ڪالم / مضمون

يادگيرين جا البم

هي ڪتاب “يادگيرين جا البم” نامياري شاعر ۽ ليکڪ محترم هدايت بلوچ جي تاريخي، تنقيدي، ادبي ۽ سياسي ڪالمن جو مجموعو آهي. ڪتاب ۾ ڪل 100 ڪالم شامل آهي.
  • 4.5/5.0
  • 5869
  • 745
  • آخري ڀيرو اپڊيٽ ٿيو:
  • هدايت بلوچ
  • ڇاپو پھريون
Title Cover of book يادگيرين جا البم

• روگ اسٽيٽ (ROGUE STATES)

جيڪي ملڪ آمريڪا جي ها ۾ ها نه ملائيندا آهن تن کي آمريڪا گندا لقب ڏيندو آهي ۽ جيڪي ملڪ سندس “ها ۾ ها” ملائيندا آهن تن جون ڏاڍيون “نيڪيون” ڪندو آهي. اڄڪلهه پاڪستان ۽ آمريڪا جي دوستي پڪي ٿي وئي آهي انهي دوستي ۾ “راڄن جا پٽڪا” لهندا. پر وقت ۽ تجربن ثابت ڪيو آهي ته آمريڪي دوستي ريگزارن ۾ پاڻي جي ڏک ڏيندڙ واريءَ مثل آهي جنهن کي پاڻي سمجهي پياسا انهيءَ پٺيان ڊوڙندا آهن اهو پاڻي پري پيو ڀڄندو آهي ۽ اڃيو ان پٺيان ڊوڙي ڊوڙي هڦجي پوندو آهي آخرڪار مري ويندو آهي پر اهو پاڻي هوندو ئي ناهي اهو پاڻيءَ جو دوکو ڏيندڙ “واري” هوندي آهي.
سو ڳالهه پئي هلي ته آمريڪا “ها ۾ ها” نه ملائيندڙن کي برا ۽ بڇڙا لقب ڏيندو آهي جن ۾ هڪ آهي روگ اسٽيٽس (ROGUE STATES) جن ۾ گهڻائي اهڙا ملڪ اچي وڃن ٿا جيڪي آمريڪا بهادر کي پسند نه ايندا آهن جن ۾ ايران، عراق، ڪوريا يا ٻيا اهڙا ملڪ اچي وڃن ٿا جيڪي آمريڪا جي “ها ۾ ها” ملائڻ بدران “اک ۾ اک” ملائيندا آهن. آمريڪا جي ناپسنديده ملڪن جي فهرست وقت بوقت تبديل رهندي آهي. مثال طور ڪجهه وقت اڳ تائين پاڪستان جو نالو “دهشت گرد” (ROGUE STATE) ۾ شامل ٿيڻ وارو هو ته اوچتو 11 سيپٽمبر وارا واقعا ٿي پيا جن ۾ آمريڪا جي ورلڊ ٽريڊ سينيٽر تي هوائي حملا ٿيا ۽ آمريڪا جي طاقت ۾ معيشت جا ٻه مضبوط ٿنڀا (TWIN TOWERS) “واريءَ سندو ڪوٽ اڏيو اڏيندين ڪيترو” مصداق ڌڙام اچي پٽ پيا. جنهن جي نتيجي ۾ نه فقط آمريڪي انا ۽ معيشيت کي نقصان پهتو پر آمريڪي جيڪي پنهنجو پاڻ کي دنيا جي طاقتور ترين قوم سمجهندا هئا. سي پاڻ کي انتهائي غير محفوظ سمجهڻ لڳا ۽ انهن ۾ اعتماد جو فقدان اچي ويو سموري قوم ۾ اعتماد جو فقدان، هڪ اهڙو نقصان آهي جنهن جو ڀرجڻ يا بحال ٿيڻ جا ويجهي مستقبل ۾ امڪان نظر نه ٿا اچن. انهن حملن کانپوءِ عربن اسامه بن لادن، طالبان ۽ القاعده خلاف جيڪا وٺ وٺان ٿي تنهن ڄڻ ته رڻ ٻاري ڏنو.
“تحت الشعور” ۾ پنهنجي ئي حفاظتي اپائن جي ذليل حد تائين ڪمزوري کي لڪائڻ ۾ آمريڪين جي وڃايل اعتماد کي بحال ڪرڻ لاءِ بنا سوچي سمجهي مست هاٿيءَ وانگر افغانستان تي جنگي جهازن، راڪيٽن ۽ ميزائلن جي جديد تاريخ ۾ سڀ کان خوفناڪ جنگ جي شروعات ٿي، جيڪا اڃا به جاري آهي. منهنجي ملڪ ان “نيڪ” ڪم ۾ آمريڪا جو اهڙو ته ساٿ ڏنو جو وڃي ٿيا خير.
چوڻ اهو ٿي چاهيم ته پاڪستان جيڪو “دهستگرد ملڪ”(ROGUE STATE) جي فهرست ۾ شامل هو سو هينئر “فرشتو ملڪ” (ANGEL STATE) بڻجي چڪو آهي.
هڪ ٻيو لقب به مليو آهي انهن ملڪن کي جيڪي آمريڪا جي “ها ۾ ها” نه ٿا ملائين ۽ ان جي “اک ۾ اک” ملائين ٿا. اهو آهي (AXIS OF EVIL) “شيطاني قوتن جو اتحاد” انهن شيطاني قوتن ۾ پڻ ايران، عراق، ڪوريا ۽ ڪي بيا ملڪ شامل آهن. پر جيئن مون چيو اها لسٽ ڦرندي گهرندي رهندي آهي. سڀاڻي جيڪڏهن چونڊن جي نتيجي ۾ هتي ڪا جمهوري حڪومت اچي وڃي ٿي، جيڪا آمريڪا جي “ها ۾ ها” نه ٿي ملائي ته ٻيهر پاڪستاب به (AXIS OF EVIL) يا (ROGUE STATE) ۾ شامل ٿي سگهي ٿو.
ڇتي ڪوري واري اها ڊيگهه مون ان لاءِ ڪئي آهي ته هڪ آمريڪي ليکڪ “وليم بلم” (William Blum) هڪ ڪتاب لکيو آهي: ROGUE STATE A GUIDE TO WORLDS ONLY SUPERPOWER (دهشت گرد ملڪ- دنيا جي واحد سپر پاور ملڪ جي معلومات)
“بلم” ويٽنام جي جنگ ۾ آمريڪي پاليسين خلاف احتجاج طور 1967ع ۾ اسٽيٽ ڊپارٽمينٽ تان استعيفا ڏني. جنهن کانپوءِ “گشتي صحافي” FREELANCE JOURNALIST طور هن لاطيني آمريڪا ۽ يورپ جا دورا ڪيا ۽ آمريڪا جا پول پڌرا ڪندو رهيو آهي. 1996ع ۾ بل ڪلنٽن چيو هو ته “آمريڪا امن ۽ آزادي جي سلسلي ۾ دنيا جو سڀ کان وڏو ملڪ آهي جيڪو جمهوريت، تحفظ ۽ خوشحالي جو علمبردار آهي”.
آمريڪا جي اهڙي تشريح جو تت جيڪو “بلم” ڪڍيو آهي. سو هن ريت آهي،”1945ع کان صدي جي پڄاڻي تائين آمريڪا چاليهن کان وڌيڪ پرڏيهي حڪومتي جو تختو يا ته اونڌو ڪيو يا اهڙي سازش ڪئي ۽ آمر ۽ جابر حڪمرانن جي حڪومتن خلاف جدوجهد ڪندڙ ٽيهن کان وڌيڪ جمهوري قوتن ۽ عوام ۾ مقبول رهنمائن جي اهڙي جمهوري جدوجهد کي چٿيو. آمريڪا جي اهڙي ڪردار سبب لکين، ڪروڙين انسانن جون جانيون ضايع ٿيون ۽ باقي جي بچي ويا سي لولا لنگڙا، اپاهج، محتاج ۽ بي وس بڻيل آهن.”
مختلف ملڪن ۾ آمريڪي مداخلت جا تفصيل ٻڌائيندي هو لکي ٿو ته، ٻي عظيم جنگ کان پوءِ، جڏهن فلپائن مان جپانين کي تڙيو ويو، تڏهن اتي سي آءِ اي چونڊن ۾ بدترين ڌانڌليون ڪرايون، ڪيئي “جي حضوري” صدر رکيا، آخر ۾ مارڪوس (MARCOS) ڊگهي عرصي تائين ويهاريو ويو جنهن هزارين لکين ماڻهو ماريا ۽ جنهن کي ايذاءُ ڏيڻ ۾ راحت محسوس ٿيندي هئي. انڊونيشيا ۾ سوئيڪارنو کي قتل ڪرڻ جون سازشون سٽيون ويون، جڙتو رومانوي تهمتون (SEX SCANDAL) ۽ ٻيا الزام مڙهيا ۽ آخر ۾ هڪ ظالم فوجي آمر “سهارتو” کي ڪرسي تي ويهاريو. مرڪزي ۽ لاطيني آمريڪا ۾ چلي جي سيلويڊور آليندي (SALVADOR ALLENDE) جي خلاف سازشون ٿيون. ايل، سلويڊار (EL- SALVADAR) خلاف ٻارهن سالن تائين آمريڪا سازشون ڪندو رهيو. 1983ع ۾ صدر رونالڊريگن گريناڊا تي چڙهائي ڪئي ۽ 1993 هاڻوڪي آمريڪي صدر بش جي والد ماجد وڏي بش (جهڙو پيءُ تهڙو پٽ) نوريگا (NORIGA) کي هٿ ڪرڻ لاءِ فوج ڪشي ڪئي.
“بلم” اڳتي هلي لکي ٿوته آمريڪا کي نون “دشمنن” جي “سپلاءِ” جاري رهڻ گهرجي. کيس هٽلر جهڙا دهشتگرد گهرجن يا ڇتا ماڻهو ۽ ڇتا ڪتا گهرجن اها آمريڪا جي پاليسي آهي. ڪتاب ٽن ڀاڱن ۾ ورهايل آهي جيڪي هن ريت آهن.
1. دهشت گردن ۽ انساني حقن جي ڀڃڪڙي ڪندڙن سان آمريڪي ناتا.
2. آمريڪا، موتمار هٿيارن جو استعمال
3. هڪ دهشت گرد ملڪ ۽ باقي دنيا
عالمي سازشن جي تاريخ:
آخري ڀاڱي ۾ “بلم” خود پنهنجي ملڪ آمريڪا کي روگ اسٽيٽ جي لقب ڏنو آهي جيڪو “ها ۾ ها” نه ملائيندڙ ملڪن کي اهو لقب ڏيندو آهي. اها ڳالهه بهرحال “وليم بلم” پهريون ڀيرو نه ڪئي آهي. ڪجهه اڳ پاڪستان آيل آمريڪي پروفيسر چومسڪي آمريڪا کي دنيا جو سڀ کان وڏو دهشت گرد ملڪ قرار ڏئي چڪو آهي.

عوامي آواز 4 مارچ 2002ع