شاعري

سنڌ ۽ سچ جي ساڃاهه

هي ڪتاب نامياري محقق ۽ شاعر مشڪور ڦلڪاري جي سنڌي ٻوليءَ جي پهرين ’ٻاونجاهه اکريءَ‘- ’سنڌو حرفي‘- ۽ ٻئي ڪلام تي مشتمل آهي. ڊاڪٽر هدايت ڀٽو لکي ٿو:
”هيءُ ڪتاب سنڌي ٻوليءَ جو هڪ منفرد ڪتاب آهي. هيءَ سنڌي ٻوليءَ جي ’ٻاونجاهه اکري‘ ۾ لکيل پهريون شاعريءَ جو ڪتاب آهي، هن کان اڳ ۾ سنڌي ٻوليءَ ۾ ’ٽيهه اکريون‘ ته شاعرن لکيون آهن، پر ڪنهن به هن کان اڳ ۾ ’ٻاونجاهه اکري‘ نه لکي هئي: انهيءَ ڪري هن ڪتاب جي منظر عام تي اچڻ سان اسان جي سنڌي شاعريءَ جو جمودُ ٽٽندو ۽ وڌيڪ ’ٻاونجاهه اکريون‘، لکڻ جو رواج پوندو. “
Title Cover of book سنڌ ۽ سچ جي ساڃاهه

الف

[b]بيت[/b]

اوّل آخر الله، خالق ساري خلق جو،
وجهي جنهن پساهه، مَرڪايو مٽيءَ کي.

اوّل آخر الله، ساڻي آهي سچَ جو،
مڃي هيءَ صلاح، پاسو ڪجانءِ ڪوڙ کان.

اوّل آخر صلاح، منهنجي تو کي مڱڻا!
صدائون درِ الله، هڻ ته حاجت ماڻئين.

اوّل آخر آهه، جيئڻ، مرڻ سنڌ سان،
پنهنجو آهه پساهه، موهن جي مٽيءَ ۾.

اوّل آخر سنڌ، پنهنجو اجهو، آسرو،
متان ٻئي هنڌ، وڃڻ جي وائي ڪرين.

اوّل آخر هاڻ، جيئڻ، مرڻ سنڌ سان،
پنهنجي آهه سُڃاڻ، موهن جي مٽيءَ ۾.

اوّل آخر سَت، آهي ئي سچ سنڌ جو،
سدا وڃائي مت، پيروِي پرڏيهَه جي.

اوّل آخر هٿَ، آهن پارس ماڻهوءَ لئه ،
بنا پورهئي ڪَٿَ، ڪڏهن ڪجي ڪينڪي.

اوّل آخر جيئن، ڳنڍ يل آهن پاڻَ ۾،
توسان ايئين نينهن، شال رهي گڏ ساهَه سان.

اوّل آخر مشڪور، سدا ٿجان سنڌ جو،
پوندئي چمڪي نُور، ماڻهوءَ جي ماڻهپي جو.

*

[b]ڪافيون
[/b]
[b](1)
[/b]
اوّل آخر تون ئي تون، مهر مٿان ڪر مالڪ مون!
غــــــــرق گنــــــــــاهـــــــــن ۾ ته ســـــــدائيـــن،
آءٌ ته اگلڙي تنهنجي آهيان!

ســنئـــين دڳ لائـــيـــــن تــــــون ئـــــــــي ســــــائـــــيــــــن.
تون ئي ڏئين ٿو ، تـــــون ئي لاهيــن، ڏنجهه ڏولاوا ڏينهن ٻه ڏُون،
آءٌ ته اگلڙي تنهنجي آهيان!

ساڃهه ڏي ڪا سچ ڳالهايان، ڌرتيءَ ماءُ جا ٿورا لاهيان،
لايان جيڪو، نينهن نڀايان، جيسين آهن هڏ ۽ پُون:
آءٌ ته اگلڙي تنهنجي آهيان!

محبت ۽ ايمانُ به ڏي تون، مون کي عشق مهانُ به ڏي تون،
عزت، دولت، مانُ به ڏي تون، شاهي پنهنجي شان وَٽئُون!
آءٌ ته اگلڙي تنهنجي آهيان!

مشڪور جو آن تون ئي مالڪ، تون ئي ڏاتر، تون ئي خالق،
سڪ سچي سان ڪر تون سالڪ، تون ئي صاحبِ ڪن و فيڪُون!
آءٌ ته اگلڙي تنهنجي آهيان!


[b](2)
[/b]
اسان عشق وارن تي الزام ساڳيا،
وڏي ڳالهه آهي جو انعام ساڳيا!

پرينءَ ساڻ محبت ڪرڻ لاءِ آتيون،
ٻڌن پيون وفائون ته احرام ساڳيا.

عشاقن جي رت تي سدا پيار پليو،
سڄڻ جي چپن تي آهن جام ساڳيا.

هئڻ جو ئي احساس، غم پيو پکيڙي،
صدين کان مئخاني جا الهام ساڳيا!

اميدون پيون ڪن ٿيون جيون جو پيڇو،
پيون ڪن مايوسيون قتل عام ساڳيا.

اڀريو سج مشڪور! تڪين ڇو ٿو اولهه،
صبح جون صدائون ۽ پيغام ساڳيا.


[b] (3)
[/b]
اڙي مانجهي! اٿو هاڻي، وجهون هن ڏاڍ کي ڏاري،
کُٽايون رات هي ڪاري، ڏيئا سچ جا وڃون ٻاري.

هتي هاڻُن سندا هاڃا، ڪيڏي آ هِيسَ هيڻن تي،
ڏڪايون ڏاڍُ، ڏوٿيئڙا، ڇڏيون سارا مرون ماري!

پٽي واڇون وَريا واڳون، ڪَلاچي ڪُنُ وري خوني
ٿيون سڀ مورڙا مارُو، هلون هاڃي تي هاڪاري!

جبل جيڏا جبر ٿين پيا، سدائين لاءِ جهانگين تي،
کڻو فرهادَ جيئن تيشو، ’سنڌو شيرين‘ کي ساري!

وري ڌرتيءَ مٿي ڌوتا، لُٽين پيا سُونهَن جيجل جي،
اُٿو جلدي، وڌون اڳتي، وڃون جيجل کي جيئاري!

سدا مشڪور مارن کي، سجاڳيءَ جا ڪري سڏڙا،
ٻُڌي سَڏ کي ته ورنايو، لڳون سچ، عشق جي لاري.


[b](4)
[/b]
اچين هن عيد تي جيڪر، اچڻ سان ٿي وڃي وهه وا!
تنهنجي هڪ جهلڪ کي جاني، ڏسڻ سان ٿي وڃي وهه وا!

تنهنجي چپڙن جي مکڙيءَ لئه، سو ين پوپٽ پيا تڙپن،
پيارين سُرڪ جي هڪڙي، پيئڻ سان ٿي وڃي وهه وا!

اُتر جي واءُ وڌائي پئي، هنيين ۾ ياد تنهنجيءَ کي،
اڪيلائي، جي ٽوڙين تون، ملڻ سان ٿي وڃي وهه وا!

هي گلڙن جي اکين جا ڏس، اگهي پئي لڙڪ چانڊوڪي،
منهنجا ڳوڙها اُگهين جي تون، اگهڻ سان ٿي وڃي وهه و!

ڏکيون هن عشق جون راهون، پِٿون ٿيا پير منهنجا ڏس!
هٿن ۾ هٿ ڏئين جي تون، هلڻ سان ٿي وڃي وهه وا!

تنهنجي مشڪور کي ساجن! پيو اڄ لوڪ ڏي مهڻا،
ملين هي پيار جي بازي ، کٽڻ سان ٿي وڃي وهه وا !

[b] (5)
[/b]
آءَ ته پيارل پاڻ ۾ پرچون،
نينهن ڪريون نروار، او شل جيوين!

ڇڏ خيال اجايا خام پرين، ڏس اجڙيل سڀ نيکام پرين!
ڏي جام ڀري تون جام پرين ، ٿيون مستو مست مدام پرين!
دل جو ٿي دلدار، او شل جيو ين!

ڏس ڏوهه نه هاڻ گناهه مٺا، آءُ تون مون وٽ آءُ مٺا،
نه چاهه جا ڏي تون گهاءَ مٺا، ٿي وڃي واهه واهه مٺا،
ساجن لهه ڪا سار، او شل جيوين!

هي لوڪ سڄو منهن موڪ سڄڻ، تون راهن کي ته نه روڪ سڄڻ،
هڪ مون کي تون ته نه ٽوڪ سڄڻ، ڏس جيءَ ۾ تنهنجي جهوڪ سڄڻ،
ڏي مهڻن جي ته نه مار، او شل جيوين!

نيڻ تنهنجا ڄڻ مڌ جا پيالا، دلبر پاتئي ٻيو دو شالا،
مشڪور جا ڏس حال اٻالا، راڻل تنهنجا روح رجالا،
سڀ مون تي آهه ميار، او شل جيوين!

[b]ڀڄن
[/b]
امن جي چمن جو مان گلزار آهيان،
مان آدم ٿي آيس، رڳو پيار آهيان.

اڃايل اکين ۾ لنئون جي لاٽ ٻاريان،
۽ خاموش چپن تي پيو گيت سنواريان،
مان ڪنهن جي ته دل جي ٽٽل تار آهيان،

مان مينديءَ بڻجي ڪهين جي هٿن جي،
مان ڇمڪان بڻجي ڇير ڪنهن جي پيرن جي،
مان ڪنهن جي اکين جو ڪو انتظار آهيان.

ڪنهن جي ڳچيءَ ۾ گل ٿي ٿو سُونهان،
ڳاڙهن ڳلن تي مان تل ٿي ٿو سُونهان،
مان ڪنهن جي خزائن جي بهار آهيان.

ماءُ جي ٻوليءَ ۾ مان لولي ڏيان ٿو،
ٻالڪ کي جيجل جي جهولي ڏيان ٿو،
واڍوڙين جي دل جو ٿيو ويچار آهيان.

مان مشڪور سونهن جي ڳچيءَ جو ٿي ڳانو،
ستل هر سانگيءَ کي ڪيان ڌرتي ديوانو،
مان آزاديءَ جي اڻتڻ جو اظهار آهيان.