اسان جراثيم کڻيو هلون
”قاضي صاحب ڇا مطلب؟“ مون پڇيومانس.
”مطلب اهو ئي ته هتي جون عورتون همدرد ۽ رحمدل آهن.“
”خبر ناهي اهي همدرد عورتون ڪهڙي پاڙي ۾ رهن ٿيون، اسان سان ته چئن مهينن ۾ ڪنهن هڪ به ڪو مٺو ٻول نه ٻوليو آهي، ٻيون ڳالهيون ته ٿيون پوءِ جون.“ مون حميد قاضيءَ سان پنهنجو تجربو شيئر ڪيو.
”بابا ان لاءِ هٿ پير ته هڻبو نه“، قاضيءَ وڏڙن وانگر سمجهائيندي چيو، ”سڄو ملڪ سئيڊ زبان ڳالهائي، پر يونيورسٽي جا پاڻ مري پئون جو هتي جي زبان جو ڪو هڪ لفظ به کڻي سکون. هتي جي ماڻهن کي انگريزي ايندي به هنن کي ڳالهائيندي شرم ٿئي ٿو، ان ڪري هو ان سان ئي فري ٿين ٿا جيڪو سندن زبان ڳالهائي ٿو. ٻي ڳالهه ته يورپ پاسي دوستي رکڻ لاءِ ماڻهن کي ڪلبن ۾وڃڻو پوندو آهي، جنهن ۾ رونق آڌي رات کان پوءِ ٿئي ٿي. پر پاڻ يونيورسٽيءَ وارا سڄو ڏينهن ته يونيورسٽيءَ ۾ گذاريون ٿا پر شام جو به ڪمري ۾ ويٺا نيول آرڪيٽيڪچر ۽ Strength of Materials جهڙا حسابي سبجڪيٽ پڙهون. ڪلبن جو رخ رکڻ بدران هر ڪو سوير ئي سمهيو پوي، جو ٻئي ڏينهن وري يونيورسٽي وڃڻو آهي. ان کان علاوه ڌارين ملڪن کان آيلن جي هتي ماڻهن سان ’دوستي ياري‘ ڏينهن جو آفيسن ۽ ڪارخانن ۾ ٿئي ٿي. اسان جو جيڪو ڪارخانو يا آفيس آهي سا يونيورسٽي آهي، جنهن ۾ سئيڊن جي سونهن بدران ڪينيا جي ڪاري فيلي آهي يا عبدالله، سعودي عرب جو اهو جبي وارو صالح آهي يا ٻچي ڏاڙهيءَ وارو ايراني غلام رضا، پنهنجو وڏي مٿي وارو بنگالي مظهر آهي يا سريلنڪا جو سنهڙو پريرا، گهنڊي وارن وارو سوڊاني عبدالهادي آهي يا نائيجيريا جو وڏين مڇين وارو جان ائمزي، پوءِ سڄو ڏينهن انهن سان ملبو ته ظاهر آهي دوستي ياري به انهن سان ئي ٿيندي. باقي هونءَ ٻاهر ڏس ته ويندي ڪيترن اڻ پڙهيل ۽ جاهل پاڪستانين سان به هتي جي سئيڊش عورتن شادي پڻ ڪئي ۽ کين هتي جي قوميت (رهائش) وٺرائي ڏني. اها ٻي ڳالهه آهي ته ڪم نڪرڻ بعد ڪيترا ڌارين ملڪن جا ماڻهو کين ڏنڊا هڻي ڪڍي ٻين کي وٺي آيا ته به حڪومت کين هتي رهايو ويٺي آهي ۽ سندن اهي طلاق ڏنل زالون ساڻن کليو پيو ڳالهائين.“
”چئبو ته هتي جون ڇوڪريون يا عورتون به جپان وانگر ٿيون!“ قاضيءَ جي ڳالهه غور سان ٻڌي مون چيو.
”سر! اهي ڏينهن ئي ويا هليا،“ ڀر ۾ بيٺل اسان جي ملڪ جي چيف انجنيئر راحت عزيز کلندي حال کان آگاهه ڪيو، جيڪو گذريل سال به ڪيترا دفعا جهاز کي جپان وٺي ويو هو، ”توهان کي جپان وئي سال ٿي ويا آهن، هينئر جپاني مرد ۽ عورتون به اسان سان نفرت ڪن ٿيون، خاص ڪري پاڪستانين سان.“
” ڇو ڀلا؟“ مون تعجب مان پڇيو.
”بس اسان جا ڌنڌا اهڙا آهن. گذريل ڇهن سالن ۾ ڪيترن ئي پاڪستانين غير قانوني طرح اتي پهچي جپان جي ماڻهن سان توڙي پنهنجو پاڻ ۾ ايترا ته جهيڙا جهٽا ڪيا، جو جپاني گهٻرائجي ويا آهن. ويتر جو سنڌ ۾ ڌاڙيلن جپانين کي اغوا ڪيو، تنهن ته هيڪاندي اسان جي ڪار پَت وڃائي ڇڏي آهي. گذريل دفعي جپان ۾ هوس ته اتي جي ٽي وي تي اسان جي انهن پاڪستانين جي جپان ۾ رهڻي ڪهڻي ڏيکاري رهيا هئا، جيڪي غير قانوني طرح ڪراچيءَ کان ٽوڪيو آيا آهن ۽ پوليس جي ڊپ کان لڪي لڪي رات جو شفٽن ۾ نوڪري ڪن ٿا ۽ ڏينهن جو ننڍڙي ڪمري ۾ نه فقط چار پنج گڏ سمهن ٿا، پر رڌين پچائين به ان ئي ڪمري ۾ ٿا. سڄي فلم مان هنن جي گدلائي ظاهر ٿي ٿي ۽ ڏسندڙن اهو ئي اميج ورتو ته اسان جي ماڻهن کي ڪو به صحت جو خيال ناهي. اها حقيقت آهي ته اهڙيون فلمون ڏسي جپاني ماڻهن ويجهو اچڻ ته پري جي ڳالهه آهي اسان سان هاڻ هٿ به ملائڻ نٿا چاهين. هنن کي اهو وهم ويهي ويو آهي ته اسان شايد پاڻ سان جراثيم کڻيو پيا هلون ۽ متان هٿ ملائڻ سان کين ڪا ڀوائتي بيماري لڳي وڃي.