چينو ڇا ٿو چاهي
مون ڪجهه عرصو اڳ توسان واعدو ڪيو هو، ته تنهنجي خطن جو پابنديءَ سان جواب ڏيندو رهندس. خط لکڻ ۾ سستي نه ڪندس. مان، رواجي لفظن جو سهارو وٺندي فقط ايترو عرض ڪريان ٿو، ته مان جيئن آهيان، جهڙو آهيان، تنهنجو آهيان. جواب ۾ دير مدار کي دل ۾ نه ڪندي ڪر. پنهنجو وياڪل پٽ سمجهي منهنجون خطائون بخشي ڇڏيندي ڪر.
گذريل هفتي کان منهنجو روح ويڳاڻو ٿي پيو آهي. سڪون لاءِ ڀٽڪندو آهيان. اهو ڄاڻندي به، ته جڏهن ذهن ۾ وياڪلتا هوندي آهي. زلزلو هوندو آهي، تڏهن دنيا جي ڪنهن به ڪنڊ ۾، ڪنهن به ڇانو ۾، ڪنهن به ڇپر ۾ سڪون نه ملندو آهي. پر، مان سڪون تلاش ڪندو رهيو آهيان ۽ پنهنجي تلاش ۾ ناڪام ٿيندو رهيو آهيان. ان وچ ۾ مون کي تنهنجا ٻه خط مليا آهن.
ٻنهي خطن ۾ تو منهنجي مايوسيءَ جو ذڪر ڪيو آهي. تو منهنجين ڪهاڻين ۽ ڪالمن جي پس منظر ۾ مايوسيءَ جي عنصر کي کپ کوڙيندي محسوس ڪيو آهي. مان تنهنجي مشاهدي جو ادب ڪريان ٿو ۽ ساڳئي وقت، نهايت احترام سان، تنهنجي راءِ کان اختلاف پڻ ڪريان ٿو. ان پد ۾ مون کي فقط ايترو چوڻو آهي، ته مايوس فقط اهي ٿيندا آهن، جيڪي ميدان ڇڏي ويندا آهن. مان ميدان ۾ بيٺو آهيان. مان وڙهي رهيو آهيان. جنگ جوٽي رهيو آهيان. مان هڪڙي ڏينهن ناانصافي ۽ انڌير جي بيپناهه طاقتن سان وڙهندي وڙهندي مري ويندس، پر مايوس نه ٿيندس.
منهنجي فليٽ جي سامهون ڄمونءَ جا گهاٽا ۽ وڏا وڻ آهن. ڄمونءَ جي وڻن ٻور جهليو آهي. گذريل هفتي جي تيز طوفاني هوائن ۽ واچوڙن کان پوءِ به ٻور نه ڇڻيو آهي. ٽارين سان لڳل آهي. وڻن ۾ ٻور لڳڻ علامت آهي، اميد جي! جيستائين وڻ ٻور جهليندا رهندا، اسين مايوس نه ٿينداسين.
امڙ، الاءِ ڇو، هينئر منهنجي دل تي تنهنجي هڪ پراڻي خط جو جملي تري آيو آهي. تو پنهنجي ڪنهن خط ۾ لکيو هو، ته، ”اها قوم، جيڪا ڪشتو کڻندي آهي، سا بندوق کڻي نه سگهندي آهي.“ تنهنجي جملي ۾ ايڏي گهرائي، ايڏي معنيٰ ۽ ايڏو مفهوم آهي، جو ان جي تشريح ڪرڻ ضروري نه ٿو سمجهان.
تنهنجو بينو پٽ چينو مون وٽ محفوظ آهي. اڄ ڪلهه وڏو بدمعاش ٿي پيو آهي. ڇهن ستن سالن جو مس آهي، پر ڪوبه سياسي جلوس، خاص ڪري سنڌين جو نه ٿو ڇڏي. ڪالهه هڪ جلسي تان موٽيو، جنهن ۾ سنڌ جي حيرت انگيز حال ۽ سونهري ۽ روشن آئيندي تي کُڙيءَ جو زور لڳائي تقريرون ڪيون ويون هيون. تقريرون گهڻو ڪري ڪامورن ۽ وڏيرن ڪيون، جيڪي پنهنجين وڏين ۽ قيمتي موٽرن ۾ چڙهي آيا هئا. ان جلسي تان چينو تمام دير سان اڌ رات ڌاري موٽيو. مون کي ننڊ مان اُٿاري کڙو ڪيائين. ضد ٻڌي بيٺو ته مون کي ڊوسٽوسڪيءَ جو ناول ”دي ڊيولس“ (The Devils) پڙهڻ لاءِ ڏي. رات جو ٽاري ڇڏيو مانس. صبح جو اٿڻ شرط ”دي ڊيولس“ (The Devils) لاءِ فساد کڙو ڪري، اسڪول هليو ويو آهي. اسڪول کان نه موٽيو آهي. مان کيس اُهو ڪتاب پڙهڻ لاءِ نه ڏيندس. هن کي روايت موجب ”واهه ڙي تارا گول تارا“ پڙهڻ گهرجي.
چڱو امڙ ـــ موڪلايون ٿا.
تنهنجو وياڪل پٽ