لوڪ ادب، لساني ۽ ادبي تحقيق

ڪچهريءَ جا مور

هي ڪتاب ڪچهريءَ جا مور ليکڪ ۽ محقق ڊاڪٽر ڪمال ڄامڙي جو لکيل آهي، جڏهن ته حڪومت سنڌ جي ثقافت کاتي پاران ڇپايو ويو آهي. اسان ٿورائتا آهيون مانواري ڊاڪٽر ڪمال ڄامڙي جا جنهن هن ڪتاب جي سافٽ ڪاپي موڪلي ڏيڻ سان گڏ ڪتاب سنڌ سلامت تي پيش ڪرڻ جي اجازت ڏني.
Title Cover of book ڪچهريءَ جا مور

44) جان محمد جاني بروهي

جان محمد بروهيءَ سان منهنجي پهرين ملاقات ڏهه سال کن اڳ بزم طالب المولى جي اڳواڻ ۽ نالي واري شاعر اقبال شاهين صاحب ڪرائي هئي. شاهين صاحب مون وٽ ريڊيو پاڪستان ڪراچيءَ تي ادبي پروگرام رسالي ۾ هر هفتي ايندو هو. ان کانسواءِ تنظيم سُرهاڻ ويلفيئر سوسائٽيءَ ۾ به اسان سان گڏ آهي. سُرهاڻ سوسائٽيءَ پاران خوشبوءِ نالي خبر نامون ڇپبو آهي، جنهن ۾ شاهين صاحب چيو ته هن نوجوان سگهڙ جو ان ۾ تعارف ڏيو، مون جان محمد جو تعارف ان ۾ ڇپيو. جڏهن به مواڇ ڳوٺ وڃڻ ٿيندو هو ته جان محمد، ڪاڇيلي محمد سومار ۽ ٻين سان ڪچهريون ٿينديون هيون، جيڪو سلسلو اڃا تائين جاري آهي. هيءُ همراهه ڄائو ته ضلعي ميرپور خاص جي ڳوٺ موسى خان بروهيءَ تعلقي حسين بخش مريءَ ۾ پر رهي مواڇ ڳوٺ ڪراچيءَ ۾ ٿو.
ڏاڍو جاکوڙي جوان آهي، سنڌيءَ کانسواءِ اردو، بلوچي، براهوي، پشتو ۽ سرائڪي نه رڳو ڄاڻي ٿو پر ان ۾ شاعري به ڪري ٿو. نظم کان سواءِ نثر ۾ به لکي ٿو. سنڌي، اردو ۽ انگريزيءَ ۾ مضمون به لکيا اٿائين. لوڪ شاعريءَ جي هر صنف تي طبع آزمائي ڪندو آهي، حيرت جي ڳالهه اِها آهي ته هيءُ رڳو اَٺ درجا پڙهيل آهي. پرائمريءَ کان شاعري ڪندو پيو اچي. اکر ڏاڍا سهڻا اٿس. انگريزيءَ ۾ به لکي ۽ اسٽيج تي پڙهي ڄاڻي ٿو.
هيءُ همراهه هڪ سماجي ڪارڪن پڻ آهي، کيس گهڻو ڪري ”جاني“ سڏيندا آهن. اصل نالو جان محمد ولد محمد مراد بزنجو بروهي اٿس. هو مختلف سماجي تنظيمن ۾ اهم عهديدار جي حيثيت سان ڪم ڪندو آهي.
United Human Rights Council Karachi West جو نائب صدر، بروهي سوشل ويلفيئر تنظيم (رجسٽرڊ) مواڇ ڳوٺ جو باني جنرل سيڪريٽري ۽ سگهڙ لوڪ وينجهار ڪچهري (سلوڪ) سنڌ جو جنرل سيڪريٽري آهي.
سگهڙائپ جي فن ۽ سگهڙن جي خدمت کان سواءِ غريبن کي راشن ڏيارڻ، علاج ۽ دوائن ۾ مدد ڪرڻ، ڪفن دفن، صلح صفائي ۽ ٻين سماجي ڪمن ۾ ڏاڍو سرگرم آهي.
صحافت سان به دل اٿس. هفتيوار اردو اخبار ٽو ڊي ايوننگ اسپيشل ڪراچيءَ جو سب ايڊيٽر به رهي چڪو آهي. صحافت ۽ سماجي تنظيمن ۾ سندس جذبو ساراهڻ جوڳو آهي. سندس قلم ۽ عمل غريب ماڻهن جي حقن حاصل ڪرڻ لاءِ هر وقت جُنبش ۾ رهي ٿو. بيگناهن کي پوليس کان ڇڏرائڻ، غريبن جي پلاٽن تان قبضا ختم ڪرائڻ ۽ ٻين خدمتن لاءِ سرگرم رهي ٿو.
سگهڙائپ جي فن ۾ به سندس وڏو نالو آهي، هر صنف تي جهجهي تعداد ۾ لکيو اٿائين. سندس ڪلام تي ٻڌل ڪتاب تيارين ۾ آهي. هتي سندس چونڊ ڪلام ڏجي ٿو؛

[b]نصيحت[/b]
ڪجي ڪم اُهو ئي وڏي شوق سان، غريبن جي جنهن ۾ ڀلائي هُجي
صداقت سان هر ڳالهه اِهڙي ڪجي، جَنهن ۾ صِدق ۽ سچائي هُجي
وساري فرق سڀ نسل ذات پات، خُدا لئه ادا ٿين حقوق العباد
هُجي دل ۾ خدمت جو جذبو سدا، رڳي سوچ ۾ بس سُٺائي هجي
سکيا علم ۽ هُنر جي هت وڌي، ته ڪو حال ٻين جو سُڌري پوي
پکڙجي ڪا تعليم جِي روشني، اٻوجهن جِي پڻ رهنمائي هُجي
هُجن جي وِڙهيل تِن جي اصلاح ٿئي، اُنهن ۾ وڌي ڀائپي ٺاهه ٿئي
سُڌاري جي هموار جيئن راهه ٿئي، اسان ۾ اِها سيبتائي هُجي
ٿجي آسرو بي سهارن سندو، يتيمن معزورن بيمارن سندو
ڪبي اِئين حاصل خُدا جِي رضا، سڄي جنهن سان راضي خُدائي هُجي
عَدل جي گهري ڪوئِي اڻ ڄاڻ ٿو، ڏجي ساٿ مسڪين مظلوم جو
سِگهي تنهن کي انصاف ڏيارڻ لئه، اسان ۾ حقي حق ادائي هُجي
حقيقت ۾، خدمت ئي اسلام آ، اهو جان محمد جو پيغام آ
بروهي بُرائي نه ڪنهن سان ڪجي، چڱائي هُجي بس چڱائي هُجي

سينگار
جِن نازڪ خد نگين سي سَسُوءِ کان سُهڻا سپرين
نِهوڙيو نوکنڊ کي نينن سان ٿا نين
ڪَچ قريبن اِئين چوان، جِيئن سنها مار سُرين
ابرو سندن آڪرا، سدا کان به سنگين
اُلف انگن ڇا اِهڙو، مُک ڪسر کان مِين
لالون لب لڄايون تِن، پِٿُون وڌ پَسين
دڇن دُر دٻايا سي سرسِي بيهڪ سِين
ٻولڻ وقت بروهي چئي، ٿي ڪوئل ڪُڇي ڪين
سَرُ و صنوبر سڄڻين، ٿا بردا دَر بيهين
ڪافين لڪا ڪار پسي چهبُڪ جهڙي چين
جان وکاري وِکون کڻي ٿا ڪبڪُون ڪوهه ڪنبين
آهي سڀ پرينئين سر سِين، صنم مُون سنسار ۾.

سينگار (سرائيڪي)
دلبر دي ديدار ڪنُون هڪ ساعت سهسين سالي
سُهڻا صاف سَرُ و قد سالم قامت يار ڪمالي
وال سِياهه مڻدار وَ سيهر ڪالي نانگ نِرالي
ابرو سيف سنگينون سهڻي ڀونئر ڀِزوُن هِن ڀالي
ٻانَ جنگي هٿيار ڏوهين چا مارن ديد دو نالي
رُوپ رنگيني رخسار عجائب آکان ڪِيا احوالي
بوسه جِند بي جان ڪِيتا، جيڪو لب ڪسر ڪنون لالي
دِهِن صفا دُر هِيرَي مرجان موتي نَهِين مجالي
مُرڪڻ نال مريندا ماهِي رُخ چا ڏي رومالي
غب غب دي وِچ غرق ڪريندئي، اُهو چاهه ذنخ دي چالي
ناز نوان ڪوئِي نينهن لڳو سي جوڀن ويک جمالي
زير سهري سينگار ڪريندا بدري ماهه مِثالي
سيني سُهڻل سرسا سُونهن، خاص اُتئون دل خيالي
صدقي سُهڻل يار سڄڻ تُون، پِرت ڪِيتا پئمالي
قمر جِتان قُربان ٿِيون، حَسِين اُٿان ڪِيا حالي
ڪر بِروهي ڀال ڀلايان والن وَرق وِصالي
قدم اُٺا چا قربئون آوَن گهول گهتان گهر ٻالي
مُلڪ مڏيان ڪل مالي، صدقي سهڻل يار صنم تَئُون.