شخصيتون ۽ خاڪا

سامي سُهاڳي

اقرار پيرزادي جي ھن ڪتاب ۾ مختلف شخصيتن تي 56 خاڪا لکيل آھن. اقرار جي نج ڳوٺاڻي ٻولي، پھاڪن جو استعمال، ڳوٺن جو لکيل ڳالھيون، يادون، اٿڻ ويھڻ، ميل ملاقاتون، سنڌ جي ريتن رسمن، ميلن ملاکڙن، ڀاڳين، چورن، ڌاڙيلن، استادن، شاگردن، موالين، راڳين، طبلي نوازن، سازندن، لطيف جي عاشقن، شاعرن، مولودين، سگهڙن، پوليس وارن، نانگ منڊيندڙن، جهاڙ ڪندڙن، ملاحن، پاتڻين، موھن جي دڙي، ٻلھڙيجي، سنڌ جي ڪچي ۽ پڪي، سنڌو درياءَ، سنڌ جي پوکن، فصلن، سنڌ جي دردن جا داستان آھن ھن ڪتاب ۾. ٻيو تہ ٺھيو پر ڳوٺن جي ڪلاسيڪي گارين، گاريل مردن ۽ ماين کي ھن ڪتاب ۾ منفرد نموني پيش ڪيو اٿس جيڪا ليکڪ جي سچائي ظاھر ڪري ٿي.

Title Cover of book سامي سُهاڳي

نور الله تنيو: جيئن سڙن تيئن سچ

21 اپريل 2011ع تي ضلعي سانگھڙ جي هڪ سنسان روڊ تي ڊبل ڪئبن گاڏين ۾ سوار چمڙا پوش هٿياربند هڪ ڪار کي روڪي، ان ۾ ويٺل جوانن مٿان گولين جا ڌوڙيا لائي ڏين ٿا. ڪار گولين ساڻ ڇاڻي ٿي وڃي ٿي. ويٺلن جا جسم پروڻ ٿي وڃن ٿا، پوءِ به چمڙا پوش کانئن ڊڄن پيا، تنهن ڪري ڪار تي ڪيميڪل هاري ان کي باهه ڏئي روانا ٿي وڃن ٿا. ڪار مان باهه جا اٿيل شعلا، گولين سان پروڻ ٿيل جوڌن جي جسمن کي جلائي رهيا هئا. ان جي باوجود ڪار سوارن مان هڪ ڄڻي کي هوش اچي وڃي ٿو.
سرزمين تي پهتل آس پاس جي ڳوٺاڻن ڏٺو ته گاڏي سڄي ساري سڙي چڪي هئي. اندر ويٺلن مان ٽي ڄڻا ته رک جي ڍير ۾ تبديل ٿي چڪا هئا، باقي هڪ نوجوان هيٺ پٽ تي پيل هو. سندس ٻئي ٽنگون سڙي چڪيون هيون ۽ جسم ۾ گولين سوراخ ڪري ڇڏيا هئا. هو اکيون پٽي ٿو. گولين لڳڻ ۽ باهه ۾ سڙڻ باوجود نه ڪنجھي ٿو، نه ڪرڪي ٿو، ڳوٺاڻن کي ٻڌائي ٿو ته: “آئون جيئي سنڌ جو ڪارڪن آهيان. آزادي گھرڻ جي ڏوهه ۾ منهنجا هي ساٿي سرائي قربان کهاوڙ، روپلو چولياڻي ۽ نادر بگٽي جيئري ساڙيا ويا آهن. اهو جونجھار بهادر نوجوان ڳوٺاڻن کي پنهنجي دوستن جا نمبر ٻڌائي ٿو ۽ سڄي سنڌ کي ان سانحي جي خبر پئجي وڃي ٿي. اِهو نوجوان شهدادڪوٽ واسي نورالله تنيو هو. واهر لاءِ پهتل ڳوٺاڻن به عمر گذاري هئي. هنن پنهنجي حياتيءَ ۾ ڪيئي مٿير مڙس ڏٺا هئا، جن مهل تي پاڻ ملهايو هو پر هي نوجوان ته ڪنهن ٻي مٽيءَ مان ٺهيل پي لڳو:
“جيئن سڙن تيئن سچ، جيئن سڙن تيئن سنرا... ”
ڳوٺاڻا وڍيل چيريل، چچريل ۽ سڙيل نوجوان کي کڻي اسپتال پهچائين ٿا، جتي ميڊيائي نمائندا به پهچي وڃن وڃن ٿا. هن جو سڙيل جسم ڏسي صحافين جا لڱ ڪانڊارجي وڃن ٿا پر نور الله ساڻن ائين بيخوف ٿي ڳالهائي رهيو هو، ڄڻ ڪجھه ٿيو ئي نه هجي! هن صحافين کي پاڻ سان ٿيل واردات کان نه رڳو آگاهه ڪيو پر ساڳئي وقت پنهنجي تنظيم جو موقف به بيان ڪيو ۽ ٻڌايو ته: “اسان سنڌ جي آزادي چاهيون ٿا، هي جيڪو ڪجھه وهيو واپريو آ، اهو ته ڪجھه به ناهي، آزادي گھڻو ڪجھه گھرندي آهي. ” هن جون ڳالهيون ٻڌي اتي موجود سمورا ماڻھو حيراني گاڏڙ اطمينان جو اظهار ڪن ٿا ته: “جي سنڌ اهڙا سورهيه پٽ پيدا ڪري ٿي ته پوءِ قوم گھڻو وقت غلاميءَ جي زنجيرن ۾ سوگھو نه رهي سگھندي.”
نورالله تنيو نه شعله بيان مقرر هو، نه وري ڪي اٺ ڪتابن جا پڙهيو هو، بس ڌرتيءَ سان محبت سندس ايمان جو جز هئي. اها ئي محبت جنهن مخدوم بلاول کي گھاڻي ۾ پيڙهايو هو. او سنڌ امان، شال توکي هن ڳڀروءَ جي قرباني قبول پوي، جنهن پنهنجي جواني ۽ پنهنجيون سموريون محبتون تون مٿان واري ڇڏيون.
***