شاعري

سنڌ ۽ سچ جي ساڃاهه

هي ڪتاب نامياري محقق ۽ شاعر مشڪور ڦلڪاري جي سنڌي ٻوليءَ جي پهرين ’ٻاونجاهه اکريءَ‘- ’سنڌو حرفي‘- ۽ ٻئي ڪلام تي مشتمل آهي. ڊاڪٽر هدايت ڀٽو لکي ٿو:
”هيءُ ڪتاب سنڌي ٻوليءَ جو هڪ منفرد ڪتاب آهي. هيءَ سنڌي ٻوليءَ جي ’ٻاونجاهه اکري‘ ۾ لکيل پهريون شاعريءَ جو ڪتاب آهي، هن کان اڳ ۾ سنڌي ٻوليءَ ۾ ’ٽيهه اکريون‘ ته شاعرن لکيون آهن، پر ڪنهن به هن کان اڳ ۾ ’ٻاونجاهه اکري‘ نه لکي هئي: انهيءَ ڪري هن ڪتاب جي منظر عام تي اچڻ سان اسان جي سنڌي شاعريءَ جو جمودُ ٽٽندو ۽ وڌيڪ ’ٻاونجاهه اکريون‘، لکڻ جو رواج پوندو. “
Title Cover of book سنڌ ۽ سچ جي ساڃاهه

ر

رِڇَ مٿاران ڪُتن جي، جيئن ٿئي ٿي بَڇ،
تَيئين مڙي مَڇ، کائن ماس سنڌوءَ جو.

رِڇُ مٿاران ڪُتن جي، جيئن ٿئي باهوڙ،
تيئين مانگر کوڙ، کائن ماس سنڌوءَ جو.

رِڇُ ڏسي ڪُتن کي، جيئن کڻي ٿو ڪَر،
ڏات ڏئي تِئن هر، وَلي پئي وجودَ کي.

رِڇُ ڏسي ڪُتن کي، رنڀي ڪري رِيهه،
پيڙا جِي تئن پيهه، ڪري ڏهوڻو ڏاتِ کي.

رِڇُ ڪُتن جي مَيل ۾، (جئن) خفتين جي بازي،
(تئن) روحُ ٿئي راضي، گولپ جي گراهَه تي.

رِيهون، دانهون، ڪُڻڪُون، ڪِيهون ۽ ڪُوڪُون،
ڦوڙائي ڦُوڪون، ساڄو ڪن ٿيون سوچَ کي.

رَنڀون، آهُون، دانهون، ڪُڻڪُون ۽ ڪِيهون،
چَهڪ ڏئي چِيهون، زندهه ڪن ضميرَ کي.

رِيهون، ڪِيهون، ڪُڻڪون، ٽَچڪي هڏ ۽ ماهه، ٿڌو هرڪو ساهه، ٿو جاڳائي ضميرَ کي.

ريهه، راماڻا، رَنڀ، ڪُڻڪون ۽ ڪِيهُون،
ڏکن سندا ڏنڀ، ڪن ڏهوڻو ڏاتِ کي.

ريهون، ڪِيهون، ڪڻڪون، آهون ۽ سُڏڪا،
آنڌ مانڌ، اُڊ ڪا، معنيٰ مِڙوئي وجودَ جي.
*

[b] [نظم]
[/b]
رهزنو! هاڻي ڀڄو، سنڌ دشمنو! هاڻي ڀڄو!
سنڌ جا سو ڍا اٿيا ۽ سنڌ جون سوڍيون اُٿيون!

ڪوڙ جو ڪارو نظام، هي ڪين ٿو هاڻي کپي،
ڪوسُ، قبضو، قتل عام هي ڪين ٿو هاڻي کپي،
روڄ راڙو، روز جام، ڪين ٿو هاڻي کپي،
ديس واسي سڀ اٿيا، هرڪو اٿيو ننڍو وڏو:
رهزنو! هاڻي ڀڄو!

مذهبن جي نانءَ تي، هي قهر قاتل ٿا ڪريو،
بم پيٽن تي ٻڌي هي حق ٿا باطل ڪريو،
سونهَن تي تيزاب هاري، ٿا دکي هر دل ڪريو،
هار ٿيندي اڄ اوهان جي، ڀو نءِ ۾ هي هُل اٿيو!
رهزنو هاڻي ڀڄو!

ويل ڌرتيءَ تي ڏسي، مشڪور چئي وانگي اٿيا،
سچل، سامي ۽ ڀٽائيءَ، جا لکين سانگي اٿيا،
تنهنجي ڏنگن کي چيٺڻ لئه ڪيترا ڏانگي اٿيا،
ڪو وڏو تو لئه آ ٿيڻو هاڻ ويري هت ڏچو!
رهزنو هاڻي ڀڄو!


[b]غزل[/b]

رت سان لکجن پيا غزل،
قيدي جذبا، ڪلڪ ڀڳل.

باندي بند ۾ آهي ڇاهي،
رهي ٿو جيئرو عزم اٽل.

ڀئونر اڏامي پهچي ماڳ،
جڏهن کلي ٿو بند ڪنول.

پيراگهاڙا عشق جي ڊوڙ،
لڪ لڳي ڀل ڀونءِ تتل.

اُڃيارن سيراب ڪندو ڇا،
هُرلو، جنهن جي مالهه ٽٽل!

سونهن جي پرکا پيري ۾،
وقت حسن جو ڄڻ ته ڪجل.

سانوڻ ٽاڻو دل مشڪور!،
پرچي پوي من يار رٺل.