لوڪ ادب، لساني ۽ ادبي تحقيق

ڪچهريءَ جا مور

هي ڪتاب ڪچهريءَ جا مور ليکڪ ۽ محقق ڊاڪٽر ڪمال ڄامڙي جو لکيل آهي، جڏهن ته حڪومت سنڌ جي ثقافت کاتي پاران ڇپايو ويو آهي. اسان ٿورائتا آهيون مانواري ڊاڪٽر ڪمال ڄامڙي جا جنهن هن ڪتاب جي سافٽ ڪاپي موڪلي ڏيڻ سان گڏ ڪتاب سنڌ سلامت تي پيش ڪرڻ جي اجازت ڏني.
Title Cover of book ڪچهريءَ جا مور

14. گفتا گُل محمد جا (گل محمد غازيءَ جو ڪتاب)

گل محمد غازيءَ لُهُر جو (160) صفحن تي ٻڌل هيءُ ڪتاب دادرس پبلشرز ڪراچيءَ 2011ع ۾ ڇپرايو آهي، جنهن جي نگراني آغا نور محمد پٺاڻ ڪئي آهي. انجينيئر شنڪر لال، غلام شبير مغيري ايڊووڪيٽ، علي حسن مغيري ايڊووڪيٽ ۽ بيدل مسرور پنهنجا ويچار لکيا آهن. بيدل صاحب لکي ٿو ته: ”هونءَ ته گل محمد غازيءَ جي سموري ڪلام ۾ ترنم ۽ وزن، رواني ۽ خيال کي پيش ڪرڻ جو پڪو ۽ پختو اسلوب آهي پر ان کان وڌيڪ سندس سرائيڪي زبان لاءِ نه صرف محبت آهي پرسرائيڪيءَ ۾ ڪلام لکندي سندن درد جون ڌنڌڙيون لڳي وينديون آهن.“ (ص- 19)
گل محمد غازيءَ جي ڪلام جو هيءُ ٽيون ڪتاب آهي، جنهن ۾ حمد ۽ ثنا جي شعرن کان پوءِ ڏهس، سينگار، هُنر، ست سري، ڏور، ڏٺ، گرو چيلي ۽ ٻين موضوعن تي بيت آهن. سندس ان ڪتاب مان نموني لاءِ ڪجهه ڏور بيت ڏجن ٿا:
ڏور
مان سڀ سمجهان ٿو محب مٺا مير
تون موسى ناهين پانهه سهڻا پير
پرين تنهنجي پريءَ جي آ اڳين کي اڪير
هوت سان اها هير گڏ هئي ”گل محمد“ جي
مراد: معراج تي حضور ڪريمﷺ سان جُتي گڏ هئي. الله سائينءَ چيس ته محبوب جتي نه لاهه تون موسى ناهين تون مصطفى آهين.
ڏي ها نه وٺي ها جي پرين نه هجي ها پاڻ
اها ته اصل کان ڄاڻوءَ کي هئي ڄاڻ
شاباس آ انهيءَ جي ڇاتيءَ کي جنهن سَهي ڪئي سڃاڻ
پوءِ محبت سندا اماڻ، مليس گهوٽ وٽان ”گل محمد“ چئي.
مراد: محسن ڪونئرو جهلي بيٺو هو نبي سائين آيو ته ديدار به ڪيائين ۽ ڪوئنرو به ڏنائينس.
دل ۾ آهي دلبر صاف سچائي
ٻن ٽن جي ٻهڳڻ آهي گوهر گهٽتائي
پوءِ پوري ڪبي پرين ڪامل اها ڪمائي
باقي هي اجائي گوڙ ڪن ٿا ”گل محمد“ چئي
مراد: اصحابي دعا کان اڳي جماعت کان اٿي ويندو هو ۽ ٻير ميڙي ڪافر کي ڏيندو هو...
دشمن سان دوستي ائين نه جڙي انگ
جي واري ڇڏي ها واٽ تي دُرُس نه ڏسي ها دنگ
پاڻ سهايائين پنهنجي مٿان انهيءَ مهل اڙٻنگ
سرهو ٿيو سنگ، گهوٽ اڳيان ”گل محمد“ چئي.
مراد: پاڻي پٿر کي ٻوڙي ها پر پٿر نبي سائينءَ وٽ تري آيو ۽ ان ڪلمو پڙهيو...
مالڪ مڙني تي بيحد رکيو بار
ڪي قربدار قانون مطابق ڪن ٿا اها ڪار
پانهه پري سان عمدو ڪيو آچار
جيئن وارث ڪيو وهنوار گفتار ٻڌايو ”گل محمد“ چئي.
مراد: جيئن امام حسين رضه ڪربلا ۾ سجدو ڏيئي نماز قائم ڪئي ائين ڪير ڪري.
پرين جي پارس تي گوهر ڏنا گل
ڪم اهو ڪامل ڪيو ماڳ ان مهل
لهي ويا لحظي ۾ ڀولا اهي ڀل
اهي شهاڻا شغل، اتي گهڻن ڏٺا ”گل محمد“ چئي.
مراد: ڪعبي ۾ علي سائين کي نبي سائينءَ پنهنجي ڪلهن تي کنيو ۽ بت ڀڃي ڇڏيائين.
ڏٺ پرولي
عجب ڏٺم اکين سان هڪ سهڻي سواري
نه ڍُڪ وٺي ڊيزل جو نه پيٽرول گهري پياري
اسٽاپ اٿس الاهي ريل ناهي لاري
اچڻ وڃڻ جاري، اٿس گهڙيءَ گهڙيءَ ”گل محمد“ چئي.
ڀڃڻي: اها لفٽ آهي جنهن تي ماڻهو چڙهي هيٺ مٿي ايندا آهن.
ڏٺ پرولي
هڪ گهر ۾ گڏ ڏٺم ٻِٽُ ڄڻيون ٻيئي
هڪ اچي هڪدم قيد ڪري ڪيئي
ٻي اچي آزاد ڪري ثابت سڀيئي
ساهيڙيون سيئي، گڏ رهن ٿيون ”گل محمد“ چئي.
ڀڃڻي: ٽريفڪ جون ڳاڙهيون ۽ سايون بتيون.
سرائتي ڳجهارت: ڪر نالي ۾ ڪاسب ڪو.
ڀڃڻي: نالو ڀنڀو ڪا سب ڪو جنڊ آهڙو.
سسئيءَ کان جڏهن ڏير پنهل کڻي ويا تڏهن سرتيون چونس پيون ته ڪر ڀنڀور ۾ آهوڙو ته پير ڪاڏي ويا.
ڳجهارت: ادا عمر منهنجا مارو حاڪماڻا ٿي. عُضبي جي نه ڪر تن سان.
ڀڃڻي: حاڪماڻا سپاهي عضبي جي چاٽ،
مارئي عمر کي چوي ٿي: ادا عمر منهنجا مارو سپاهي ٿي. يعني غريب اچاٽ نه ڪر تن سان.