شخصيتون ۽ خاڪا

سون سريکيون عورتون

تحقيقي مضمونن تي مشتمل هن ڪتاب جو ليکڪ ناميارو صحافي عثمان راهوڪڙو آهي.”سون سريکيون عورتون“ سنڌ جي کاهوڙي ليکڪ ۽ محقق عثمان راهوڪڙي جو ڏاڍو اهم ۽ ڪارائتو ڪتاب آهي. جنهن ۾ هن ٿر، لاڙ ۽ وچولي جي سدا حيات عورتن جي ڪردار کي دل سان اجاگر ڪيو آهي. هُن هڪڙي نئين تاريخ هن ڪتاب ذريعي قلمبند ڪئي آهي.
Title Cover of book سون سريکيون عورتون

پنهنجي پاران

مون جڏهن ڪتاب سڪو سنڌو ڪنارا رُنا ۾ لازوال ڪردارن ۽ لوڪ داستانن کي روايتي پڻي کان هٽي ڇنڊي ۽ ڇاڻي لکيو. ان کان پوءِ مٽي جا مور ماڻهو ڪتاب ۾ 133 اهم شخصيتن جي ڪردارن تي خاڪا لکيم. ان دوران اهڙا انيڪ لڪل عورتن جا ڪردار سامهون آيا. جن جي سون سريکن ڪردارن تي مونکان اڳ ڪنهن به قلمڪار جي هڪ سٽ به لکيل ڪون هئي. ائين ئي ادب جي ميدان ۾ قلم جي گهوڙي تي جڏهن پنڌ ڪيم ته ڪيئي اهڙا ڪردار سامهون آيا. انهن سون سريکين عورتن جي ڪردارن کي آئون نظرانداز ڪري نه سگهيس. مون جڏهن ڪاوش مڊوويڪ ۽ ڪاوش دنيا مئگزين ۾ سهند اڍيجو، سليمت هاليپوٽو، حاجران ڦلڻ، بچي سامڻ، راڻي ڀيل، راڄسين سومراڻي ۽ نورهين ( نوري) شڪارڻ، سنڌو پاتڻي، آمي ابڙو، مهاتم طور ۽ ليلان جي تاريخي، نيم تاريخي ۽ لازوال ڪردارن تي تحريرون لکيون. جيڪي مٿي ڄاڻايل مئگزينن ۾ سائين انور ابڙو ڇپيون. ۽ ٻيون ڪافي تحريرون پڻ ڇپيون. تڏهن هڪڙو خيال آيو ته ڇو نه انهن سون سريکين عورتن جي عظمتن بابت مواد ڪٺو ڪري ڪتابي صورت ۾ ڇپائي پڌرو ڪجي. ان ڪري مون ڳولا جي رڻ ۾ ڪتاب ۾ شامل عظيم ڪردارن جي ڇنڊڇاڻ ڪرڻ لاءِ ماڳن، مڪانن سميت زنده عورتن جي پونئيرن ۽ ساڻن خود ملاقاتون ڪري مواد ڪٺو ڪيو. موناليزا جي مرڪ کان وٺي، مرحوم امان رڪيت جي هنج واري سڪون، ڪائنات کان وٺي مرحوم شريڪ حيات فاطمه عرف ڦاپو، معصوم خيرالنساءِ جي آخري هڏڪي کان وٺي، نازبو جي خوشبو جهڙي ڇوڪري تائين مونکي سون سريکين عورتن جي عظمتن ۽ ادا ڪيل ڪردارن تي اهڙو ناز آهي. جنهن جي آئون ڪا تصوير ۽ ڪا لفظي معنيٰ ڏيکاري نٿو سگهان.
سون سريکين عورتن جا ڪردار لکڻ دوران لفظ لفظ تي محتاظ ان ڪري به رهڻو پيو. جو عورتن جي ڪردارن تي لکڻ دوران وک وک تي سماجي اڻبرابري واري سماج جا جوڙيل هٿراڌو قانون قلم جي رستا روڪ ڪندا رهيا. تمام گهڻين عورتن جي ڪردارن جي اپٽار ڪرڻ لاءِ انهن جي وارثن کان اجازت وٺڻي پئي.
مون هن ڪتاب ۾ انهن انيڪ سخاوت جي مينار عورتن جي ڪردارن تي قلم کنيو آهي. جن تي زماني ۽ اتهاس کي فخر آهي ۽ رهندو. اسان جي معاشري ۾ اڌ کان وڌيڪ آبادي عورتن جي آهي پر عورتن جي ڪردارن تي ڇپيل ڪتاب اٽي ۾ لوڻ برابر آهن. منهنجي دلبر دوست عباس علي ميمڻ مونکي عورتن تي لکيل تمام گهڻا ڪتاب فراهم ڪيا. ان سميت ليکڪ ابوبڪر شيخ، ايوب زاهد اسحاق سومرو، علي ڀاء ادريس لنڊ، علي گل کوسو، نهال ڪمار، ميوو مل“مجروع”۽ محمد صديق راهوڪڙو، در محمد، فقير گُل محمد کوسو، غلام رسول ڀان، محمد يوسف ملاح، اظهار الحق، لکاڏنو، انور اڪبر سان گڏجي ڪيترائي ڀيرا قديم ماڳن تي ويس. سوين ڪتاب ۽ رسالا پڙهيم، جن جو ذڪر تحريرن ۾ آيل آهي. ڪيتريون فلمون به ڏسڻيون پيون، ڪيترن ئي جهونن ۽ جهونين کان عظيم ڪردارن بابت معلومات ورتي وئي. منهنجو خيال هو ته ڪتاب ۾ ڪوبه روايتي ڪردار نه هجي ان حساب سان مون جيڪا ڪاوش ڪئي آهي. ان ۾ ڪهڙيون ڪميون ۽ کوٽون رهجي ويون آهن. ان تي راءِ نقاد ۽ پڙهندڙ ئي قائم ڪري سگهن ٿا. مون هن ڪتاب ۾ سڪو سنڌو ڪنارا رنا ۽ مٽي جا مور ماڻهو ۾ آيل سون سريکين عورتن جا لازوال ڪردار شامل نه ڪيا آهن. مون پنهنجي حصي جو ڪم ڪرڻ جي هڪڙي ننڍڙي ڪوشش ڪئي آهي. جنهن ۾ متڀيد کان پاسو ڪيو اٿم. ان ڪوشش دوران ڪتاب ۾ آيل مواد غلام شبير لغاري ڪمپوز ڪيو ۽ پروف منور علي راهوڪڙو چيڪ ڪيا. ٿورائتو آهيان ادي گلشن لغاري جو جنهن مهاڳ لکيو، ٻه اکر مانواري دوست ايوب کوسو لکيا، الهبچايو راهوڪڙو، غلام شبير لغاري، محب ڀيل ، ڀارومل امراڻي، شهاب نهڙيو، نصرالله جروار، سيد جڙيل شاھ بخاري ڪتاب بابت ويچار لکيا آهن. آئون سندن ٿورائتو آهيان.

ادب جو شاگرد
عثمان راهوڪڙو
ٽنڊوباگو اصل ڳوٺ متو راهوڪڙو

0331 3834738
0346 3397779