فقط دل جو در کول
”هڪ سوال پڇانءَ؟“ مون کانئس اجازت ورتي.
”ڀلي.“ هن وراڻيو.
”تنهنجي هيڏي ماڊرن ۽ تيز زندگي ۾ هي ڦيرو ڪيئن آيو-؟“
”اها منهنجي ظاهري زندگي هئي جيڪا ٻين کي محسوس ٿي ٿئي. پر منهنجي اندر جي ڪيفيت ۾ بيچيني ۽ بي سُڪوني هئي.“ هن وڌيڪ ٻڌايو ته: ”زندگي ۾ ظاهري طرح سڀ ڪجهه حاصل هجڻ جي باوجود مون خال محسوس ڪيو ٿي. آئون هر وقت ڪنهن شيءِ جي ڳولا ۾ رهيس ٿي. ان جستجو ۾ هئس ته ڪو اهڙو علاج ڳوليان جيڪو منهنجي مايوسي Depression ۽ پريشاني دور ڪري. پوءِ مون محسوس ڪيو ته اهو مذهب ئي آهي جنهن کي حاصل ڪري ماڻي سگهجي ٿو. اهڙو مذهب جيڪو منهنجي منجهيل من ۾ پيدا ٿيل سوالن جا جواب ڏئي، جيڪو نظامِ حيات هجي. اهو اسلام آهي. اڄ مان پنهنجي زندگي ۾ سڪون ۽ سانت محسوس ڪريان ٿي. ظاهري طرح سادگي ۾ هوندي به خوش آهيان. ظاهر آهي ديني واٽ حاصل ڪرڻ لاءِ انسان کي ٻيا ڪم ۽ راهون ته ڇڏڻيون پون ٿيون، تڏهن وڃي هن کي حقيقت جي خبر پوي ٿي.“
ڪجهه دير ترسي هن هڪ ڳالهه ٻڌائي.
”هڪ بادشاهه کي خبر پئي ته سندس شهر ۾ ڪو پهتل فقير روز اچي ٿو. بادشاهه سلامت هن سان ملڻ جي ڏاڍي ڪوشش ڪئي پر ملي نه پئي سگهيو. شهر کي ڪيترائي دروازا هئا. بادشاهه ڪڏهن ڪنهن در وٽ ته ڪڏهن ڪنهن وٽ هن جو انتظار ڪيو ٿي، پر هو ڪنهن ٻئي در کان نڪري ويو ٿي. نيٺ بادشاهه ڇا ڪيو جو سڄي شهر جا سمورا در بند ڪرائي، هڪ در کولي اتي وڃي انتظار ڪيو. پوءِ جڏهن هڪ ئي در کليل هو ته فقير اتان ئي اچي لنگهيو. فقير سان جڏهن ملاقات ٿيس ته بادشاهه سلامت چيس ته توسان مس مس ملاقات ٿي آهي، جڏهن مون شهر جا سڀ در بند ڪرايا آهن.“
”فقير ورندي ڏنسِ، ”رب جي راهه به تڏهن انسان کي نصيب ٿئي ٿي جڏهن هو ٻيا سڀ در پوري، فقط دل جو هڪڙو در کولي ٿو.“
هڪ ٻي عرب عورت ملي. هن ٻڌايو ته هوءَ اسلام آباد اڪثر ويندي رهي ٿي. هن اتي رهي اردو لکڻ پڙهڻ سکيو آهي. اردوءَ ۾،“ هن ٻڌايو،
”ڪيترائي مذهبي ڪتاب آهن، اهي پڙهڻ لاءِ اردو سکي آهيان.“
هن مولانا مودودي جي تفسير جي تمام گهڻي تعريف ڪئي.