شخصيتون ۽ خاڪا

سون سريکيون عورتون

تحقيقي مضمونن تي مشتمل هن ڪتاب جو ليکڪ ناميارو صحافي عثمان راهوڪڙو آهي.”سون سريکيون عورتون“ سنڌ جي کاهوڙي ليکڪ ۽ محقق عثمان راهوڪڙي جو ڏاڍو اهم ۽ ڪارائتو ڪتاب آهي. جنهن ۾ هن ٿر، لاڙ ۽ وچولي جي سدا حيات عورتن جي ڪردار کي دل سان اجاگر ڪيو آهي. هُن هڪڙي نئين تاريخ هن ڪتاب ذريعي قلمبند ڪئي آهي.
Title Cover of book سون سريکيون عورتون

ڇتو ۽ کيرئين

عشق جي پنهنجي دنيا، پنهنجو رستو ۽ پنهنجون اکيون آهن. عشق جا جيڪي ۽ جتي مسافر ٿيا. تن جيڪي مقام ماڻيا. اُهي مسافريون به عجيب رهيون آهن ته، نيڻن جو نشو به عجيب ئي آهي. ۽ ائين عجب ۾ وجهندڙ ڪيترائي لوڪ قصا آهن. ۽ انهن ئي لوڪ قصن ۾ ڇتو ۽ کيرئين جي ڪهاڻي کي به سڀ کان اڳ شيخ محمد سومار پنهنجي ڪتاب ”بدين ضلع جو مطالعو“ ۾ پيش ڪيو. ان بعد ڪاوش مڊويڪ مئگزين ۾ رضا آڪاش خاناڻي ان ڪهاڻي کي پنهنجي رنگ ۾ لفظن جون مالهائون پهرائي پيش ڪيو. سو ڇتو ۽ کيرئين جو قصو هئين بيان ٿو ڪيو وڃي ته ضلع بدين جي تعلقي گولاڙچي جي ديهه کيرئين، ڍنڍ کيرئين ۽ ڪوٽ کيرئين جيڪي ڦٽوڻ ڍوري جي ڦٽل ڪپ تي آهن. هن وقت کيرئين ڪوٽ جا رڳو آثار وڃي بچيا آهن. ان ڪوٽ کي سومرن جي آخري دور ۽ سمن جي شروعاتي دور سان ڄام انڙ جو ڪوٽ به چيو وڃي ٿو ته انڙ ڪوٽ به چيو وڃي ٿو. ڇتو ۽ کيرئين جي عشق جو داستان به انهن ئي ڪوٽ ۽ ماڳ سان وابسته آهي. جتي ان ڪوٽ جا آثار آهن. ان هند اڳي راٺوڙن جي بستي هئي. جنهن ۾ کيرئين ۽ ڇتو پيدا ٿيا. کيرئين عمر ۾ ڇتو کان وڏي هئي. جڏهن کيرئين جي سونهن نکرڻ لڳي. حسن لياڪا پائڻ لڳو ته ڪيئي نيڻ ان حسين کيرئين کي ڏسي گهائجي پيا پر کيرئين بي پرواهه ٿي پئي هلندي هئي ۽ عاشقن کي پئي گهائيندي هئي. ڪنهن ڏانهن اک کڻي نه ڏسندي هئي. هو سونهن سان دليون گهائيندي رهي ۽ عاشق گهائبا رهيا. انهي ئي سمي ڇتو به جوان ٿي ويو ۽ ڇتو به اهڙو حسين هو جو کيرئين جي نظر مٿس کپي وئي. ۽ سندس دل ۾ ڇتو لاءِ محبت ڪر کڻي جاڳي پئي. ٻي طرف وري جڏهن ڇتي به اها ڳالهه ٻڌي ته، کيرئين جي ڪنهن تي اک ئي نٿي ٻڏي، ان جڏهن کيرئين کي ڏٺو ته، سندس نيڻن جو قيدي بنجي ويو. ۽ دل جهلي کيرئين کي شادي جي آڇ ڪيائين. جنهن تي کيرئين خوش ٿي. پر شادي لاءِ شرط رکيائين ته منهنجي نالي پٿر جو کيرئين ڪوٽ اڏائيندين. ڪوٽ اڏجڻ تي پنهنجي شادي ٿيندي.
اهو شرط قبولي ڇتو پٿر جو ڪوٽ اڏڻ ۾ لڳي ويو. بيل گاڏين، ٻيڙين ذريعي پٿر آڻڻ لڳو. پٿر آڻيندي آڻيندي سندس وار چاندي ٿي ويا ۽ انتظار جي بتيلي ۾ ويٺل حسينا کيرئين جو جوڀن به موڪلائي ويو. پر “سچو عشق ٻڍا نه ٿيوي” جيان ڇتو ۽ کيرئين واعدي واري شرط کي پاڻي ڏيڻ لاءِ ڪوٽ اڏجڻ تائين صبر ڪندا رهيا. وقت گذرندو رهيو ۽ هڪ ڏينهن کيرئين جي ساهه جو پکيئڙو پرواز ڪري ويو ۽ عاشق ڇتو پوري حياتي کيرئين جي موت جي ڏک ۾ روئندو ۽ سندس قبر جو مجاور بنيو رهيو. سندن عشق جي اکين واري اڏاوت کيرئين ڪوٽ جا آثار اڄ به سندن مرڪندڙ محبت جو نشان آهن. اتي ان ساڳئي ڪوٽ بابت تاريخ ۾ اچي ٿو ته پهرين سمي حاڪم ڄام فيروزالدين انڙ طرفان سومرن کي شڪست ڏيڻ بعد دفاعي طور تي سومرن جي راڄڌاني مهاتم طور کان 8 يا 9 ڪلوميٽر اوڀرطرف ڪوٽ اڏايو جيڪو انڙ ڪوٽ جي نالي سان مشهور آهي..

