مون کي دعا نه ڏيو
اڄ دل ڪري ٿي Absurd لکان، بي مقصد لکان، بي مطلب لکان، بي معنيٰ لکان، بعيد از قياس لکان. ڪجهه اهڙو لکان، جنهن جو نه منڍ هجي ۽ نه پڇاڙي. ڪا اهڙي تحرير لکان جيڪا تجريدي فن وانگر بيزار ڪندڙ هجي. بس، مان ائين ئي آهيان. جڏهن به ذهني طرح پريشان ٿيندو آهيان (پريشان لفظ سان مان متفق نه آهيان ــ مان پنهنجي ذهني ڪيفيت جو چڱيءَ طرح اظهار ڪري نه ٿو سگهان) تڏهن تجريدي لکندو آهيان، پڙهندڙن کي سمجهه ۾ نه ايندو آهيان. هو مون کي بددعائون ڏيندا آهن ــ منهنجي حق ۾ دعا نه ڪندا آهن.
منهنجي ماءُ منهنجي حق ۾ دعا ڪندي هئي. مون زمان ماضي استعمال ڪيو آهي. مون کي زمان حال استعمال ڪرڻ گهرجي. ماءُ ۽ ماءُ سان وابسته جذبا زمان ماضي نه ٿيندا آهن. منهنجي ماءُ منهنجي حق ۾ دعا ڪندي آهي.
مون کي پنهنجي ماءُ سان همدردي آهي. مون پنهنجيءَ جيجل ماءُ کي اڪثر سمجهايو به آهي، ته ماءُ، منهنجي حق ۾ دعا نه ڪندي ڪر، تنهنجي دعا سنڌيءَ ۾ لکيل درخواست وانگر ابتو اثر ڪندي آهي. هوءَ منهنجي ماءُ آهي. هن مون کي ڄڻيو آهي. پنهنجي پيار تان هٿ کڻي نه سگهي آهي. هميشه منهنجي حق ۾ دعا ڪندي آهي.
سنڌو منهنجي حق ۾ دعا نه ڪندي آهي. کيس خبر آهي ته مان نٺر آهيان. عذابن جا ڪنڊا چونڊي پنهنجين پنبڻين ۾ ٽنبي ڇڏيندو آهيان. سنڌو چوندي آهي، نٺر لاءِ دعا نه ڪبي آهي. هڪ دفعي سنڌوءَ کي يقين ڏيارڻ لاءِ ته مان نٺر نه آهيان، ۽ مان عنقريب سڌري پوندس، مون ڏيڍ ڪلاڪ تائين سنڌوءَ جو مٿو کاڌو هو. ايسپري جون چار گوريون کائڻ کان پوءِ سنڌوءَ چيو هو، ”تنهنجي سڌرڻ جي عمر گذري ويئي آهي. تون قيامت تائين نٺر رهندين.“
سنڌوءَ جي فتوا سان مون کي پيار آهي. هوءَ منهنجي حق ۾ دعا نه ڪندي آهي. شل سندس سينڌ سائي رهي. وڻن جا پاڇا وڌي ويا آهن. شام جو وقت آهي. مان سمنڊ جي ڪناري تان ڪوڏ ميڙي رهيو آهيان. مون واريءَ تي گهرڙو ٺاهيو هو، وير آئي. گهرڙو ڊهي ويو. مان وقت جي پيچرن ۾ ماضيءَ جي نشانن جو متلاشي آهيان. بيوقوف آهيان. مان ننڍڙو بيوقوف آهيان. سرمارٽيمر ويلر دنيا جو عظيم بيوقوف آهي.
ائين ڪونهي ته پڪاسو هوبهو زندگيءَ جهڙيون تصويرون ٺاهي نه سگهندو هو! هو وڏو فنڪار هو. هن تجريدي فن ذريعي نيوڪليئر دؤر جي انسان کي منتشر ذهن جي اظهار لاءِ راهه ڏني آهي. مان يقين سان ته چئي نٿو سگهان ته البرڪاميو تجريدي فن جي موجد پيوبلو پڪاسو جو معتقد هو، يا نه، پر مان ايترو سو يقين سان چئي سگهان ٿو، ته ڪاميو جي تحريرن کي جيڪڏهن رنگن وسيلي ڪينواس تي پکيڙيو وڃي، ته هوند پڪاسو جو تجريدي فن ٿي پوي.