شخصيتون ۽ خاڪا

صادق فقير توکان ٿيندي ڌار

ڪتاب ”صادق فقير توکان ٿيندي ڌار“ اوهان اڳيان پيش ڪجي ٿو. هن ڪتاب جو مرتب ليکڪ ۽ محقق اسحاق سميجو صاحب آهي. سنڌ جي ٻاٻيهي، آواز جي دنيا جي نرالي نانءُ صادق فقير بابت بهار جي ڀَريءَ مُند ۾، هڪ ڀلاري ديس تان هن جي حادثاتي موت جي نڀاڳي خبر آئي هئي، ۽ هزارين حسرت جي موتين ۽ گلابن آپگهات ڪري ڇڏيو هو. هن ڪتاب ۾ اسحاق سميجي صادق فقير بابت لکيل مضمونن، تاثرن، تعزيتي نوٽ بوڪ، سندس زندگي بابت خاڪن، سندس وڇوڙي تي شاعرن جي منظوم ڀيٽا کي ڪتابي شڪل ۾ سهيڙي پيش ڪيو آهي.
Title Cover of book صادق فقير توکان ٿيندي ڌار

صادق فقير کي ٻن لڙڪن جي ڀيٽا

ٿر سُرن جو سمنڊ آهي. ان سمنڊ ۾ ڪيئي موتي موجود آهن. ٿر ۾ سنڌ جي خالص موسيقيءَ جا ڪڏهن نه کٽندڙ آبشار آهن. مائي ڀاڳي، موهن ڀڳت، خوشحالداس، ڪريم ڏنو فقير، شفيع فقير،صادق فقيرکان ويندي اڄ جي رفيق فقير ۽ رجب فقير تائين سُرن جا آبشار سڄيءَ سنڌ کي سيراب ڪندا ٿا اچن. ٿر جي شهر مٺيءَ جا مٺا ماڻهو ۽ انهن مڙني کان مٺو صادق فقيرفيبروري مهيني جي 26هين تاريخ خميس جي ڏينهن سعودي عرب ۾ روڊ حادثي ۾ شهيد ٿي ويو. سڄي سنڌ روئي ويٺي. سچ پچ لڙڪ لڙي پيا لار ڪري. صادق فقير سنڌ جو سچو سٻاجهو نماڻو فنڪار هو. هن جي طبيعت ۾ ٿر جي خوشبودار ٿڌي مٽيءَ جون سڀ خوبيون اوتيل هيون. قدرت سندس آواز ۾ اهڙو ته جادوئي اثر رکيو هو، جو پوري دنيا ۾ موجود سنڌي ڳالهائيندڙ ۽ سمجهندڙ هن لوڪ فنڪار کي ٻڌڻ چاهيندا هئا. مون صادق فقير جهڙي شهرت ماڻيندڙ فنڪار ۾ ڪڏهن ذري برابر به غرور نه ڏٺو. مختلف پروگرامن ۾ فنڪارن جي ترتيب ۾ اڳ ۾ يا آخر ۾ ڳائڻ تي ڪڏهن به صادق فقير منهن ڪونه گهنجايو. نون توڙي پراڻن فنڪارن کي مان ڏيندڙ فنڪار هيو. ان ڪري ئي ته الله هن کي ڀلي پار ۾ شهادت جو درجو عطا ڪيو.
گذريل سال نومبر(2014) جي يارهين تاريخ مونکي پاڪستان ٽيليويزن نيشنل جو جنرل مئنيجر ٿيڻ تي فون ڪري مبارڪباد ڏني هئائين. مون کيس پي ٽي وي تي پروگرام ڪرڻ جي دعوت ڏني. چيائين ته گهر وارن سان عمري تي وڃڻ جي تياريءَ ۾ آهيان، واپس اچي اوهان وٽ پروگرام ڪندس. الله کي اهوئي منظور هئو. انسان ڏاڍو بيوس آهي. سچ پچ ته دل مان هڪ آواز آيو ته اي منهنجا صادق! اوهان الله کي پيارا هئا، تڏهن ته الله اوهانکي ڀلي پار ۾ شهادت جو شرف بخشيو-پر ڪروڙين سنڌين جون دليون جيڪي اوهان جي آواز جي لئي ۽ سُر سان گڏ ڌڙڪنديون هيون، انهن جو ڇا ٿيندو! شيخ اياز لکيو هو ته “جي راهه اجل ڪنهن ورتي آ، هن ڀونءِ ڪئي ٻي ڀرتي آ..” ٺيڪ آ ٻي ڀرتي ته ٿيندي، پر وري صادق فقير ته ڪونه ايندو نه!! فرش کان عرش تائين پهچندڙ پڪار ته “سکي پيا کي ملين ته چئجانءِ چاندني تو سوا نه ٿيندي!!” ڪير ٻڌاي سگهندو؟ هاڻي سکيءَ کي ڪير ڪوئل جهڙي مٺي آواز ۾ اهو سنيهو ڏيندو!
دوست هڪ ٻئي سان ملڻ لاءِ يا ڪچهري ڪرڻ لاءِ جڏهن اهو پڇندا آهن ته مصروف ته ناهيو؟ تڏهن مونکي ڏاڍو عجيب لڳندو آهي. ڇو ته واندڪائيءَ ۾ ته هرڪو وقت ڏئي سگهندو آهي، ڪوئي مصروفيت هوندي دوستن لاءِ ٽائيم ڪڍي، تڏهن مزو آهي نه. مون اها ڳالهه صادق فقير ۾ ڏٺي. جڏهن مان ڪجهه سال اڳ گهرڀاتين سان ٿر گهمڻ ويو هيس ته صادق فقير پنهنجا سڀ فنڪشن ڪينسل ڪري، مٺيءَ کان ننگر پارڪر تائين اسانکي ٿر گهمائيندو رهيو. توڙي جو اسانجي رهائش جو سرڪاري ريسٽ هائوس ۾ انتظام ٿيل هيو، پر کليءَ دل سان صادق فقير پاڻ وٽ رهائڻ جي آڇ ڪئي. مون وٽ ٿر جي ٻين دوستن جا فون نمبر به مون وٽ هئا، پر مونکي اياز گل ۽ عبدالغفار تبسم چيو هو ته اتي اوهانکي ساٿ ۽ وقت رڳو صادق فقير ڏيندو- ۽ ٿيو به ايئن ئي. اسانجي مٺيءَ پهچڻ سان صادق فقير اسان جي آجيان ڪئي ۽ منجهند جي ماني پنهنجي گهر کارايائين. ٿر جا طرحين طرحين کاڌا تيار ڪرايائين، جن جي لذت ۽ خوشبو اڄ ڏينهن تائين ناهي وسري. ٿر گهمي مون صادق فقير کي چيو ته اصل سنڌ ته مون هاڻي ڏٺي آهي، سادا سٻاجها سچا ماڻهو، جن جي دل ۾ ڪو مير ڪونه نظر آيو. عجيب ۽ وڻندڙصورتحال اها نظر آئي ته سعودي عرب وانگي اذان اچڻ سان ماڻهو دڪان کليل ڇڏي، مسجدن ۾ نماز پڙهڻ لاءِ هليا وڃن- پر مجال آهي جو ڪا چوري چڪاري ٿئي. سنڌي سڀ مذهبي مت ڀيد بنا نظر آيا. اسانجي علائقن ۾ ته مال جي واڙن مان ڍڳا ڍور چوري ٿيو وڃن، پر ٿر ۾ ماڻهن جو مال صبح سان پاڻ ئي جهنگ ۾ چرڻ کان پوءِ پنهنجي پنهنجي گهر اچيو وڃي. مجال آهي جو هڪ به ڍور چوري ٿئي. جتي ايڏو امن هجي، اتي جا ماڻهو به ته ، صادق فقير جهڙا دلبر هوندا. سنڌ سان صادق فقير جو عشق ڏسي الله به سندس جسد خاڪي کي سنڌ پهچائڻ جو بندوبست ڪيو. جڏهن ته اهو ڏکيو ڪم هيو. 5 مارچ تي سندس جنازي نماز کان ويندي تدفين تائين ماڻهن جو ايڏو وڏو انبوهه ڏسي هر سنڌ واسي سوچيندو ته صادق فقير ٿيڻ ڏاڍو ڏکيو آهي. سنڌ ۾ وڏن وڏن فنڪارن هوندي صرف ٻن فنڪارن کي لاڏاڻي کان پوءِ ايڏي موٽ ملي آهي. هڪ سرمد سنڌي ۽ ٻيو صادق فقير کي. جيڪي ٻئي روڊ حادثن ۾ شهيد ٿيا. کين مليل محبت جو هڪ سبب حادثاتي موت به ٿي سگهي ٿو، پرهڪ ڳالهه اها به ڳڻائي سگهجي ٿي ته ٻنهي جي آواز ۾ قدرت هڪ عجيب ڪشش رکي هئي. الله کين جنت الفردوس ۾ جاءِ ڏيندو .

سميع بلوچ
پي ٽي وي نيشنل، ڪراچي.