هه
ماڻي سچ جي سوڀ، مَرڪي پوي ماڻهپو.
هادي، هدايت ڏي ته، دل مان نڪري ڊپ،
سونگهي نه ڪو سپ، سدا منهنجيءَ سوچ کي.
هادي هدايت ڏي ته، اچي مون ڪو عقل،
ڪڏهن هڪ به پل، ڌار نه ٿيان سنڌ کان.
هادي هدايت ڏي ته، اچيم سُرت ساڃاهه،
ڏسيان ويهي ڏاهه، پنهنجن کي پريت جو.
هادي هدايت ڏي ته، اچي مون کي مَت،
گولپ سندي گت، نڪري منهنجي وجود مان.
هادي هدايت ڏي ته، جاڳي مون ضمير،
خاصو ٿئي خمير، مَرڪي پئي ماڻهپو.
هادي هدايت ڏي ته، دل مان نڪري لالچ،
ڪوڙ کي سمجهي ڪچ، ڪريان ڳالهه حق جي.
هادي هدايت ڏي ته، من ماپي مسجود،
سمجهي ورق وجود، سجدا ڪيان سُونهن کي.
هادي هدايت ڏي ته، ٿئيم سونهن ساڃاهه،
اکين منجهه الله، ويهي ڏَسي واٽ مون.
هادي هدايت ڏي ته، ٿئي سُونهن سُڃاڻ،
الله اچي پاڻ، ديرو ڪري دل ۾.
*
[b]ڪافي[/b]
هدايت ڏينم او هادي!، لهن سڀ هول ۽ هورا.
سُڪونِ قلب سان ويهي، چوان ڪي چاهه مان مورا.
ڏکويل مان آهيان ڏاڍو، ڏنڀيل هي ڏيل آ سارو،
ڪري لالچ ٿي آڪڙجي، مرونءَ جيان سوچ تي مارو،
سگهارو سچ ڏي سائين ته، لاهيان ٿڃُ جا ٿورا!
رُسي ايمان ويندو آ، مُون کي تون عشق اعليٰ ڏي،
سچل يا شاهه يا رومي کڻي ٻيا ڪي تون نالا ڏي،
سڃاڻپ سونهن جي ڏي تون، نه ڦولهيان چاهه جا ڦورا.
سخن شيرينُ سيکاري ، مون کي تون ڀڙ، اڪابر ڪر،
نٿي گهرجي ڪا گمنامي، منهنجو نالو نشانبر ڪر،
لکان تاريخ مان سنڌ جي، ڪريان ڪارا پنا ڪورا.
اڳئي مشڪورُ مان آهيان سوائي سُرڪ ڏي ساقي!
پرين ڏي پنڌ لئه مون کي ٿي گهرجي يار بيباڪي،
ڪري جاني جفا جيڪر، ڀُري هي پيار نه ٿِي ڀورا.
[b]ڪافي[/b]
هاءِ! اياڻا عينڪ پاتئي،
پنهنجو چهرو ڪونه سڃاتئي!
سڏڪا سڏڪا هرڪو ماڻهو،
ڪين ڳراٽيءَ ڪنهن کي لاتئي.
لهندڙ سج جو آهين مجاور،
شفق جي ڳاڙهاڻ نه ڄاتئي!
ڳالهيون تو وٽ هيون گلن جون،
ڪنڊن ۾ ڇو پلئو ڦاٿئي،
وڪڻي وئين تون ديس سمورو،
سنڌوءَ جي ڇا ٿڃ نه ڌاتئي!
رات ڀٽائي تو وٽ آيو.
پنهنجو سمجهي ڪينڪي پاتئي.
مشڪور تولئه ڏياچ هو چارڻ.
ڪونه سريلو گيت ڪو ڳاتئي.
[b]ڪافي
[/b]
هيڏي رات رنجوري ڇو.
وقت جي اکر ڀوري ڇو؟
آڌي مانجهي پورهيت ڪاهي،
پوءِ به نه پاندي پوري ڇو؟
ريل جي پٽڙيءَ وانگر ساجن،
پنهنجي وچ ۾ دوري ڇو؟
هارين جا ڏس ٻار اٻالا،
جيجل آس اڌوري ڇو؟
شاهه عنايت سرمد پارا،
روز چڙهن پيا سوري ڇو؟
مشڪور جي دل کاميو کامي،
ڏات به ٻرندڙ کوري ڇو؟
[b]نظم[/b]
هاڻ به سنڌي هيڻو ناهين، ويرين تي ڪر وارو وار،
ٻيهر سنڌ جياري وڃ تون، تار يخن ۾ لک ڪردار.
صدين کان تون سنڌ امڙ جو، سورهيه سپوٽ سوڍو آهين،
سالن کان تو سنڌ بچائي، جيجل جو تون جوڌو آهين،
ڌاڙيلن جون دليون ڌڙڪن توکان، تون ڄڻ دودو آهين،
وقت آيو ٻيهار اٿڻ جو، آرڻ ڏي ڪر ارڏا آر:
هاڻ به سنڌي هيڻو ناهين!
اسلامي ڪئين آٿر پائي، فوج يزيدي جڏهين آئي،
ڌرتيءَ خاطر واهه وڙهيو هئين، جيجل جي تو ٿڃ ملهائي،
راجا ڏاهر سان تو گڏجي، سورهيائيءَ جي پت نڀائي،
راڻي لاڏيءَ سان ڀي گڏ هئا، سورهيه سنڌي لکين يار:
هاڻ به سنڌي هيڻو ناهين!
ڀونگر، دودي، ننگر سان گڏ، سنڌوءَ جي تو ساک بچائي،
خلجين کي تو کوهي ماريو، قهرين جي ڪيئه خوب ڪٽائي،
ٻاگهل ٻائي تنهنجي ڄائي، لڄ وارا تو لڄ بچائي،
لڄ عزت ۽ غيرت وارا، غاصب کي ڪر اڄ تون غار!
هاڻ به سنڌي هيڻو ناهين!
ارغون ۽ افغاني آيا، جن هئي ساري سنڌ تپائي،
مخدوم بلاول سان گڏجي، ڪئي تو تن جي خوب تباهي،
گهاڻي گهڙندي تيل ۾ ڪڙهندي، ڏاڍن جي تو ڏاهَه ڏڪائي،
ڏاڍا ڏاڍا ناهن توکان، ڏاڍن کي ٿي ڏاڍو ڏار!
هاڻ به سنڌي هيڻو ناهين!
يارُو، نُورو، حمل جت ۽ واسع شاهه جئن وار ڪيو،
جهوڪ ۾ توئي جانب جاڳي، پنهنجو سر ٻلهار ڪيو،
’شهيدن جي گنج‘ ۾ گڏجي، تو ئي اڏيءَ تي آر ڪيو،
شاهه عنايت سان ڀي گڏ هئا، ڏانٽا تنهنجا ٽيهه هزار!
هاڻ به سنڌي هيڻو ناهين!
دُٻي، مياڻي منجهه به تو ئي، فرنگين جو هو ساهه سڪايو،
’مَرسُون مَرسُون سِنڌ نه ڏيسُون‘ تو هو نعرو خوب لڳايو،
يورپ جي تاريخن ۾ تو، مَرڪي پنهنجو نانءَ لکايو،
هوشوءَ سان ڀي گڏجي تو هو، موت جو پاتو ڳچيءَ هار:
هاڻ به سنڌي هيڻو ناهين!
صدين کان ئي تون رهيو آن، حقن جو رکوال مٺا!
هئه هئه تنهنجا حال هي هيڻا، بکن ۾ بيحال مٺا!
پاروٿو ڪو ڳڀو ناهي، قهرين ڪيو ڪنگال مٺا!
ٻاروهي تي رت ولوڙين، پوءِ ڀي گونگا گار جي وار!
هاڻ به سنڌي هيڻو ناهين!
تنهنجو کٽيو پيا لوڀي کائن، تنهنجي هٿ ۾ ٿالهو ڙي!
ليڙون ليڙون تنهنجا لٽا، ڇا کئو ن انگ اٻالو ڙي!
سون اپائي سنڌو ڌرتي، پوءِ ڀي ڇا لئه پالهو ڙي!
فقيرن جيان ڇا لئه پنين پيو، مون کي آهي حيرت يار!
هاڻ به سنڌي هيڻو ناهين!
جڏهن کان ڌاريا دشمن آيا، تڏهن کان توتي ويل وَسن پيا،
جيل ۽ ڦاهيون تڏهن کان تو لئه، ڪونڌر تنهنجا روز ڪُسن پيا،
هر هنڌ هاڃي هوڙهيائيءَ سان، هينئڙا ڪي هر روز ڦِسن پيا،
مانجهي بڻجي يار اٿي پئو ، موذين تي ڪر مارو مار!
هاڻ به سنڌي هيڻو ناهين!
رئيس، وڏيرن، ميرن پيرن ڀي آ توکي ماري ماريو،
مُلن، مودين، سيٺين ڀي آ، سهڻا تو کي ساڙي ماريو،
ملڪن، خانن، ڄامن ڀي آ، تو کي رت روئاڙي ماريو.
مڙئي ماري تنهنجا ظاهر، تن سان ڪر تون قهري ڪار:
هاڻ به سنڌي هيڻو ناهين!
پنجوڙن مان ڪڍ تون ڌرتي، وڃ تون سنڌوءَ ٿڃ ملهائي،
’جيئي سنڌ‘ جا نعرا گونجن، قهرين جا ڇڏ ڪوٽ ڪنبائي،
پيار امن کي يار پکيڙي ، ڇڏ تون سنڌ کي بهشت بنائي،
آجيون ڪر تون مرڪون پنهنجون، رهي نه ڪائي ننگي نار.
هاڻ به سنڌي هيڻو ناهين!
تون جي جاڳين جوڌو آهين، ڏنجهه ڏولاوا ٽُٽي پوندا،
ويرين جا ڪي ونگ نه رهندا، ڦٽ سمورا ڇُٽي پوندا،
اڱڻ تي اونداهه نه رهندي، عيد جا چنڊ ڪي ڦٽي پوندا،
مشڪور ٿيندا مارو سڀئي، هو جمالو ساڻ جهونگار!
هاڻ به سنڌي هيڻو ناهين!