مرقد علوي جي تعمير
مولا جي ضريح ۾ هڪ پاسي حضرت آدمؑ ۽ ٻئي پاسي حضرت نوحؑ مولاءِ ڪائنات سان آرامي آهن. مولا جي حرم جي پٺ ۾ بهيي ڏسبو ته تمام گهڻي ايراضيءَ ۾ پاڻي نظر ايندو، جنهن کي درياهه نجف چون ٿا. حقيقت ۾ اِها اُها جاءِ آهي، جتي طوفان نوح (ؑ) آيو هو ۽ تنور مان چشمو ڦٽو هو، جنهن مان پاڻي ٻُنڀَ ڏئي ٻاهر نڪتو هو ۽ ٿوري دير ۾ جبلن جي چوٽين کان مٿي ٿي ويو هو. سواءِ حضرت نوحؑ ۽ سندس اصحاب جي، جيڪي ٻيڙيءَ ۾ سوار هئا. باقي سڄي قوم غرق ٿي وئي هئي. خير ضريح جو طواف ڪيوسين ۽ نماز ظهرين ادا ڪري ڪربلا لاءِ واپس بس ۾ اچي ويٺاسين. نجف اشرف به ڏاڍو گرم شهر آهي. نئون نجف بازارين جي لحاظ کان بهتر آهي باقي پراڻو نجف پراڻي لاڙڪاڻي وانگر آهي. صفائي جو نظام به اسانجي شهرن جهڙو، ايتريقدرجو هوٽل وارن جو روڊ جي وچ تي پاڻي هارڻ ۽ روڊ سائيڊ کان پيل گندگي صفا اسان جي شهرن جو ڏيک پئي ڏنو. هاڻي نجف ڇڏي واپس ڪربلا روانا ٿياسين. ڊرائيور ڏاڍو خوش مزاج ماڻهو آهي. مون کان عربيءَ ۾ پڇيائين ته گهڻيون زالون اٿئي؟ مون چيو ته هڪ، ته يڪدم چيائين ”هل انت مفلس فقير“. ڇا تون مفلس فقير آهين؟ مون وراڻيون نه. ”لا اَنا مهندس، مهندس اعليٰ شارعات“، نه مان انجنيئر آهيان، روڊس جو وڏو انجنيئر. چيائين ته مان تنهنجي جڳهه تي هجان ها ته چار ڪريان ها. مان ڊرائيور هوندي به ٻن گهر وارين جو ور آهيان. مون چيو ته اسان وٽ هڪ زال جو رواج آهي، چيائين ته جيڪڏهن تون چاهين ته مان تنهنجي بهترين گهراڻي مان سهڻي عورت سان شادي ڪرايان. خير ڊرائيور ۽ خطاب سان ڪچهرين ڪرڻ ۾ وقت جي خبر ئي نه پئي ۽ ايئن پنجين بجي شام جو ڪربلا ۾ وارد ٿياسين. مجموعي طرح عراقي ماڻهو خصوصاً ڪربلا، نجف ۽ ٻين پاڪ شهرن جا ايرانين کان وڌيڪ خوش اخلاق ۽ محبت ڪرڻ وارا لڳا.
ڪربلا پهچي هوٽل تي سمهي رهياسين تان ته رات جو اٺين بجي اک کلي. اٿي وهنجي تيار ٿي نڪتاسين حرمين جي زيارت لاءِ. اڄ جمعي رات جي ڪري ٻنهي حرمن تي وڏي رش هئي، جيئن مشهد ۾ امام رضاؑ تي هوندي آهي. بهرڪيف پهريان غازي عباس علمدارؑ جي زيارت ڪري نماز مغربين ۽ نوافل اتي ادا ڪياسين. ان کان پوءِ امام حسينؑ جي زيارت ڪري ماني ٽڪي کائي هوٽل تي آياسين. مختصر ڪچهريءَ کانپوءِ سمهي پياسين. هتي هڪ ڳالهه ٻڌائيندو هلان ته مون ٻنهي حرمن جي ٻاهرين دروازن يا ٻين روضن جي ٻاهرين دروازن تي ميندي هڻا هٿ ڇپيل ڏٺا. پڇڻ تي معلوم ٿيو ته ڪنوار کي ميندي هڻي حرم ۾ وٺي ايندا آهن ۽ ڪنوار ٻاهرين دروازي تي ميندي هڻو هٿ ڇاپيندي آهي. اها رسم سعات، برڪت ۽ جوڙي جي خوشي ۽ محبت سان رهڻ لاءِ ادا ڪئي ويندي آهي. ٻيو ته ڪو به ماڻهو راهي عدم ٿيندو آهي ته ان جو جنازو به فقط ٻه يا چار ماڻهو پهريان امام عالي مقام جي روضي تي کڻي طواف ڪرائيندا آهن ۽ ان کان پوءِ غازي عباس علمدارؑ جي روضي جو طواف ڪرائي نماز جنازه پڙهي پوءِ تدفين ڪندا آهن. ٻين شهرن ۾ پڻ جتي پاڪ هستين جا روضا آهن، ايئن ئي ڪيو ويندو آهي. اڄ ڪلهه جنازي کي هڪ دروازي مان کڻي ايندا آهن ۽ ضريح جي ڀرسان گذرندي ٻئي دروازي مان نڪري ويندا آهن، ڇو ته روضن کي ٻن حصن ۾ ورهائي وِچَ تي ڄاري نصب ڪئي وئي آهي. هڪڙو پاسو عورتن لاءِ مخصوص ڪيو ويو آهي ۽ ٻيو پاسو مردن لاءِ. ٻنهن لاءِ اچڻ وڃڻ جو رستو به الڳ ڪيو ويو آهي.