• سلمان رشدي، اسامه ۽ انصاف
اينٿراڪس (Anthrax) سفيد پائوڊر جهڙي ڪا شيءِ ٽپال جي لفافن ۾ اچي رهي آهي جنهن سان چمڙي جون وچڙندڙ بيماريون پکڙجن ٿيون. گوري چمڙي کي ڇاپاڪو ٿي وڃي ٿو، نيرا پيلا نشان ٿي وڃن ٿا.
خارش کاڄي ٿئي ٿي، گورا پريشان آهن ڏک، حيراني، افسوس ۽ افراتفري جي عالم ۾ بردبار رهڻ ۽ اٻهري انتقامي جوش ۽ جذبي کي اعتدال ۾ رکڻ آسان ڪم نه آهي. آفتن کي منهن ڏيڻ (Crisis Management) خود هڪ سائنس آهي. حڪمت عملي آهي. جنهن لاءِ وڏي تحمل ۽ وڏي بردباري جي ضرورت آهي. جنهن جو اظهار آمريڪا نه ڪري سگهيو ۽ طالبان ۽ افغانستان تي جنگ مڙهي پنهنجي ڪوڙي انا کي تسلي ڏئي رهيو آهي دراصل طاقت کي ضابطي ۾ رکڻ ئي اصل طاقت آهي. طاقت جو تڪڙو ۽ اٻهرو استعمال کوکلائپ جي نشاني آهي، ٽرڙائپ جي نشاني آهي، فحاشي آهي. آمريڪي عوام جي خفگي مٽائڻ ۽ پنهنجي حفاظتي انتظامن ۾ مجرمانا غفلت کي ليپو ڏيڻ لاءِ آمريڪا جي نشرياتي نيٽ ورڪ چوڻ شروع ڪيو ته حملي آور مسلمان آهن، عرب آهن ۽ انهن حملن پٺيان اسامه بن لادن جو هٿ آهي. افغانستان جي غارن ۾ لڪل اسامه بن لادن جيڪڏهن ايڏي طاقت ۽ حرفت رکي ٿو ته پوءِ هو بجا طور تي اسلام جو هيرو سڏائڻ جو حقدار آهي. پر اسان اڄ به پوري خلوص ۽ سچائي سان سمجهون ٿا ته اسامه بن لادن ۾ ايتري طاقت ۽ ايتري حرفت ناهي جو هو آمريڪا جي شهرن تي اهڙا حملا ڪرائي سگهي ها البته جيڪڏهن اسرائيل تي اهڙا حملا ٿين ها ته اها ڳالهه سمجهه ۾ به اچي ها ۽ مڃڻ ۾ به اچي ها.
ڇو ته اسرائيل جون جاگرافيائي سرحدون ڏٺل وائٺل ۽ ناپيل توريل آهن. ويجهيون آهن ۽ ڄڻ ته گهر جي ڳالهه آهي. اسرائيلي دهشتگردي کي آمريڪا جو آشيرواد حاصل آهي. اها عالم آشڪار ڳالهه آهي هينئر به فلسطين ۾ پٺئين هفتي اسرائيل جي دهشتگردي ۾ ڪيئي فلسطيني مارجي ويا آهن ۽ اتي جنگ واري حالت آهي. اسرائيلي دهشتگردي ۾ زور ۽ اضافو تڏهن آيو جڏهن برطانيه جي وزيراعظم ٽوني بليئر Tony Blair اهو اعلان ڪيو ته هينئر هڪ مستحڪم ۽ آزاد فلسطيني حڪومت جي قيام جو وقت اچي ويو آهي. ڊائوننگ اسٽريٽ (Downing Street) وٽ فلسطين جي چيئرمين ياسر عرفات سان گڏ پليٽ فارم تي بيهي هن اهو اعلان ڪيو هو. ظاهر آهي ته ايڏي وڏي اعلان جي پس منظر ۾ آمريڪا جو آشيرواد هوندو، پر جنهن ديده دليري سان آمريڪا ۽ برطانيه طالبان کي ماري رهيا آهن اهڙي جوش، جذبي، ولولي ۽ طاقت سان هو اسرائيل سان ڇو نه ٿا وڙهي سگهن. شايد ان ڪري ته طالبان “مسلمان” آهن ۽ اسرائيلي “يهودي” آهن.
آمريڪا ۽ برطانيه کي هن وقت پنهنجي عدل ۽ انصاف واري حڪمراني جي پڪي ۽ ٺوس ثبوت ڏيڻ جي ضرورت آهي هن کي هن وقت ثابت ڪرڻو پوندو ته وٽن طاقت آهي ته توازن به آهي، انصاف به آهي، آمريڪا کي اسرائيل جي دهشتگردي به کلئي عام ختم ڪرڻي آهي اهڙي نموني جو مسلمانن کي ان تي يقين به اچي ۽ انهن جا خدشا به دور ٿين. اهڙي طرح ڪشمير جو مسئلو به نبيرڻو آهي ۽ اتي هندستان جي توڙي ڪنهن ٻئي ملڪ جي دهشتگردي کي ختم ڪرڻو آهي ۽ ڪشميرين کي خود اختياري جو حق ڏياريو وڃي (Vote or self determination).
آخر ۾ ويندي ويندي هڪ ڳالهه جي وضاحت چاهيان ٿو پنهنجن پڙهندڙن کان آمريڪا کان برطانيه کان ۽ سڀني کان. اها ته برطانيه جي شهريت رکندڙ گستاخ ليکڪ سلمان رشدي هڪ ڪتاب لکيو هو شيطاني آيتون (Satanic Verses) جنهن ۾ ٻين اسلام جي قدرن ۽ عقيدن تي ٺٺولين ڪرڻ ۽ گستاخي ۽ بي ادبي ڪرڻ سان گڏ هن حضور صه جي شان ۾ به گستاخي ڪئي.
نعوذ بالله اهڙي ذليل ۽ گستاخ حرڪت تي ان وقت جي انقلابي ۽ موجوده دور جي عظيم عالم ۽ روحاني پيشوا حضرت آيت الله روح الله خمينيءَ مٿانئس “واجب القتل” جي “فتوا” جاري ڪئي هئي ڇو ته اها رشديءَ جي ادبي دهشتگردي (Literary terrorism) هئي.
پر دنيا ڏٺو ته اسلام جي مخالف ان “لادين” دهرئي ۽ گستاخ کي موت جي منهن کان بچائڻ لاءِ برطانيه کيس ڪيترو تحفظ مهيا ڪيو جو اڄ ڏينهن تائين هو برطانيه جي سخت پهري ۾ آهي.
جيڪڏهن “لادين” ايڏي تحفظ جو حقدار آهي ته ڇا “لادن” ڪنهن تحفظ جو حقدار ناهي؟!
عدل ۽ انصاف جي ڇا تقاضا آهي.؟
ڇا برطانيه لادن جي عيوض سلمان رشدي مسلمانن جي حوالي ڪندو؟! جواب گهُرجي.
عوامي آواز ڪراچي – 24 آڪٽوبر 2001