سفرناما

هل هِنئين سين هوت ڏي

هي ڪتاب ايران، عراق ۽ شام جي زيارتن تي مشتمل سفرنامو آھي جنھن جو ليکڪ مختار جانوري صاحب آھي.
جانوري صاحب ڪتاب ۾ لاڙڪاڻي کان ڪوئٽا، تافتان ۽ مشھد، نيشاپور کان ڪربلا، ڪوفہ ۽ عراق جي ٻين شھرن بغداد، ڪاظمين ۽ شام جي دمشق سميت ٻين زيارتن ۽ انھن شخصيتن بابت تفصيلي لکيو آھي.
Title Cover of book هل هِنئين سين هوت ڏي

امام علي نقي

سندن نالو علي ۽ لقب نقي ۽ هادي آهي. سندن ڪنيت ابو الحسن آهي سندن والد بزرگوار امام محمد تقي ۽ والده ماجده سمانه خاتون آهن. سندن ولادت 5 رجب المرجب 214 هجريءَ ۾ مديني منوره جي ڀرسان هڪ ڳوٺ ’صريا‘ ۾ ٿي هئي. پاڻ آئمه اهلبيت جي سلسلي جا ڏهون نمبر امام آهن. عباسي خاندان جو حڪمران متوڪل ڏاڍو ظالم ۽ اهلبيت جي دشمنيءَ لاءِ مشهور هئو. هُن خاندانِ رسالت کي ستائڻ ۽ ايذا رساني ۾ ڪوئي موقعو نه وڃايو. ايتري قدر جو امام حسينؑ جي روضي جي چوگرد گهرن کي ڊهرائي پَٽ ڪري ڇڏيائين ۽ اتي زراعت ڪرڻ جو حڪم نامو جاري ڪيائين. امام حسينؑجي قبر ڏانهن پاڻي ڇڏيو ويو ته جيئن قبر ڊهي وڃي، پر امام جو معجزو هئو، جو متوڪل پنهنجي مقصد ۾ ڪامياب نه ويو. ان کان سواءِ عشره محرم ۽ عام ڏينهن ۾ ماڻهن کي امام عاليمقام جي روضي ڏانهن وڃڻ نه ڏنو ويندو هو. جيڪڏهن ڪو لڪي ڇُپي ايندو هو ته يا ته هن جو سر قلم ڪيو ويندو هو يا هن جون ٽنگون ٻانهون ڪٽيون وينديون هيون. متوڪل امام علي نقيؑ کي مديني منوره مان سامره گهرايو ۽ کين ظالم جيلر سعيد جي حوالي ڪيو ته جيئن امام تي عرصه حيات تنگ ڪري. هو امامؑکي طرح طرح جون اذيتون ڏيندو رهندو هو. هن ظالم جيلر سعيد جي حراست ۾ امام يارهن سال صعوبتون ڪاٽيندو رهيو ۽ اذيتون برداشت ڪندو رهيو.
انهيءَ دوران متوڪل فتح ابن خاقان کي پنهنجو وزير خاص مقرر ڪيو. هي ڀلو شخص هئو اندر ۾ محبانِ اهلبيت منجهان هئو. جڏهن فتح، متوڪل تي مڪمل فتح حاصل ڪري ورتي ته هن امام علي نقيؑ جي معاملن کي ٺيڪ ڪرڻ چاهيو. سامره کي آباد ڪرڻ ۽ غيرآباد علائقي کي زرخيز بنائڻ جي پاليسيءَ تحت فتح هڪ زمين جو ٽڪرو امامؑ جي نالي تي ڪيو، جيئن امام جي نان نفقي جو بندوبست ٿي سگهي. متوڪل جي متوقع انڪار جي ڪري انهيءَ زمين جي قيمت به سرڪاري خزاني ۾ جمع ڪرائي وئي. جڏهن الاٽيز جي فهرست متوڪل جي اڳيان پيش ڪئي وئي ته امام جو نالو پڙهي کيس ڪاوڙ لڳي، پر زمين جي قيمت ادا ٿيل ڏسي چپ ڪيائين. اذيتناڪ زندان جي تڪليفن کان پوءِ امام سائين کي الڳ جڳهه ۾ رهڻ جي اجازت ملي وئي. متوڪل کي سندس پٽ مستنصر قتل ڪيو ۽ هن تخت نشيني کان پوءِ امام حسينؑ جي قبر جي زيارت جي اجازت ڏئي ڇڏي. انهيءَ عمل تي رعيت ڏاڍو خوش ٿي، پر مستنصر بالله ڇهن مهينن جي حڪومت کان پوءِ بيماريءَ ۾ گذاري ويو. ان کانپوءِ مستعين تخت تي ويٺو، پر ان جي حڪومت به ٿورو عرصو رهي. ان کان پوءِ معتز باالله تخت تي ويٺو، جيڪو ڪينه پرور هيو. هن جڏهن امامؑجي طرف ماڻهن کي رجوع ٿيندي ڏٺو، ته هن کي ڀوَ ورايو ته متان تخت کي ڪو نقصان رسي، تنهن ڪري موقعو وٺي ڪنهن طرح سان امام کي زهر وسيلي 3 رجب سن 254 هجريءَ تي شهيد ڪرائي ڇڏيو ۽ کين سامره ۾ جاءِ ڏني وئي.