سفرناما

هل هِنئين سين هوت ڏي

هي ڪتاب ايران، عراق ۽ شام جي زيارتن تي مشتمل سفرنامو آھي جنھن جو ليکڪ مختار جانوري صاحب آھي.
جانوري صاحب ڪتاب ۾ لاڙڪاڻي کان ڪوئٽا، تافتان ۽ مشھد، نيشاپور کان ڪربلا، ڪوفہ ۽ عراق جي ٻين شھرن بغداد، ڪاظمين ۽ شام جي دمشق سميت ٻين زيارتن ۽ انھن شخصيتن بابت تفصيلي لکيو آھي.
Title Cover of book هل هِنئين سين هوت ڏي

امام حسين جي روضي جي تاريخ

ڪربلا شهر بغداد کان 100 ڪلوميٽرن جي مفاصلي تي آهي. پهريان هي هڪ صحرائي علائقو هو، جيڪو ڪنهن خاص اهميت جو حامل نه هو. حالانڪه سندس ڀرسان نهر فرات وهندي هئي ۽ ان مان هڪ شاخ القمه نالي ڪربلا مان گذرندي هئي. جڏهن امام عاليمقام ڪربلا ۾ پهتو ته يزيدي گورنر عبيدالله ابن زياد ملعون جي فوجن عمرو سعد ملعون جي سربراهيءَ ۾ امام عاليمقام جي سَوَ يا سوا سَوَ فردن تي مشتمل قافلي، جنهن ۾ ٻار ۽ عورتون پڻ هيون، جو گهيرو ڪيو. امام جن پڇيو ته، هي ڪهڙو علائقو آهي؟ کين ٻڌايو ويو ته ڪربلا ۽ پاڻ فرمايائون ڪرب و بلا يعني تڪليف ۽ مصيبت جي جڳهه. جيئن اڳ ۾ ٻڌائي آيو آهيان ته پاڻ بنو اسد قبيلي کان زمين خريد ڪري اتي ئي خيما کوڙيائون ۽ بني اسد جي سرڪرده ماڻهن کي تاڪيد ڪيائون ته کين ۽ سندن اهلبيت ۽ اصحاب کي هتي ئي دفن ڪندا. ڪربلا کي ماريه، العذيريا، نينوا ۽ شط الفرات پڻ چيو ويندو هو. ڪربلا ۾ روضن جي تعمير ۽ تباهيءَ جو وڏو داستان آهي. ٻئي حرم يعني امام حسينؑ ۽ غازي عباس علمدار جا ڪيترن ئي حڪمرانن تعمير ڪرايا ۽ توسيع ڪئي، پر ڪيترن ئي ملعون حڪمرانن ڊاهي نيست و نابود ڪري ڇڏيا. ڪربلا جي تعمير ۾ گهڻو ڪري ايراني بادشاهن جو هٿ رهيو آهي.
تاريخ ٻڌائي ٿي ته ڪيترن ئي حڪمرانن روضن جي توسيع تزئين و آرائش ڪرائڻ جي سعادت حاصل ڪئي. ايراني بادشاهه فتح علي قاچار، سن 1250 هجريءَ ۾ ٻنهي تربتن جي مٿان عظيم الشان روضن جوڙڻ جو حڪم ڏنو ۽ ذاتي طرح تعمير جي نگراني ڪندو رهندو هو. امام حسينؑ جو روضو تقريباً 27 ميٽر اوچو آهي، ۽ سڄو سون جي ٽائيلن سان ڍڪيل آهي. هيٺ روضي جي چوگرد ٻارهن وڏيون دريون يا طاق آحن، جيڪي هڪ ٻئي کان 1.25 ميٽر پري آهن، ۽ هر هڪ دري 1.30 ميٽر ويڪري آهي. اسان جڏهن 1997ع ۾ ڪربلا ۾ آياسين، روضن جي خسته حالي ڏسي ڏاڍو افسوس ٿيو. صدام جيڪو لامذهب قسم جو ماڻهو هو، ۽ اهلبيت جو ڪٽر دشمن هو، تنهنڪري کيس حرمين سان ڪا به دلچسپي ڪانه هئي، جو انهن جي مرمت ڪرائي. صحن جو سنگمرمر جو فرش ڀڳو پيو هو. امام جي روضي جي ڀتين تي جابجا گولين جا نشان موجود هئا، جن کي وائيٽ سيمنٽ ۾ سائو رنگ ملائي بند ڪيو ويو هو، ڇو ته اندرين ڀتين تي سائو ماربل لڳل آهي. بنو اسد قبيلي جڏهن صدام جي مخالفت ۾ جلوس ڪڍيو هو، انهيءَ کي روڪڻ لاءِ هن ملعون گوليءَ جو آرڊر ڏنو هو، ماڻهن وڃي امام جي حرم ۾ پناهه ورتي هئي، پر هن اتي به گولي هلرائي هزارين ماڻهو شهيد ڪرايا هئا.
اڄڪلهه ٻنهي حرمن ۾ تمام گهڻي توسيع ڪئي وئي آهي. فرش بدلايا ويا آهن ۽ ٻئي روضا سينٽرلي ايئرڪنڊيشنڊ ڪيا ويا آهن. صحنن کي ڍڪي ايئرڪنڊيشنڊ ڪيو ويو آهي. اندر مختلف قسم جا خوبصورت جهاڙ فانوس، شينڊليئر ۽ لائيٽ جو بندوبست ڪيو ويو آهي. ٻنهي حرمن کي ڳنڍڻ واري رستي کي به خوبصورت بڻايو ويو آهي، جنهن جي ٻنهي پاسي کجيءَ جون قطارون، گل، ٻوٽا ۽ لائيٽنگ جو بندوبست ڪيو ويو آهي.