• نيٺ ڇا ڪجي !
ڌريان ئي ڌاريا مٽ مُئيءَ جا نه ٿيا،
مندي ڏيرن من ۾، کليو کيڪاريان،
صبح ٿي ساريان ته اُٺ نه اوطاقن ۾.
ڌارين مان ته اميدون رکڻ ئي نه گهرجن، ڳالهه آ پنهنجن جي. پنهنجي يا ته سوچ غلط آهي يا مسئلن کي سمجهڻ جي اهليت ناهي يا نيت ۾ ڪا کوٽ آهي.
پنهنجا يا ڪنهنجا؟
موجوده جمهوري حڪومت خلاف سازشون ٿي رهيون آهن. صدر زرداري کي ايوان صدر مان ڪڍڻ جون سازشون ٿي رهيون آهن، اسان صدر زرداري يا پيپلز پارٽي جي ڪارڪردگي تي في الحال بحث نه ٿا ڪريون. اسان چئون ٿا ته اسان اصل ڳالهه کي سمجهون ته هر وقت سنڌي قيادت ۽ حڪومت خلاف سازشون ڇو ٿينديون رهن ٿيون؟.
شهيد ذوالفقار علي ڀٽي کان وڌيڪ ذهين سياستدان، پاڪستان ۾ ڪو ٻيو پيدا ٿيو آهي؟! ذوالفقار علي ڀٽو جيڪڏهن سنڌي نه هجي ها ته ڦاسي تي چڙهي ها ڇا!
شهيد بينظير ڀٽو کي ڪڏهن چين آرام سان حڪومت نه ڪرڻ ڏني وئي. جلاوطن ٿي، واپس ٿي، شهيد ڪئي وئي.
محمد خان جوڻيجو جيڪڏهن اعليٰ پائي جو ذهين نه هو ته به اشراف هو، ايماندار هو سو به هنن کان سٺو نه ٿيو ۽ هاڻي آصف زرداري.
اسان چئون ٿا ته آصف زرداري سياسي لحاظ کان اڃان شعور جي وڏي منزل تي ڀل پهتل نه هجي، پر هو جيڪو ايوان صدر ۾ ويٺو آهي اهو ته سؤ سيڪڙو جمهوري انداز ۽ آڌار تي ويٺل آهي. ڇا ان ۾ ڪو تِرَ جيترو به شڪ آهي؟!
هي ڪيري، لوگربل ڦڏو ڇا هو؟ پاڪستان جا سڀئي شعور رکندڙ “دانشور” انهيءَ بل جي حق ۾ هئا. پاڪستان ڇا پاڪستان کان ٻاهر پاڪستاني به انهيءَ بل جي حق ۾ هئا ڇو ته اهو بل پهريون ڀيرو پاڪستان ۾ فوج جي عمل دخل کي روڪڻ ۽ پاڪستان جي سول ۽ جمهوري حڪومت جي حق ۾ هو. ان تي واويلا، جماعت اسلامي، عمران خان، نواز شريف ٻيو ته ٺهيو پر مسلم ليگ ق وارا لوٽا ۽ مشرف جا مڙئي ساٿاري به ان بل جي خلاف ٿي ويا. ڇو ته ان مان سول حڪومت جي سربراهه ۽ سنڌي صدر کي فائدو پوڻو هو. هي جو اسان جي فوج جي سربراهه جنرل ڪياني جون نيڪيون ڪندي نه ڍاپندا هئاسين ان به اکيون ڏيکارڻ شروع ڪري ڇڏيون آهن. چوڌري نثار ۽ شهباز شريف جو رات جي انڌاري ۾ جنرل ڪياني سان ملڻ ڇا معنيٰ رکي ٿو.
۽ هي اين آر او – ان جا وڌ ۾ وڌ مراعت يافته ۽ ان جي مهابي جيلن کان ٻاهر ۽ معافيون ورتل سياستدان به ان جا مخالف ڇو ٿي پيا آهن. آصف زرداري جيڪڏهن ايڏو چور يا راشي هو ته نواز شريف جي سموري دور ۾ ۽ مشرف جي سموري دور ۾ ڪو هڪ ڪيس ته ان تي ثابت ڪري ڏيکارين ها؟! آصف زرداري تي مڙهيل مڙئي ڪيس نواز شريف جي دور ۾ داخل ڪيا ويا هئا. نواز شريف ٻه ڀيرا وزيراعظم رهيو ته به ڪو هڪ ڪيس آصف خلاف ثابت ڪرائڻ ۾ ناڪام رهيو.
هينئر جو اهو تاثر ڏيڻ جي ڪوشش ڪئي پئي وڃي ته اين آر او فقط آصف جي بچاءُ لاءِ آهي سو سراسر غلط آهي. پر هن حڪومت ۾ ايتري ٿوم به نه آهي جو اهي هڪ اڇو چٺو (White Paper) ڇپرائي انهن کي شرمندو ۽ ڏٺو ڪن جن اين آر او مان فائدا ورتا.
مشرف ۽ ضياء جي دور ۾ هڪ نسل پرست پارٽي جا ڪارڪن جيلن مان پيرول تي آزاد ٿيندا هئا. پيرول تي چونڊون وڙهندا هئا ۽ پرول تي وزير ٿيندا هئا. تڏهن ته ماٺ ئي ماٺ هوندي هئي، پر سنڌي صدر خلاف سازشون، جمهوري حڪومت خلاف سازشون، ايوان صدر مان تڙڻ جون سازشون.
اهڙي حالت ۾ ڌارين جو ڪردار ته سمجهه ۾ اچي ٿو، پر پنهنجن جو ڪردار سمجهه ۾ نه ٿو اچي. اسان جا قوم پرست اڳواڻ، مان سڀني جي دل جي گهرائي سان عزت ڪريان ٿو. اها سس پس به ڏاڍي ٻڌڻ ۾ ايندي آهي ته اسان جا قوم پرست ايجنسين لاءِ ڪم ڪندا آهن جنهن عيوض کين مراعتون ملنديون آهن، پر مون کي ڪڏهن به ان ڳالهه تي يقين نه ايندو آهي. مان ذاتي طور تي نه ٿو سمجهان ته اسان جا قوم پرست اڳواڻ ايجنسين لاءِ ڪم ڪري رهيا آهن. پر اهي جيڪي ڪم ڪري رهيا آهن انهن تي ڪافي ڇنڊڇاڻ جي ضرورت ضرور آهي. اتفاق جي ڳالهه آهي ته سنڌ جي انتهائي مخلص ۽ عظيم هستي سائين جي ايم سيد، سنڌ جي هڪ ٻي انتهائي ذهين ترين شخصيت سائين رسول بخش پليجو، کان وٺي ممتاز ڀٽي تائين چونڊن ۾ هارائيندا رهيا آهن.
سنڌ جي هڪ بيحد وڏي ۽ يگاني شاعر “مولا تي ننگ” واري تڪيي ڪلام جي خالق شمشير الحيدري تازو هڪ سنڌي رسالي ۾ انٽرويو ڏيندي چيو آهي ته سنڌي قوم پرست ان ڪري چونڊن ۾ کٽي نه سگهندا آهن جو سنڌي عوام ۾ انهن جي سيڙپ ٿيل نه آهي. سندس چوڻ آهي ته اسان کي آجپو کپي. اسيمبلين ۾ چونڊجي آيل ئي ماڻهن کي ڪجهه ڏئي سگهن؟ اهي ماڻهن کي فيض ڪيئن ۽ ڪٿان ڏيندا!؟
ٿوري دير لاءِ سوچيو، سنڌ ۾ چونڊون سدائين پيپلز پارٽي کٽندي آهي ۽ اڪثريتي پارٽي بڻجي ويندي آهي. ٻئي نمبر تي وڏي سياسي پارٽي ايم ڪيو ايم اڀرندي آهي. اهڙي چونڊ جي نتيجي سنڌ جو وڏو وزير سدائين سنڌي ٿيندو آهي ۽ ٻه قومي صوبي جي آڌار تي گورنر ايم ڪيو ايم جو ٿيل آهي. ٿوري دير لاءِ سوچيو ته جيڪڏهن ايڏي چونڊن ۾ پيپلز پارٽي سنڌ مان چونڊون هارائي ويندي يا ان کي اڪثريت حاصل نه ٿيندي ته يقيني ڳالهه آهي ته ان حالت ۾ سنڌ ۾ اڪثريتي پارٽي ايم ڪيو ايم ٿيندي جنهن جي نتيجي ۾ وڏو وزير سنڌي ڳالهائيندڙ نه ٿيندو، اهو سمجهڻ ڪجهه مشڪل ناهي. هن وقت جڏهن هو ٿورائي ۾ آهن ۽ اتحادي آهن تڏهن به هنن جو حڪم هلندو آهي. ڪراچي جي ميڊيڪل ڪاليجن ۾ ۽ تعليمي ادارن م سنڌي شاگردن کي داخلا نه ٿي ملي. ڪراچي جي زمينن تي قبضا جاري آهن، سنڌي وڏي وزير هوندي. پر جڏهن وڏا وزير به اهي هوندا تڏهن ڇا ٿيندو؟ لانگ مارچون ڀليون، انهن تي گلن جي ورکا به ڀلي، انهن کي جيڏو مان ملي اوترو ڀلو، اهو لانگ مارچ جڏهن ڪراچيءَ پهتو ته مان ذاتي طور تي پڻ انهن جي آجيان ڪندس. گلن جا هار وجهندس پر ان کان پوءِ ڇا؟؟؟
ايندڙ وقتن ۾ سنڌ سان ڇا ٿيڻو آهي انهيءَ جي گڏيل طور ڪا رٿابندي اسان جي قوم پرستن ڪئي آهي؟ سنڌ ۽ سنڌين جي مفادن جا مخالف جديد ترين ۽ ڪمپيوٽرائيزڊ طريقي سان رٿابنديون ۽ منصوبابنديون ڪري رهيا آهن.
سنڌ حڪومت کي به گهرجي ته قوم پرستن سان ملاقات جو سلسلو جاري ڪري ۽ انهن کي لوئڻ جو سلسلو بند ڪري ۽ قوم پرستن کي به گهرجي ته اهي ڊگهي نظر سان حالتن جو جائزو وٺن ۽ حڪومت کي ڪيرائڻ جون ڳالهيون نه ڪن.
عوامي آواز ڪراچي-