2. موتين مُٺ ملوڪ جي (استاد محمد ملوڪ عباسيءَ جو ڪتاب)
بلوچ صاحب جو استاد محمد ملوڪ ڏانهن لکيل هڪ خط اسڪين ڪري ڏنو ويو آهي. ڪتاب ۾ لوڪ شاعريءَ جا تقريبن سڀئي رنگ شامل آهن. حمد ۽ ثنا سان شروعات ڪئي وئي آهي. ڪتاب ۾ ڏهه باب ڏنل آهن. خاص ڪري ڏهون باب وڌيڪ توجهه طلب آهي، جنهن ۾ سنڌي ٻوليءَ جا ڪيترائي لفظ، نالا ۽ وکر موتين وانگر جڙي سانڍيا ويا آهن. مثال ذات نامي ۾ سموريون ذاتيون، ماڳ نامي ۾ ڪيترائي ماڳ، پکي نامي ۾ پکي، جانور نامي ۾ جانور، ڪاٺ نامي ۾ ڪاٺ ۽ ان مان ٺهندڙ شيون- ملهه نامي ۾ ناميارا ملهه ۽ سندن انگ بيان ڪيا ويا آهن.
استاد محمد ملوڪ جو هيءُ ڪتاب، سندس پهرئين ڪتاب کان وڌيڪ شعور ۽ پختگيءَ وارو آهي، فن توڙي ٻوليءَ ۽ جاڳرتا جي لحاظ کان هيءُ ڪتاب وڌيڪ لاڀائتو آهي، ڪتاب ۾ مختلف شخصيتن، سگهڙن ۽ سگهڙائپ جي فن کي هٿي وٺرائيندڙن جون تصويرون به ڏنيون ويون آهن، ڊاڪٽر دُر محمد پٺاڻ ڪتاب جي سهيڙيندڙ جي حيثيت ۾ استاد محمد ملوڪ جي فن، شخصيت ۽ شاعريءَ تي تفصيلي روشني وڌي آهي.
هتي ڪتاب مان ذات نامو پيش ڪجي ٿو:
ساراهه سونهن سائين جي جنهن ڏيهه جوڙيا ڏاتر،
احمد محمد مدني مرسل ٿيو اسان اڙين جي آڌر،
آدم جي اولاد جا ٻڌو ذاتين جا ته ذڪر.
اوٺا، انڙ، اڄڻ، ابڙا، انصاري، ابڻ، پنهور،
اباچي، اتيرا، اڳڙا، اعواڻ، ايراني، الکاڻي، اجگر،
اُڍا، ايري، اڱڻ، اگهم، اوٺوال، اسلامي ، ايسر،
اوڏ، اهير، انوس، اوٺار، انڊڙ، اوڳا ۽ احمر.
بڙدي، بروهي، برهمڻ، بوجا، بيراڳي، بوزدر،
ڀٽ، بکياري، بهليم، بدوي، بلادي، بونگر،
باريچا،بلوچا، بگٽي، بابر، بجا، بازيگر،
برڙا، بالاڻي، بُلا، ڀنگر، بڪيجا، ڏر،
بڪڪ، بنگوار، بارٿي، بوبڪ، بارجاڻي، بالر،
تاتاري، تنيا، تماچي، تيوڻا، توڏاڻي، طاهر،
توت، تجلا، ترڪ، توچڙ، طالباڻي، تڳر.
ٻانڀڻ، ٻاوا، ٻگهيا، ٻالا، ٻيلائي، ٻٽ ٻگهر،
ٻٽڙا، ٻوڪ، ٻليجائي، ٻٽا، ٻروچ، ٻپڙ ۽ ٻاٻر،
ٻُڌ، ٻل، ٻاورچا، ٻانهاڻي، ٻاجهارا، ٻٻر،
ٻرڙا، ٻاڪر ٻيرڙا ٻانها، ٻوليون ڪن، ٻيلر،
ٻاليشاهي، ٻگهڙا، ٻپرلا، ٻاپڙا، ٻداني، ٻوٻر.
ٿلها، ٿهيم، ٿڌا، ٿوڏا، ٿونڀائي، ٿوهر،
ٿيٻا، ٿورا ٿڪيا ٿريچا، ٿنڀاڻي، ٿاهر،
ڀٽا، ڀيڄا، ڀاڳيا، ڀيلار، ڀر ڳڙي، ڀيلر،
ڀوا، ڀرٽ، ڀنگي، ڀيل، ڀٽ، ڀيلائي، ڀونر،
ڀولائي، ڀان ڀرٽيا ، ڀولا ڀوڪاڻي، ڀالر،
ڀهما، ڀٽي، ڀاڳت، ڀاڻوجا، ڀابر ڀلا ٿي ڀوڏر.
ٽڙي، ٽڳا، ٽڳڙ، ٽانوري، ٽالپور،
ٽلڻ، ٽنڊا، ٽاٽيا، ٽوڙ، ٽوٽاڻي، ٽاٽر،
ٽانور، ٽل،ٽنگيا، ٽولائي، ٽولاڻي، ٽنگر.
سک، سينڊل، سپريا، سيال، سمالاڻي، سولجر،
سيد، سما، سوهو، سخيراڻي، سومرا، سونڊر،
ساماڻا، سونارا، سچارا، سٿلريا، سنجوڳي، سنڊر،
سيار، سيڙا، سوريا،سينا، سرڪي، سرور،
ساقي، سانڍاڻا، ساڪڙائي، ساڳي، ۽ ساڳر،
ساريا،سانگهرو، سامٽيا، سهاڳ، سر گاڻي ، سوڊر ،
سيرا، سکياڻي، سالاڻي، سوريا، سنجراڻي، ساڪر
سهتا، سُرهيا، سرتاڻي، سانگي، سوناڻي، صابر،
سولنگي ، سروري سروهي، سميجا، سيٺر،
سيهڙ،سانڀل، سلاڻا، سهول، سناڻي سيلر.
جَت جيها جلباڻي، جڃڙ، جاڳيراڻي، جوهر،
جوڳي، جوڻيجا، جويا،جوڌا، جنگي، ۽ جيسر،
جهرڪ، جکراڻي، جمالي، جوکيا، جڳڙ، جو ڳيسر،
جروار، جنجهڻ، جانوري، جلي، جنداڻي، جابر،
جوڳ، ججهه،جهلڻ، جتوئي، جاڊڻ،جکرا، جادوگر،
جنجها، جهتيال، جيسا،جوڻا،جعفراڻي، جهٻر،
جهانگارا، جماڻي، جسڪاڻي، جکڙ جمارائي جافر،
هليا، هڪڙا، حاجاڻا، هوٿي، هيسباڻي ، هونگر،
هوت، هڱورا، حجم، همالي، هولاڻي، هولڊر،
مرهاءَ، هاليجا، هاليپوٽا، حٻشي ۽ هوبر،
هيلاني، هل، هليجا، هتار، هاشمي، هلي آيا حر
ڍوڍا، ڊڳڙبيها، ڊما، ڊانگا، ڍانڍ ڊٻائي، ڊوهر،
ٺوٺا، ٺوڳي، ٺل، ٺاڪر، ٺٻاٺي، ٺانگر.
خواجا، خاجا، کنڀ، کاشا، خولي ۽ خاتر،
خاصخيلي، کوٽا، کاهوڙي، کروس، کيراڻي، خاخر،
خشڪ، کتري، خرول، خٽڪ، کچي، کنوبر،
خخول ، کهرا، کرڙا، خريا، کهڙا، خوڙ، خچر.
کُهاوڙ، کٽي،کٽوريا، کيڻا، کبڙاڻي، کوکر،
کٽڙيا، خيمٽا، کرل، کهارا، کوسا، کيڏڪر،
کونڀڙا، خارولي، کٽڙا، کماڻ، ککراڻي، ٻيا کر.
دايا، ڌاريجا، دوراڻي، ڌوٻي،دل، داٻر،
دکر، ڌامراهه، ڌاريچا، ڌڄراچ، دلکاڻي، دلبر،
دائود پوٽا ، دائي داڻا، دودا، ڌاٻچا، دکر،
ڌوڪي، ڌڪڙ ڌوڙيا، ديدڙ، دمڙي، داس دمر ،
درازي، داسا، درس، داگوڙا، دلال، ۽ ٻيادر،
رگها رونجها، رواهي، رهواڙي، راسڪائي، روڳر،
رياڻ، رند، رباني، راگهٽ، رمڌاڻي رهبر.
شورا، ڇناڻي، شيرازي، ڇٽا، شاهاڻي، ٻيا شر،
شاهه، ڇڀ، ڇيڙا، شيدي، شانگاڻي چڇر،
ڇڄڙا، شنڀاڻي، شابڙاڻي، شريفاڻي، ڇوڇر،
ششول، ڇورا، شوڏا ، شاشي، ڇٻر ۽ ڇاڇڙ.
ڏوٻل، ڏوڏر، ڏوپر، ڏکيا،کوڙ، ڏهر،
ڏيرا، ڏم، ڏاها، ڏنگڙا، ڏوڏاڻي، ڏير،
ڏاڏي پوٽا، ڏهراج، ڏيٿا، ڏوٿي، ڏهيسر،
ڏنگراج، ڏنور، ڏيپلا، ڏنگا، ڏيساور،
ڏاهري،ڏڏ، ڏيها، ڏاوش، ڏاهاڻي، ڏونگر.
عقيلي، علوي، عباسي، ال آجباڻي، احمر
اوڳا، آريجا آسياڻي، عرب، عمالي، ادگر،
اڃان به عارفاڻي ”عباسي“ چوي عمراڻي عامر.
گنجا گائنچا، کورکا، گيدڙي، گورا ٻيا گوڏر،
گهلو، گولا، گلڻ،گهانگهرا، غرغاڻي، غابر،
پالاري، پنجابي، پتوجا، پناهگير، پنهور،
پاتڻي، پلال، پڳڙ، پهوڙ، پتافي، پالر
نائچ، نارا،نون، نٿا، ناڙيوال، نڌر،
ناريجا، ننگراج، نائي، نوڊا، ننگراڻي، ناهر،
نوناري، ننگ،نودارا، نول، نوهاڻي، ننگر،
نانگا، نظاماڻي، نصوري، نند،نلکوٽي، نر،
نوح، ناسي، نامي،ناکوٽا، نطمي، نانگر.
واڍا، ورک ، ويراڳي، ويڪل، واهوچا، وينجهر،
وڌا، وهريا، ونک، واڻيا، واپاري، ويسر،
وڪا، وڳڻ، وسايا، وسطڙا، ونگياٻيا ونڊير،
واگها، ونگا، ولائتي، وڏا، وڪيل ڪن پيا واهر.
اراقي، آرائين، آهيڙي، آهڙا، آريٺا، عيسر،
آڳڙا، آبڙا، آمرا، آهيٿي، آگاڻي، آڏر،
آسر، آڊر، آڌوتي، آچراڻي آکر ريسر،
لولا، لورا، لولائي، لنگها، لنگواڻي، لوڊر،
لالا، لڪياري، لورلائي، لوڊا، لنجواڻي، لهر،
لانگهه لليا، لاکير، لاڙڪ، لڌاڻي، لوهر،
لول، لڪّ، لاسي، لنگڙا، لاکيا ۽ للر،
لوڙائي، لڪٽيا، لاٻاڻا ، لولجا ۽ لهر،
زرداري، زنگي، زنوار، ذرا، زير کاڻي، زرگر،
زگري، زهري، زنگيچا، زکير، ظاهر.
راما، رونجها راهوجا رانجهاڻي،
راجپوت، روڏا، راجها، راضا، رٿڀڙ، روندر
رڏ، روها، رڪ، راڌڻ، رئيساڻي، ريڍر
راٺوڙ، رنگ، رحماني ، رانگڙ، راز ڪاڻي، روڏر،
مغل، مغيري، ميڙا، منگلا، مهاڻا، مونگر،
مينگهواڙ، موچي، مارا، ملان، مماڻي، مهر،
مڱڻا، ميراثي، مول، ماڇي،ميراڻي مير بحر،
مري، مڱڻيجا، موريا مکڻ، مولائي، مهاجر،
منڌرا، ملڪ، متارا، منگهڻ، مارفاڻي، مسافر،
مرنگهه، مهتم، مهي، مڪول، ماڪا، ماهي، ٻيا مامر،
مڳي، مڱڻ، مسڻ، ماڱڙا، مهتاڻي، ميهر،
مرهٽا مهتا ميمڻ ملاح ملگاڻي موندر،
منامجا، مرک ”ملوڪ“ چئي ٻيا مر کاڻي مهر،
مانجهر، مينگل، محمد حسني، متو، مرکنڊ مزاور،
منگي، ميڻا، مدواڻي، مارون، موساڻي، ميلر،
مشتاق، منگتا، مجيداڻا، ماباري، مڪراڻي، مندر،
گوپانگ، گاڏهي، گهوچائي، گورڇاڻي، گُهر،
گهبرا، گودوا، گوگلا، غوسائي، گبر،
گهوٽيا، گهمڻ، گاروڙي، گڊا، گرماڻي ۽ گر ،
گگ، گهٽا، گٺيا، گوري، گروڙي، گوندر.
ڦل، ڦرڙا، ڦهيم، ڦٽلاڻي، فيروزا، ڦوڳ، ڦڏر،
ڦل پوٽا، فاروقي، ڦيريدار، ڦلڪارا، ڦوڏر،
ڪلهوڙا، ڪانڌڙا، ڪارڙا، ڪل ڪرٽيا، ڪياگر،
ڪولاچي، قاضي، ڪهيري، ڪتريا، ڪرساڻي، ڪيهر،
قريشي، ڪونگا، ڪاسائي، ڪلوئي، قمبراڻي، ڪسر،
ڪليري، ڪاٺاڙي، ڪڪ، ڪلواڙي، ڪوڏا، ڪاريگر،
ڪاتيار ، ڪليار، ڪلو، ڪوڏراڻي، ڪونباڻي، ڪيڏر،
ڪاڏي، ڪوري، ڪاڪي پوٽا، ٻيا ڪورڪاڻي، ڪيمياگر،
ڪولي، ڪاراڻي، ڪلوٽيا، ڪيريا، ڪونريجا، ڪٽبر،
ڪالا، قادري، قاسماڻي، قاسمي، ڪنڀر،
قوش، ڪڇي، ڪٽا، ڪيچي، ڪلوڙ ڪاٺيارا ڪيهر،
ڪانگڙي، ڪپري، ڪونڊري، ڪرٽيا ٻيا ڪوهر،
پليجا، پيچو ها، پٺاڻ، پاهي،پڻپار، پلر،
پل، پڳيا، پگهريا، پلي، پلئي پوٽا،پر،
پاتليا، پليا، پٽيل پهار پٽ، پالوٽي پوپر،
پرڀيا، پسيا، پاٽولي، پانڌي ٻيا پڌر.
ڳل، ڳهيو، ڳولهيا، سي ڳاهيچا، ڳڙير،
ڳچل، ڳپل، ڳورڙا ۽ ڳودا، ڳم، ڳنور،
ڳاها، ڳڻ، ڳورا، ڳهلا، ڳنواس،ڳاهيجا، ڳڻڀر،
چانڊيا، چن، چنڊول، چنا، چاڪراڻي، چاڪر ،
چچڙ، چڀڙ ، چوهڙ، چاچڙ، چولاڻي،چاڪر،
چڪ، چانڊڪا، چاڪي، چڃڙ، چانڊاڻي، چولر،
چاها، چچا، چهڙا، چتروال، چنجڻي، کوڙ چندر،
چلڻ، چارڻ، چنگ، چاچول، چانگاڻي، چوڌر،
چاڪراڻي، چهواڻ، چورنگ، چيها، چڃاڻي، چتر.
ڄام، ڄامڙا، ڄيٽا، ڄاموٽ، ڄاڃياڻي، ڄونر،
ڄاڃي، ڄاڄوها، ڄم، ڄڪا، ڄينخيا يار، ڄنگهر،
ڊومڪي، ڍيڍ، ڊڍڙا، ڍنڍر، ڊوبناڻي ڊانگر،
ڊوڪا، ڊولا، ڊوسا، ڊوها، ڊينباڻي ڊانهر.