شخصيتون ۽ خاڪا

صادق فقير توکان ٿيندي ڌار

ڪتاب ”صادق فقير توکان ٿيندي ڌار“ اوهان اڳيان پيش ڪجي ٿو. هن ڪتاب جو مرتب ليکڪ ۽ محقق اسحاق سميجو صاحب آهي. سنڌ جي ٻاٻيهي، آواز جي دنيا جي نرالي نانءُ صادق فقير بابت بهار جي ڀَريءَ مُند ۾، هڪ ڀلاري ديس تان هن جي حادثاتي موت جي نڀاڳي خبر آئي هئي، ۽ هزارين حسرت جي موتين ۽ گلابن آپگهات ڪري ڇڏيو هو. هن ڪتاب ۾ اسحاق سميجي صادق فقير بابت لکيل مضمونن، تاثرن، تعزيتي نوٽ بوڪ، سندس زندگي بابت خاڪن، سندس وڇوڙي تي شاعرن جي منظوم ڀيٽا کي ڪتابي شڪل ۾ سهيڙي پيش ڪيو آهي.
Title Cover of book صادق فقير توکان ٿيندي ڌار

هُو شخص هڪڙو شهر هو

پياري اسحق سميجي وٽ اڪثر وڃڻ ٿيندو رهندو هو ۽ آهي.سن ته ياد ناهي پر ڪافي سال اڳ اسحاق سميجي وٽ وڃڻ ٿيو. هڪ تصوير سندس رُوم ۾ لڳل هُئي مون اسحاق کان پڇيو، ”هيءُ تصويرڪنهن جي آ؟“ ته وراڻيو هو، منهنجي دوست صادق فقير جي آهي“، عجيب اتفاق هو جو ان ئي مهل وٽس فون آيو. ڪال رسيوَ ڪندي چيائين، ”ڪٿي آهين. حيدرآباد ۾ آهين؟ هت ڪنهن مهل ٿو اچين. ٺيڪ آ مان انتظار ٿو ڪيان“. اسحاق فون بند ڪندي وراڻيو هو ته ”سائين توهان جنهن جي تصوير جو پُڇيو سو اچي پيو.“ مون پڇيو صادق فقير؟؟“ وراڻيائين ”جيءُ..ها.“
صادق فقير بابت به ٻُڌو هُئم ته سندس ڪلا جي گُونجار کان به واقف هوس پر ساڻس ملاقات نه هُئي.
ٻن ٽن ڪلاڪن کان پوءِ پوري پُني قد ڪاٺ وارو شخص هڪ اڌ ٻين ماڻهن سان ڪمري ۾ داخل ٿيو ۽ اسحاق سان وڏي اُڪير سان ٽڪ ڏئي مليو ته اسحاق ساڻس منهنجو ۽ منهنجو ساڻس تعارف ڪرايو ته مون سان به ايئن مليو ڄڻ سالن جا واقفڪار هجون. اهو تعارف ۽ ملاقات سندس سُڀاءُ جي امرِت ۾ تبديل ٿي ويو. هميشه اسحاق وٽ ساڻس ملاقاتن جو سلسلو جاري رهيو. سحر انگيز ڪلا جي ڪري قريب ته هو پر ملاقات کان پوءِ قريب کان قريب تر ٿيندو ويو. اهو سندس گُڻ هو جو هُو پيار ۽ احترام ۾ سدائين مونکي ”سائين“ سان مخاطب ٿيندو هو. سنڌ ۾ جهر جهنگ ووڙيندڙ ۽ ڪلا جا سُر آڇيندڙ جڏهن به دادو يا جوهيءَ جي سرحن ۾ داخل ٿيندو هو ته ضرور رابطو ڪندو هو. ڪيترين ئي محفلُن ۾ ساڻس گڏ هوندو هوس.
اسحاق سان گڏجي ٿر ويس ته پياري شواڻي ۽ خالد ڪنڀار سان گڏ وگڏ قادق جون صحبتُون ۽ محبتُون ويتر اٽُوٽ بڻجي ويون. مٺي، اسلام ڪوٽ، نگرپارڪر ۽ ڪارُونجهر کان علاوه ماروي جو کُوهه، گوڙي مندر ۽ پاري ننگر گهمايائي. جو وقت رهياسين سندس خلوص ڀرين ٽهڪن ۽ محبتن جي گهيري ۾ رهياسين. سندس ٽهڪن جي مالهائن جا گُل اڄ به نه سُڪا آن. اڄ به انهن مان تازو سڳنڌ اچي رهيو آهي.
جڏن به فون ڪيانس تڏهن ٽهڪن سان آجيان ڪندو هو ۽ سندس پهريون سوال ئي اهو هوندو هو ته ”ڪٿي آهيو؟“. مان وراڻيندو هوس ته ”ڪاڇي“ ته ٽهڪ ڏئي هڪدم چوندو هو ”سائين ڪاڇي ۾ ڇا ٿا ڪيو اچو ٿر جتي بر به بحر آ“. مان کيس اياز جي شعر جي سٽ”جت لُوءِ لڳي جت اڪ تپن سو ديس مسافر منهنجو ڙي“ورجائيندي چوندو هوس ته منهنجو ڪاڇو ايئن اٿئي ته وري به ثهڪ ڏئي چوندو هو ”سائين اچو ٿر ڪاڇي ۾ ته عمر گھاري اٿؤ“ مان چوندو هوس ته ضرور اچبو. ڪڏهن ايندؤ؟ زندگيءَ تي ڪهڙو ڀروسو؟ ۽ اوچتو سندس مرتئي جي خبر ٻُڌندي ” سچ ته مون تي وڄ ڪڙڪي هُئي ۽ ڀڻڪيو هوس ”ڇا کيس خبر هُئي ته زندگي نه رهندي ۽ عزيز منهنجي هوندي نه ايندو؟؟“. مان سڪتي ۾ اچي ويو هوس ۽ سوچيو هوم ته هاڻ صادق .... نه نه صادق .. ايئن ڪيئن ٿيندو؟“ پر پوءِ حقيقت تي ويساهه ڪرڻو پيو هو . سوچيان ٿو ته زندگيءَ جي ساٿ سان ٿر ته وڃي سگهان ٿو پر پنهنجي ذات ۾، محبتُن ۽ ٽهڪن جو هُو شخص هڪڙو شهر هو تنهن شهر سان ملي نه سگهندس ۽ اهو روڳ زندگي ڀر چُهٽيو رهندو.

عزيز ڪنگراڻي