مهاڳ : غلام رسول اڪرم سومرو
حضرت ڀٽ ڌڻي هر دل عزيز شاعر آهي، هر مڪتب فڪر جو هن کي پنهنجو شاعر سمجهي ٿو. مسلمانن جو شاعر ته آهي ئي آهي مگر سنڌ جي هندن جو به سنڌي قومي شاعر آهي.
حضرت شاهه صاحب هر ڪاسبي ۽ هر هنرمند جو ته شاعر آهي مگر عالمن، استادن، وڪلين، ڊاڪٽرن ۽ سپاهين جو به شاعر آهي. اهو ئي سبب آهي جو سنڌ جي رکوالن (سپاهين) منجهان هڪ سنڌي سپوت حضرت ڀٽ ڌڻي بابت نهايت ئي سهڻي اناز ۾ هي ڪتاب لکيو آهي، هن ڪتاب کي پنجن بابن ۾ ورهايو اٿس، پهرين باب جو عنوان آهي “شهنشاهه لطيف جي سوانح”، هن عنوان ۾ شاهه حبيب جي شادي، ڪوٽڙي کان لڏڻ، شاهه لطيف جي تعليم، مغل بيگ جي گهر وڃي دعا ڪرڻ، سير ۽ سفر تي روانو ٿيڻ، شادي خانه آبادي، ڀٽ کي وسائڻ، شاهه حبيب جي وفات، معين ٺٽوي جي جنازي نماز پڙهائڻ، شاهه لطيف جي وفات بابت ته احوال لکيل آهي مگر پهرين کان ٻارهين گادي نشين تائين جو مختصر جامع احوال لکي پڙهندڙن جي ڄاڻ ۾ اضافو آندو اٿس.
ٻين باب ۾ مشهور مسلمان شاعرن منجهان ڪجهه شهرت يافته شاعرن جي احوال سان ڪجهه سنڌ جي بزرگ شاعرن منجهان قاضي قاضن، حضرت مخدوم نوح سرور قاضي قاضن جي ڏهٽي ۽ مغلن جي دور جي مشهور صوفي بزرگ ميان مير لاهوري، سيد حيدر شاهه حقاني رضوي، حضرت شاهه عبدالڪريم بلڙي واري ۽ شاهه لطف الله قادري متعلق به لکيو اٿس.
ٽين باب ۾ به انهن بزرگ شاعرن جو احوال لکيو اٿس جيڪي حضرت ڀٽ ڌڻيءَ جا همعصر ۽ سيهوڳي شاعر هئا. مختلف ڪتابن تان مواد هٿ ڪري يڪ جاءِ لکڻ وارو سندس تعريف جوڳو عمل آهي. چوٿين باب ۾ هن ڪتاب جي مُرتب غلام شبير صاحب حضرت ڀٽ ڌڻيءَ کان پوءِ دنيا ۾ پڌري ٿيڻ وارن بزرگن منجهان سيد محمد راشد (روضي ڌڻي)، جڳ مشهور درگاهه ڀرچونڊي شريف جي باني حضرت حافظ محمد صديق رحمت الله عليه جي مرشد ڪريم سيد محمد حسن شاهه جيلاني، پير محمد اشرف ڪاماري شريف واري بزرگ، خوش خير محمد فقير هيسباڻي، حضرت حافظ محمد صديق باني خانقاه عاليه ڀرچونڊي شريف. سيد تاج محمود امروٽي (حضرت حافظ محمد صديق جي مريد)، حضرت احمد سائين خان ڳڙهه شريف، محمد فقير کٽياڻ ۽ چيزل شاهه کان ٻين به بزرگ شاعرن جو احوال لکي پڙهندڙن جي علمي پياس اجهائي آهي.
شعر، مضمون ۽ مقالا واري عنوان ۾ ڪتاب جي مرتب وڏي جاکوڙ ڪري ڪجهه شاعرن، ٿورن مضمون ۽ مختصر مقاله نگارن جا نالا ۽ سندن عنوان لکي هن تاثر ڏيڻ جي ڪوشس ڪئي اٿس ته حضرت ڀٽ ڌڻيءَ جا مداح، هزارن جي تعداد ۾ موجود آهن. جن نظم خواه نثر ۾ حضرت ڀٽ ڌڻيءَ سان پنهنجي عقيدت جو اظهار وقت به وقت پئي ڪيو آهي.
مطلب ته سون ڪتابن جو نچوڙ هن ڪتاب ۾ ائين گڏ ٿيل آهي، ڄڻ ماکي جون مکيون هزارين گلن جو رس چوسي ماکي جي مٺڙي ڦُڙي ڦڙي کي اچي گڏ ڪندي آهي. غلام شبير صاحب کي اهڙي محبت ڀري محنت کي ساراهڻ بنا رهي نه ٿو سگهان.
[b] غلام رسول اڪرم سومرو
[/b] ميرپور ماٿيلو