صادق يار رُئاري وئين! ؛ اورنگزيب ڀٽي
بحيثيت هڪ راڳي صادق فقير جي اندر مان ظلم جي چڪي ۾ پيسيل ماڻهن جا درد اڌمن سان اٿندا هئا. هو جڏهن مشهور گيت "جت لُڪ لڳي، جت اڪ تپن، سو ديس مسافر منهنجو ڙي" ڳائيندو هو ته حڪمرانن جا ٿر متعلق ڏنل اخباري سڀ بيان هڪ اهڙو ڪوڙ لڳندا هئا، جيڪو ڪوڙ پنهنجي ڪوڙي هجڻ جي خود ثابتي ڏئي.
صادق فقير سان منهنجي دوستي پنجويهه سالن تي محيط آهي. ان عرصي جي آغاز ۾ صادق فقير ريڊيو تي هڪ گيت "توکان ٿيندي ڌار، کلندي کلندي يار، لڙڪ لڙي پيا لار ڪري" ڳائي پنهنجو پاڻ کي سنڌ جي وڏن راڳين جي صف ۾ آڻي بيهاريو. شهيد فاضل راهوءَ جي ورسي هجي يا سائين جي ايم سيد جي سالگرهه، صادق فقير کانسواءِ هر محفل اڌوري هوندي هئي.
صادق فقير کي جيڪڏهن هڪ راڳيءَ جي حيثيت سان ڏٺو وڃي ته فني لحاظ کان هو هڪ مڪمل فنڪار هو. ان جي باوجود ڪهڙي عجب ڳالهه آهي ته هو پاڻ کي نامڪمل ۽ ڪجهه به نه سمجهندو هو، ڇو ته هو هڪ مڪمل صوفي ۽ هڪ آدرشي انسان به هو. اهو ئي سبب آهي جو حافظ محمد نظاماڻيءَ جا باغيانه نظم وڏي شوق سان ڳائيندو هو. صادق فقير هارمونيم خود وڄائيندو هو ۽ سندس آروهي امروهي سُرن جا لاها چاڙها به ڪمال هوندا هئا. هو اڄ جي مروج نام نهاد عشقيه شاعريءَ کي ڪڏهن به ويجهو نه ويو. ان ڪري جو هن جي اندر ۾ پئسن ڪمائڻ واري انڌي لالچ هئي ئي ڪو نه. 1980ع واري ڏهاڪي جي آخر ۾ بيدل مسرور جي هڪ ڪيسٽ "وائسز گروپ" جي نالي سان مارڪيٽ ۾ آئي هئي، جنهن ۾ شيخ اياز ۽ فيض احمد فيض جي شاعريءَ کي ڳايو ويو هو. هن ڪيسٽ ۾ تمام وڏي محنت ٿيل هئي ۽ سڀ گيت ڪورس جي انداز ۾ ڳايل هئا. ان دور جي سڀني جديد سازن سميت آرڪسٽرا، طبلي ۽ ڍولڪ جو سهارو به ورتو ويو هو ۽ ان ڪيسٽ ۾ شيخ اياز جو پنهنجو آواز به شامل هو. ان ڪيسٽ ۾ شيخ اياز جو مشهور شعر"مان ڏوهي هان، مان ڏوهي هان" سميت "هڙڪ هلو ڌيمان هلو"، "دربار وطن سي جب اڪ دن سب جاني والي جائين گي" يا "هم محنت ڪش جگ والون سي جب اپنا حصه مانگين گي" جهڙا عظيم گيت شامل آهن، اهي مقبول ٿيا- پر "جت لُڪ لڳي جت اڪ تپن، سو ديس مسافر منهنجو ڙي" سنڌ جي عاشقن سڀ کان پهرين هن ڪيسٽ ۾ ٻڌو، ۽ ساڳيو گيت جڏهن صادق فقير چيو ته هن ان گيت کي سنڌ جي جهر جهنگ ۾ پهچائي ڇڏيو. سُر پهاڙي ۾ هن مالا جي هڪ گيت جو سهارو ورتو، جنهن جي طرز رشيد عطري جي ٺاهيل هئي، پر ان طرز ۾ صادق فقير جڏهن مذڪوره گيت ڳائيندو هو ته ائين لڳندو هو ڄڻ رشيد عطري اها ڌن هن ئي گيت لاءِ ٺاهي هئي.
(روزاني ڪوشش حيدرآباد)