سچو آهي سبحان
”هادي مريد هڪ ٿيو، تفاوت نه ڪن،
عابد ۽ معبود سو، هڪ نگاهه پسن،
پاڻ پڙهي، پاڻ بيهي، پاڻ ئي سجدو ڪن.
پاڻ مڙيوئي پاڻ ٿيو، نوڙي نوڙت ڪن.“
منهن ورائي ڏٺم، ڪو نظر نه آيو. ساهه منهنجي سيني ۾ ابابيل جي اڏام وانگر لڇڻ لڳو. پڇيم، ”ڪير آهين؟“
جواب مليو:
”پڇو نه منهنجي ذات، جوئي آهيان سو ئي آهيان،
اچڻ اسان جو ٿيو آتاهين، جاتي ڏينهن نه رات،“
وڏي واڪ پڇيم، ”ابن عطا ته نه آهين؟“
”جي مڃن ٿا آدمي، سي نه مڃان مان،
ڪوئي آهيان آءُ، جو ٻانهون ڪنهن جو نه ٿيان.“
”نه تنهنجو آواز اوپرو آهي، نه تنهنجو فلسفو اوپرو آهي.“ چيم، ”مون کي پڪ آهي، ته تون ابن منصور الحلاج آهين.“
جواب مليو:
”رت منجهارون پنهنجي، وضو وير ڪرن،
ايءَ نماز عشق جي، تهون پوءِ پڙهن.“
”مون کي خبر آهي. حلاج جا هٿ جڏهن ڪپي ڇڏيا هئائون، تڏهن هن رت سان وضو ڪيو هو.“ بي تابي مان چيم، مون کي پڪ آهي، تون ابن منصور الحلاج آهين.“
جواب مليو:
”جتي ماڻهن ميڙ آهه، آءُ تتي ناهيان،
سسي سنڀايان، پٺيءَ شاهه حلاج جي.“
پڇيم، ”ته پوءِ ابوبڪر الشبلي آهين؟“
جواب مليو:
”سوز گداز ۽ غم، مڙيوئي معافي ٿيو،
مار دمامين دم،
عاشق انالحق جو.“
”تون الحلاج آهين. تون الشبلي آهين.“ چيم، ”مون توکي سڃاتو آهي. تون سچل سرمست آهين.“
آواز آيو:
”ادب اٿئي اوٽ، اوٽ ته اَڳاهون ٿئين،
مار نغاري چوٽ، عاشق اناالحق جي.“
وڏي واڪ چيم، ”اناالحق آواز هيءُ، ته سارو تنهنجي راز! ترس او سرمست. مون سان ڳالهاءِ.“
آواز ويجهو آيو:
ڏٺو تماشو تيغ جو، ڪوپن ڪنڌ ڪپائي،
دين ڪفر مون نڪري، ٿو اناالحق الائي.“
رنم، سڏ ڪيم. چيم، ”مان اوندهه جي اوڙاهه ۾ ٿاڦوڙا هڻي رهيو آهيان، مرشد!“
سچل سائينءَ وراڻيو:
”جهڙو آهين، تهڙو هوندين، فاني ٿيندين ڇا؟
سڌ پنهنجي سر جي، ڪامل پيڙءِ ڪا،
ڳالهه نه سمجهيئي سان، آوازي اناالحق جي.“
”واٽون ويهه ٿيون! مان ڪيڏانهن وڃان!؟“ چيم، ”ڪا واٽ ڪنهن واٽ جي پڇاڙي آهي ۽ ڪنهن واٽ جي پڇاڙي، ٻئيءَ ڪنهن واٽ جي شروعات آهي!“
جواب مليو:
”ٻيو ڪو ڄاڻڻ محض گناهه، هر ڪنهن صورت آپ الله.“
پڇيم، ”۽ شريعت؟“
جواب مليو:
”جيڪي آهي هِت، هُت ڀي اهو ئي اٿئي،
ڀڃ اها ئي ڀت، تان تون اهو ئي رهين.“
پڇيم، ”۽ ملن جي فتوا؟“
جواب مليو:
”مسجد ۽ محراب جي، ڪانهي ڄٽن ڄاڻ،
پرين بيٺو پاڻ، ڪعبي ۾ ڪافر ٿي.“
پڇيم، ”زندگيءَ جو سفر؟“
جواب مليو:
”هڪ سفر ساعت، ٻيو سفر سال جو،
پهريون تان راحت، پويون تان پوءِ رهيو.“
سچل سائينءَ کان پڇيم، ”۽ حقيقت؟“
جواب مليو:
”هو ڀي ڪين اچڻو، هي ڀي ڪين ويو،
نفي ۽ اثبات کوُن، پري خيال پيو،
سـچـو سـچ ٿـيـو، ٻـي ٻـانـهپ ٻـولـي نـاهـه ڪا.“
جڏهن به رمضان جي تيرهين تاريخ ايندي آهي، منهنجي دل درازن ڏانهن ڇڪجي ويندي آهي. ظاهر مفاصلا مجبور ڪري وجهندا آهن. روح کي وصال کان وانجهي وجهندا آهن. تڏهن، هيڪلاين ۾، اڪيلائن ۾، دل جي گهراين ۾ سچل کي سڏي، ساڻس اندر جو حال اوري وجهندو آهيان ۽ پوءِ، جڏهن اندر جو حال اڻپورو اوري وٺندو آهيان، تڏهن کانئس موڪلائڻ مهل سندس ئي بيت جو ورلاپ ڪندو آهيان.
”شال نه وسرين تون، لوڪ سڀوئي وسري.“