فيلسوف ۽ گڏهه
فيلسوف کان گڏهه پڇيو، ”ماڻهو گڏهه تي سواري ڇونه ڪندا آهن.“
فيلسوف وراڻيو، ”ڇو جو ماڻهو گهوڙي تي سواري ڪندا آهن.“
گڏهه وائڙو ٿي ويو. پڇيائين، ”ماڻهو ڀلا گهوڙي تي سواري ڇو ڪندا آهن؟“
فيلسوف جواب ڏنو، ڇو جو ماڻهو گڏهه تي سواري نه ڪندا آهن.“
گڏهه بدران ٻيو ڪو جانور هجي ها، ته فيلسوف جا جواب ٻڌي هوند ڀڄي وڃي ها! گڏهه نٺر هو، بيهي رهيو.
فيلسوف کانئس پڇيو، ”ڇو بيٺو آهين؟“
گڏهه وراڻيو، ”ڇو جو هلان نٿو.“
فيلسوف وائڙو ٿي ويو. گڏهه کان پڇيائين، ”۽ هلين ڇو نه ٿو؟“
گڏهه جواب ڏنو، ”ڇو جو بيٺو آهيان.“
گڏهه جو جواب ٻڌي فيلسوف خوش ٿيو. گڏهه جي پٺي ٺپيندين چيائين، ”تون نهايت ذهين گڏهه آهين.“
”ذهين هجان ها، ته پوءِ تو وٽ ڇو اچان ها!“ گڏهه چيو، ”مان توکان ڪجهه مونجهارن بابت سمجهاڻي وٺڻ آيو آهيان.“
”پڇ، ڇا ٿو پڇين.“ فيلسوف سوال ٻڌڻ لاءِ تيار ٿي ويٺو.
فيلسوف کان گڏهه پڇيو، ”نيپولين بونا پارٽ جيڪڏهن گهوڙي بدران گڏهه تي سواري ڪري ها، ته ڇا ٿئي ها؟“
”هو جنگ جي ميدان ۾ ڪنهن کي به نظر نه اچي ها.“ فيلسوف چيو، ”نيپولين بيحد بندرو هيو.“
گڏهه هڪدم چيو، ”ان جو مطلب آهي، ته نيپولين بذات خود ڪجهه به نه هو. هو جيڪي ڪجهه به هو. پنهنجي گهوڙي جي نسبت سان هيو!“
”گهوڙي دنيا جي تاريخ ۾ وڏو ڪردار ادا ڪيو آهي.“ فيلسوف چيو، ”دنيا جا بيشمار ڊينڊا ۽ بندرا شخص گهوڙي تي سواري ڪرڻ سبب اجايو قداور ٿي پيا.“
گڏهه خوش ٿيو، هو فيلسوف کي پنهنجو همدرد سمجهڻ لڳو. هن فيلسوف کان پڇيو، ”ڪو چور چوري ڪندي جڏهن پڪڙجي پوندو آهي، تڏهن چور جو دانگيءَ سان منهن ڪارو ڪري، کيس گڏهه تي ويهاري جلوس ڇو ڪڍندا آهن؟ کيس ٻئي ڪنهن جانور تي ڇو نه ويهاريندا آهن؟“
”اهو گڏهن سان سراسر ظلم آهي.“ فيلسوف چيو، ”مون کي توهان سان همدردي آهي.“
”مهرباني فيلسوف.“ گڏهه فخر وچان چيو، ”خبر اٿئي ته تاج محل لاءِ سنگ مرمر گڏهن تي کڻائي آيا هئا.“
”ڀليل آهين.“ فيلسوف وراڻيو، ”تاج محل ٺاهڻ لاءِ سنگ مرمر خچرن تي کڻائي آڻيندا هئا.“
گڏهه مايوس ٿي پيو. فيلسوف صوف کائڻ لڳو ۽ جديد سياست ۾ ماڻهن کي بيوقوف بنائڻ جي طريقن متعلق سوچڻ لڳو.
ڪجهه دير کان پوءِ گڏهه تي نگاهه پيس.
پڇيائينس، ”وڃين ڇونه ٿو؟“
گڏهه وراڻيو، ”وڃڻ لاءِ هلڻ ضروري آهي.“
فيلسوف وائڙو ٿي پيو، پڇيائينس، ”ته پوءِ هلين ڇونه ٿو؟“
”ڇو جو سوچيان پيو.“ گڏهه چيو، ”اسين گڏهه جڏهن سوچيندا آهيون، تڏهن هلندا ناهيون. بيهي رهندا آهيون.“
فيلسوف پڇيو، ”ڇا پيو سوچين؟“
گڏهه کليو، چيائين، ”مون کي هڪ صوف کائڻ لاءِ ڏي. پوءِ ٻڌائيندو مانءِ ته مان ڇو سوچي رهيو آهيان.“
فيلسوف گڏهه کي کائڻ لاءِ صوف ڏنو.
صوف کائڻ کان پوءِ گڏهه چيو، ”مان سوچي رهيو آهيان ته اسين گڏهه جيڪڏهن نه هجئون ها ته پوءِ خچر ڪيئن پيدا ٿين ها؟“