرمن زبانن ۾ ”خ“ جو اچار عام آهي. آفيس ۾ هڪ ڪمرو چانهه ڪافيءَ لاءِ مقرر آهي، جنهن کي چانهه جي ضرورت هجي پاڻهي اٿي وڃي ٺاهي. ايندڙ مهمان لاءِ به پاڻهي اٿي ٺاهي. اها ٻي ڳالهه آهي ته هيڏي امير سوسائٽيءَ جي آفيس آهي،جيڪا ڪروڙن جا سودا ٿي ڪري، پر انهن وٽ نه نوڪر آهي نه پٽيوالو. سڄو سڄو ڏينهن گذريو وڃي وٽن ڪو مهمان نٿو اچي. يعني پنهنجي ڪنهن دوست دڙي کي آفيس ۾ گهرائي آفيس جو وقت خراب ڪرڻ لاءِ دعوت ئي نٿا ڏين. گهرائڻ ته ڇا آفيس جو فون نمبر به ذاتي ڪم لاءِ ڪنهن کي نٿا ڏين. جهاز يا جهاز سان واسطو رکندڙ ورڪشاپ ۽ ٻين ايجنسين وارا کانئن فون گهرندا آهن ته پنهنجو ڪارڊ ڏئي چوندا اٿن:
”آفيس ۾ گهڻو ڪري اسان نه هوندا آهيون. فون بدران فئڪس ڪجو جيئن پوءِ جڏهن به اچون ته نياپو ملي سگهي ۽ ڪم جو جواب ٻئي ڏينهن تي توهان کي فئڪس ذريعي موڪلينداسين.“
۽ واقعي اڌ ڌينهن کان مٿي هي ٽئي سرويئر جهازن جي چڪاس لاءِ ٻاهرئي رهن ٿا. آفيس ۾ گهڙڻ سان سامهون بورڊ تي جهازن جا نالا لکيل آهن ته فلاڻي ڏينهن تي راٽرڊم ۾ سندن سوسائٽي جا انشورنس ٿيل ڪهڙا جهاز هوندا ۽ انهن جهازن جي ڪهڙي مشينري يا ٻيو ڪَلَ پرزو جانچڻو آهي.
آئون ڪڏهن ’تڪانوسانَ‘ سان گڏ ته ڪڏهن ڊچ سرويئر هوگلنڊ سان جهاز تي ويندو آهيان ۽ کين ڏسندو آهيان ته ڪيئن سروي ڪن ٿا. اڄ تڪانوسان سان هڪ ٻارهن سال پراڻي جپاني جهاز جي سروي تي وڃڻ ٿيو. هن جهاز جو موجوده مالڪ ڊچ آهي. پهرين يوناني مالڪ هن جهاز کي قبرص (Cyprus) ۾ رجسٽرڊ ڪرايو هو پر هاڻ هن نئين ڊچ مالڪ ان جهاز کي ڏکڻ آمريڪا جي ڀرسان بهاما ٻيٽ جي حڪومت وٽ رجسٽرڊ ڪرايو آهي. قبرص، بهاما، لائبيريا، پامانا- اهي اهڙا ملڪ آهن، جن وٽ پنهنجا جهاز يا نيويون(Navies)نه آهن، پر ڌاريان جهازي مالڪ ٽئڪس بچائن خاطر هنن ملڪن ۾ پنهنجا جهاز رجسٽرڊ ڪن ٿا ۽ سهوليت حاصل ڪرڻ واسطي جهاز تي پنهنجي اصل ملڪ جو جهنڊو جهولڻ بدران اهڙي ڪنهن ڌارئين ملڪ جو جهنڊو چاڙهين ٿا. ان ڪري پاناما، لائيبيريا جهڙن ملڪن کي Flag of Convenience به سڏيو وڃي ٿو، جيئن ڪيترا آفريڪن ۽ ايشيائي همراهه آمريڪا يا يورپ ۾ رهڻ جي غرض سان اتي جي ڪنهن پوڙهي پڪي يا نشي جي عادي يورپي عورت سان شادي ڪن ٿا، پوءِ سندن هنن سان دل نٿي لڳي، پر هن جي ملڪ ۾ رهڻ لاءِ ان طريقي مان فائدو وٺن ٿا ۽ ساڳي طرح عورت به سمهجي ٿي ته هو کيس دل سان نٿو چاهي پر کيس سندس سار سنڀال لهڻ لاءِ گهٽ ۾ گهٽ ڪجهه سالن لاءِ مڙس جي نالي ۾ سٺو نوڪر مليو وڃي. اهڙي شاديءَ کي Marriage of Convenience سڏجي ٿو.