• انٽرنيٽ تي عشق – اڻ ڏٺا آرا
ازل کان ابد تائين انسان ذات عشق ۾ مبتلا رهندي رهندي آئي آهي.اهو سلسلو آدم ۽ حوا کان شروع ٿيو آهي. اسان انهن جي پويرن اڄ ڏينهن تائين پنهنجي ڏاڏي ۽ ڏاڏيءَ جي نافرماني نه ڪئي آهي. انهن جا ناخلف نه رهيا آهيون. انهن جا لائق پونير آهيون، جيئن هنن ڪيو تيئن اسان ڪندا رهندا آهيون. عشق به ڪريون ٿا. الله جي نافرماني به ڪريون ٿا. سزا به ڀوڳيون ٿا. معافيون به گهرون ٿا. دربدر به آهيون. ڪجهه به آهيون حضرت آدم ۽ بي حوا يا ڏاڏي ۽ ڏاڏيءَ جا نهايت فرمانبردار آهيون. غم ۽ خوشي آدم جو ئي ورثو آهي. ڪنهن فارسي شاعر ڪيڏو نه سهڻو شعر چيو آهي:
در اين دنيا ڪسي بي غم نه باشد
اگر باشد بني آدم نه باشد.
“ مون هن دنيا ۾ ڪنهن کي به بي غم نه ڏٺو آهي، ۽ جيڪڏهن ڏٺو هوندو ته پوءِ آدم جي اولاد کي نه ڏٺو هوندو.” يعني ڏاند، گڏهه گهوڙا، باندر ته بي غم ٿي سگهن ٿا پر بني آدم يا انسان جو اولاد بي غم ٿي نه ٿو سگهي.
جيئن ڀٽائيءَ چيو آهي ته دنيا ۾ ٻه ئي غم آهن جيڪي انسان کي لڳل آهن. “هڪ سڄڻ ٻيو ساڻيهه” ساڻيهه جو غم ته اهو آهي جيڪو سنڌ جو آهي. جيڪو فلسطين جو آهي. سڄڻ جو غم اهو آهي جيڪو سهڻي ميهار، سسئي پنهون جو آهي. جيڪو ڀٽائيءَ به ڪيو آهي. جنهن جا ڪجهه مثال سندس شاعريءَ مان پيش ڪريان ٿو:
ماڻهو گهُرن مال، آئون سڀ ڏينهن گهُران سپرين،
دولت تنهن دوست تان، فدا ڪريان في الحال
ڪيَس نام نهال، پَسڻ تان پري ٿيو.
دراصل اڄ منهنجو موضوع ئي هو: “ڪيَس نام نهال، پَسڻ تان پري ٿيو.”
اڄ يقين ڪريو ته منهنجي اکين ۾ ڳوڙها آهن. ان پنجويهن سالن جي آمريڪي ڇوڪريءَ جي انٽرنيٽ تي ڪيل عشق ۽ ڏنل دل جي عيوض ساڻس هڪ بي وفا (ڪميني) چالاڪ ڇوڪري جي سانڻس ڪيل بيوفائي جي خبر اخبارن ۾ ڇپي آهي. پر جيئن ته نوجوان ڇوڪري آمريڪن آهي ۽ هن وقت آمريڪي پهنجي شهرين جي حفاظت خاطر پنهنجي شهرين جي خاص پردي پوشي ڪري رهيا آهن، ان ڪري ڇوڪري آئي به ۽ به وئي هلي، پر اڃان اخبارن ۾ کليل تفصيل نه آيا آهن.
پر ٿيو ائين آهي ته هڪ پنجويهن سالن جي خوبصورت ڇوڪري، ڪمپيوٽر تي، انٽرنيٽ تي، چيٽنگ (Chatting) تي هڪ ڪراچي جي ڇوڪري سان عشق ۾ مبتلا ٿي هئي. مان ايمانداري سان چوان ٿو ۽ اسان پاڪستاني، هندستاني، ڏاڍو ڪوڙا ڏاڍا منافق، دوکيباز ۽ ڏاڍا مڪار آهيون. جڏهن ته آمريڪن ۽ جپاني يا انگريز عشق جي معاملن ۾ ڏاڍا سادا ۽ جلد اعتبار ڪندڙ آهن پاڪستاني ڇوڪري، آمريڪين ڇوڪريءَ کي الائي ڪهڙا سبز باغ ڏيکاريا هوندا کيس ٻڌايو هوندو ته هو غير شادي شده آهي تعليم يافته آهي ۽ هو ساڻس شادي لاءِ تيار آهي.
پنجويهن سالن جي نازڪ ۽ نويل ڇوڪري “اڻ ڏٺي آري” ۽ “ڪيس نام نهال پسڻ تان پرين ٿيو” واري جذبي تحت ڪيئن تياري ورتي هوندي. هيڏي ڀريل تريل دنيا ڇڏي تن وڌائين تار ۾ ارواح جي آري وانگر هيڪلي نڪري پئي آمريڪا کان ڊگهي سفر تي. مونکي انهن سفرن جو ڏاڍو تجربو آهي ايڏو ٿڪائيندڙ سفر ٿيندو آهي جو هڪ هفتو کن ٿڪ نه لهندو آهي ۽ ننڊ نه ڦٽندي آهي. پرالهڙ جواني ۾ عشق جو جذبو هن سان هم سفر هو. سو ڇا جا ٿڪ ڇا جون ننڊون کيس خبر هئي ته هڪ ڀيرو محبوب جي ٻانهن جي وڪڙ ۽ جڪڙ ۾ آيس ته ٿڪ به لهي ويندا. ننڊون به ڦٽي وينديون وصال ٿيندا. پيار ٿيندو ٻه جسم هن جان ٿي ويندا ۽ نقشو ڪجهه هئين ٿيندو:
اڱڻ تازي، ٻهر ڪنڍيون پکا پٽ سنهن
سرهي سيج، پاسي پرين، مرپيا مينهن وسن
اسان ۽ پرين هون برابر ڏينهڙا.
اچين جي هيڪار، مون ساريندي سپرين
پيرين ڌريان پنبڻيون، هنڌ وڇايان وار
ساڄن سڀ ڄمار، هوند گولي ٿي گذاريان.
پر آمريڪن ڇوڪري جا سمورا خواب چڪنا چور ٿي ويا. خيالي محلات واريءَ جي ڪوٽ وانگر ڌڙام ٿي اچي پٽ تي ڪريا جڏهن هن پنهنجي خيالي محبوب جو اچي در کڙڪايو ته شايد سندس زال در کوليو هوندو ۽ سندس ٻه ٻارڙا به انگريزياڻي جي رونشي تي اچي گڏ يا هوندا هن پڇيو هوندو ته هي گهر فلاڻي جو آهي جواب مليو هوندو ته ها.
هن پڇيو هوندو ته تون ڪير آهين، جواب مليو هوندو مان ان جي زال آهيان، هي منهنجا ٻار آهن. تڏهن هن آمريڪن ڇوڪري به ساڻس پنهنجا دل جا احوال ڪيا هوندا. غداري، بي وفائي جا روئڻا رنا هوندا ۽ پوءِ هوءِ نامراد ۽ لاحاصل موٽي وئي هوندي. ۽ اهو نامراد ۽ لاحاصل سفر ڪيڏو نه اڻانگو اڻ کٽ ٿڪائيندڙ ۽ ڪربناڪ هوندو، جنهن جي “خبر کاڌن کي پوي” پاڪستان عاشق (بي وفا ڪميني) لاءِ في الحال اها سزا ڪافي آهي جو زال اهو احوال ٻڌي سندس گهر ڇڏي هلي وئي آهي. اهو همراهه سکيو ڏينهن نه ڏسندو.
عوامي آواز ڪراچي- 24 جون 2002 ع