الطاف شيخ ڪارنر

يورپ جا ڏينهن، يورپ جون راتيون

الطاف شيخ جو اسڪئنڊينيوين ملڪن بابت لکيل سفرنامو ”يورپ جا ڏينھن ۽ يورپ جون راتيون“  اوهان اڳيان پيش آهي. يوسف شاھين لکي ٿو: ”گذريل پنجاھ سالن دوران سنڌ مان چند ماڻھن ڪن خاص ملڪن بابت سفرنامہ لکيا آهن، پر الطاف شيخ شايد واحد شخص آهي جنهن نہ فقط دنيا جو وڏو حصو اکين سان ڏٺو آهي بلڪہ اتي جون حالتون، تيز مشاهدي سبب بيحد عالمانہ انداز ۾ قلمبند ڪيون آهن. هن جون بامقصد لکڻيون نہ فقط سنڌي ادب جو اهم ترين ورثو آهن، بلڪہ اڄوڪي تاريخ جو انتھائي ڪارائتو حصو پڻ آهن. “


  • 4.5/5.0
  • 11
  • 1
  • آخري ڀيرو اپڊيٽ ٿيو:
  • الطاف شيخ
  • ڇاپو پھريون
Title Cover of book يورپ جا ڏينهن، يورپ جون راتيون

آخري زار ۽ زرينا جو اولاد

هيلسنڪي (فنلئنڊ) جي بندرگاهه جي منهن وٽ مارڪيٽ چونڪ آهي، جتي ڀاڄي ۽ ميوي کان علاوه هتي جي ٺهيل گڏين، رانديڪن ۽ ٻين سوکڙين جا دڪان آهن، جيئن هن بندرگاهه ۾ روزانو هزارين ايندڙ ويندڙ مسافر هتي جا سووينئر (سوکڙيون،تحفا) وٺي سگهن. هي دڪان ٽيبلن يا گاڏن تي هوندا آهن ۽ ٻي بجي دڪاندار پنهنجا دڪان بند ڪري دڪانن سميت يعني ڦيٿن وارن گاڏن سميت روانا ٿي ويندا آهن. هنن دڪاندارن ۾ ڪيتريون ئي عورتون، ڀر وارين روسي رياستن، مرمانسڪ، ڪاريلئا۽ خاص ڪري ايسٽونيا جون هونديون آهن. ايسٽونيا جو بندرگاهه ۽ گاديءَ جو هنڌ ٽالن، هن بندرگاهه هيلسنڪيءَ کان پنجاهه ڪلوميٽرن کان به اوري آهي پر ملڪ جي معاشي حالتن ۾ زمين آسمان جو فرق آهي. ايسٽونيا کان روزانو ڪيترائي ماڻهو- خاص ڪري عورتون ٻيڙين رستي هيلسنڪيءَ ۾ نوڪريءَ لاءِ يا هٿ جون هنر جون شيون وڪڻڻ لاءِ اچن ٿيون.
هونءَ ته ڪو زمانو هو جو هي فنلئنڊ روس جي رحم ڪرم تي هوندو هو. کيس روس کان هڪ ٿڦڙ لڳندي هئي ته ڳل ورائي ٻيءَ لاءِ ڏيندو هوس، پر اهو زمانو 1917ع کان اڳ جو هو. هن مارڪيٽ جي وچ تي هڪ پٿر جو، روس سلطنت جو، ٻٽي منهن واري سونهري عقاب جو مجسمو (statue)رکيل آهي. سن 1833ع ۾ روس جو شهنشاهه ”زار نڪولس اول“ ۽ سندس راڻي صاحبه ”زرينا اليگزيندريا“ هتي هيلسنڪيءَ ۾ پهريون دفعو گهمڻ آيا هئا، انهن جي ياد ۾ هي پٿر جو بت ٺاهيو ويو ۽ ٻن سالن بعد 1835ع ۾ هن جاءِ تي کوڙيو ويو.
1917ع واري انقلاب کان اڳ روس تي شهنشاهيت هئي ۽ حاڪم کي زار Czar۽ راڻيءَ کي زرينا سڏيو ويندو هو. ”زار نڪولس ٻيو“ روس جو آخري بادشاهه هو، جنهن کي 1918ع ۾ سندس راڻي (زرينا) اليگزينڊريا ۽ ٻارن (اولگا، تاتيانا، ماريا، اناستاسيا ۽ اليگزي) سميت قتل ڪيو ويو هو.
روس جي هيءِ آخري راڻي اليگزينڊريا سان اڄ جي انگلينڊ جي راڻي ايلزبيٿ جي مڙس فلپ جي مائٽي پڻ ٿئي. فلپ جي ماءُ جو نالو ائلس (Alice) هو ۽ نانيءَ جو شهزادي وڪٽوريا، (انگلينڊ واري راڻي وڪٽوريا نه پر هيءَ وڪٽوريا آف هسي سڏبي هئي) سو هيءَ وڪٽوريا ۽ روس جي آخري راڻي (زرينا) پاڻ ۾ سڳيون ڀيڻون هيون- ٻين لفظن ۾ روس جي هن آخري شهنشاهه ”نڪولس ٻئي“ جا ٻار: اولگا، ماريا، اليگزي وغيره انگلينڊ جي شهزادي فلپ جا سڳا ماسات ٿيا.
نڪولس ٻيو 1868ع ۾ ڄائو هو، کانئس اڳ روس جو شهنشاهه سندس پيءُ زار نڪولس ٽيون هو. ان کان اڳ ان جو پيءُ ”زار اليگزينڊر ٻيو“ هو ۽ ان کان اڳ ”زار نڪولس پهريون“. راز نڪولس پهرين 1796ع ۾ ڄائو ۽ 1818ع ۾ گذاري ويو.
مٿي شهزادي فلپ جي ڳالهه ان ڪري ڪڍي اٿم جو اڄڪلهه هڪ کڏ مان لڌل هڏائن ڍانچن بابت هن پاسي اهوئي گمان ڪيو پيو وڃي ته اهي روس جي آخري حاڪم زار نڪولس ٻئي ۽ سندس خاندان جا آهن، ان لاءِ DNA-Analysis ذريعي اڄڪلهه جي سائنسدانن انهن هڏن مان ڪوريل DNA کي فلپ جي رت مان نڪتل DNA سان ڀيٽي اوائلي درجي تي خاطري ڪئي آهي ته اهي هڏا ساڳئي نسل سان تعلق رکن ٿا، خاص ڪري زرينا اليگزينڊريا سان، جيڪا فلپ جي نانيءَ جي سڳي ڀيڻ ٿي.
17- جولاءِ 1918ع تي انقلابين روس جي هن آخري شهنشاهه کي سندس زال ۽ ٻارن سميت اڪاترنبرگ واري گهر ۾ ماريو هو. هنن سان گڏ خاندان جو ڊاڪٽر ۽ ٽي نوڪر پڻ هئا. پوءِ ثابتي ختم ڪرڻ لاءِ انقلابين لاش کي ساڙڻ جو پروگرام ٺاهيو هو، پر هو فقط ٻه لاش ساڙي سگهيا. تواريخدانن موجب اهي ٻه لاش زار جي وارث پٽ اليگزي ۽ ننڍي ڌيءَ اناستاسيا جا چيا وڃن ٿا. باقي لاش کڏ ۾ پوريا ويا هئا. اهي لاش هاڻ هٿ ڪيا ويا آهن ۽ ٻه ٽي مهينا اڳ روس کان انگلينڊ پهچايا ويا آهن، جتي هي DNA ٽيسٽ هلي رهيا آهن.DNA- Mitoehondrial اهڙي شيءِ آهي، جيڪا ورثي ۾ماءَ کان ٻار کي ساڳي ساڳي ملي ٿي.