سئيڊن جو سيءُ ۽ سئيڊن جي ٻولي

سئيڊن جي هن شهر مالمو ۾، دنيا جي هيءَ واحد مئريٽائيم يونيورسٽي 1983ع ۾ کلڻ بعد هر سال پاڪستاني شاگرد پڻ ايندا رهن ٿا. هن مهانگي ملڪ جو ماحول، بي رحم موسم ۽ سمجهه ۾ نه ايندڙ زبان اسان جهڙن جهازين ۽ دنيا جي ڪنڊ ڪنڊ گهمندڙن جون به وايون بتال ڪريو ڇڏي ۽ اهڙن هنڌن تي پهچي عجيب اڪيلائي ۽ مايوسيءَ جو احساس ٿئي ٿو. هن عمر ۾ ڪلاڪن جا ڪلاڪ ڪمري ۾ پاڻ کي بند رکي، ڪتابن سان مٿي ڪٽ ڪرڻ، ان بعد موسم جو اهو حال جو جنهن وقت موڊ ٿئي ان وقت ٻاهر نٿو نڪري سگهجي، برف جهڙي ٿڌ ۾ جيسين گرم سئيٽر، ڪوٽ، اوور ڪوٽ، ٽوپ، جوراب، ٿلهو بوٽ نه چاڙهه تيسين قدم به ٻاهر نٿو رکي سگهجي. پر جي کڻي ٻاهر نڪر، ته نه اسان جي گهٽين وانگر گهٽيون، نه بازارين جيان بازاريون آهن، جتي هر وقت گپا گيهه، کل ٽهڪڙو ۽ ڪيترائي واندا ڪجهه ٻڌڻ يا ٻڌائڻ لاءِ مليو وڃن. هتي ههڙي ٿڌ ۾ گهٽيون ۽ رستا ويران ۽ سنسان هوندا آهن، ورلي ڪو گهران نڪرندو آهي، ته ڪوٽن ۽ ڪمبلن ۾ ڍڪيل، منهن تي به مفلر ويڙهيل، گهر جي در کان سَٽَ پائي سڌو بس اسٽاپ ڏي ڌوڪيندو آهي، ته جيئن ٻاهر جي ٿڌ کان جان بچائي سڌو بس ۾ وڃي ڪوسو ٿئي، جيڪا دڪانن، گهرن ۽ آفيسن وانگر سينٽرلي هيٽيڊ (Centrally Heated) هوندي آهي. هر هڪ جي جسم تي ايترا ته ڪپڙن جا تهه چڙهيل هوندا آهن جو ظاهر ٿيندڙ فقط نڪ ۽ اکين مان اندازو لڳائڻ ڏکيو ٿيندو آهي ته آيا هو مرد آهي يا عورت. گهٽيءَ ۾ ڪو ٻار ٻچو کيڏندي نظر نه ايندو آهي. وڏو ته ٺهيو پر ٻار ٻچو به زور سان رڙيون ڪري ڳالهائڻ بدران، گهٽ ڳالهائيندو متان ٻاهر جي ٿڌي هوا گهڻي مقدار ۾ وات مان داخل ٿي ڦڦڙن کي نقصان رسائي ۽ اڌ رنگ يا نمونيا جهڙي خطرناڪ بيماري ٿي پوي. هوٽلون، ريسٽورنٽون سنسان هونديون آهن، هڪ ٿڌ ڪري ٻيو بي پناهه مهانگائيءَ ڪري. هتي نه فقط ٽينس، بئڊمنٽن ۽ ٽيبل ٽينس جهڙيون رانديون بند ڪمرن ۾ کيڏيون وڃن ٿيون، پر والي بال، فٽبال ۽ هاڪيءَ جهڙيون رانديون به بند ڪمرن ۾ کيڏيون وڃن ٿيون، جو سخت ٿڌ، تکي هوا ۽ ڏينهن جو به اونداهه انڌوڪار ۾ ڪير ٿو ٻاهر کيڏي سگهي. راندين جي هڪ ايراني شوقين شاگرد ڪئپٽن محمد علي شاهبا کي ڪڏهن ڪڏهن ڊنر تي فٽ بال ڊريس ۾ ڏسندو هوس، پر اها خبر نه پيئي ته ڪهڙي گرائونڊ تي فٽ بال کيڏيو اچي ٿو. آخر پڇڻ تي ٻڌائين:
” ڀر واري گهٽيءَ ۾ هڪ بلڊنگ آهي جيڪا ٻاهران ته گهر لڳي ٿي پر اندر فٽ بال جو ننڍو گرائونڊ آهي، اتي کيڏڻ ويندو آهيان.“
کيڏڻ جي ايڏي مسواڙ آهي، جو هن جهڙو امير ۽ راندين جو شوقين به روز کيڏي نٿو سگهي.
يورپ جا ماڻهو گورا سڏجن ٿا، پر اسڪئنڊينيوين ملڪن (ڊئنمارڪ، ناروي، سئيڊن ۽ فنلينڊ) جا ڪجهه زياده ئي گورا ۽ نڪ چڙهيل سمجهيا وڃن ٿا، جيڪي اسان کي ته ٺهيو پر باقي يورپين کي به ايئن ئي ”نٿو خيرو“ سمجهن ٿا. وري انهن اسڪئنڊينيوين ملڪن ۾ سئيڊن سونهن ۽ پئسي ۾ مٿانهون هجڻ ڪري سڀ ۾ پاڻ کي بلي سمجهي ٿو ۽ هيءَ يونيورسٽي ٺاهڻ وارن به اچي اچي ههڙي ملڪ ۾ ٺاهي آهي، جتي ڪنهن مڪاني ماڻهوءَ سان دوستي يا ڳالهه ٻولهه ڪرڻ به آسان ڪم ناهي، پر ڪو خدا جو بندو يا بندي سٺي طبيعت جي آهي ته به ضروري ناهي ته هن سان ڪا دوستي ٿي وڃي، ڇو جو هتي جي ماڻهن جي زبان اسان لاءِ ايتري ئي ڏکي آهي، جيتري هنن لاءِ تامل پشتو يا چيني. چيني زبان ڏکي آهي پر سندس لفظ ته ننڍا آهن ۽ پهرين ڏينهن ئي هر ڪو ”ني هائو“ (ڪيئن آهين؟) ۽ ”چي چي“ (يا شي شي) معنيٰ مهرباني، جهڙا لفظ سکيو وڃي، پر سئيڊش زبان جا اچار ۽ لفظ اڻانگا ۽ وڏا آهن، بقول هڪ پولش پوڙهي مائيءَ جي سئيڊن جي ٻولي ڳالهائيندي وات چٻو ڪرڻو پوي ٿو. هن ستن جو انگ سئيڊن ۽ پولينڊ جي زبانن ۾ ٻڌائيندي مونکي چيو: ”ڏس! اسان جي پولينڊ جي زبان سئيڊن جي زبان کان ڪيڏي سولي آهي.“ اها ٻي ڳالهه آهي ته جيڪي پولينڊ ۾ رهيا آهن، انهن کي خبر هوندي ته پولش زبان به چڱي خاصي ”دٻي ۾ ٺڪريون“ آهن.

الطاف شيخ ڪارنر

جت برف پئي ٿي جام