شخصيتون ۽ خاڪا

سون سريکيون عورتون

تحقيقي مضمونن تي مشتمل هن ڪتاب جو ليکڪ ناميارو صحافي عثمان راهوڪڙو آهي.”سون سريکيون عورتون“ سنڌ جي کاهوڙي ليکڪ ۽ محقق عثمان راهوڪڙي جو ڏاڍو اهم ۽ ڪارائتو ڪتاب آهي. جنهن ۾ هن ٿر، لاڙ ۽ وچولي جي سدا حيات عورتن جي ڪردار کي دل سان اجاگر ڪيو آهي. هُن هڪڙي نئين تاريخ هن ڪتاب ذريعي قلمبند ڪئي آهي.
Title Cover of book سون سريکيون عورتون

الهه وسائي

مائي الهه وسائي بٺوري ۾ پيدا ٿي. سندس وارث سنڌو درياءَ، پڃاري ۽ گونگڙو ڦاڪ جي ڦٽل ڍوري ۽ ڍنڍن مان ٻيڙين وسيلي مڇيون ماري، پنهنجي مياڻين ۾ ويندا هئا. ۽ ان سمي اڃان روڊ ۽ رستا پڪا ڪون ٿيا هئا. تڏهن ماڻهو بيل گاڏين، اٺن، گھوڙن، گڏهن ۽ ٻيڙين ذريعي جڏهن ڄڃون کڻي ويندا هئا ته، پاڻي جي لهر لهر تي زندگي نچندي هئي. سهرن ڳيچن ۽ دهل تي لهرون به رقص ڪندي نظر اينديون هيون. اهڙن لمحن دوران جڏهن مائي الهه وسائي جي والد خميسو خان ملاح جي ٻيڙي ۾ ڪا ڄڃ چڙهندي هئي ته ڄڃ وارن سان گڏ خميسو ۽ سندس ٻار خوش ٿيندا هئا. اهي نچندا ۽ ٽپندا به هئا ته سندس عورتون وري ڳيچ ڳائينديون هيون. ۽ ائين ئي مائي الهه وسائي رڇن ۽ راڇين جي زندگين ۾ رهندي. پرائين خوشين کي به پنهنجو ڀانيو ۽ ڄڃ ۾ ڳيچ ڳائڻ لڳي هئي. ۽ پوءِ هو پنهنجي ڪٽنب سان گڏجي ماتلي ڀرسان گل غيبي جي ميلي تي وئي. جتي جيوڻي ٻائي ڳائي رهي هئي. جيوڻي ٻائي ڳائيندي ڳائيندي جڏهن هيئن ڳايو ته “وڃ نه ڇڏي تون راڻا ڍونڍي ٻيڙي پڳهر پراڻا” ان ڪلام مائي الهه وسائي جي اهڙي ڪيفيت ڪري ڇڏي، جو هو اتي جو اتي جيوڻي ٻائي جي فن جي ديواني ٿي وئي.
ان ئي ديوانگي کيس فن جي دنيا ۾ آڻي ڇڏيو. ۽ مائي الهه وسائي جڏهن ڳائيڪي جو فن سکڻ لاءِ تيار ٿي ته، کيس عورت هجڻ وارو معاملو سامهون آيو. پر هن پنهنجي عزيزن کي منٿون ڪري آماده ڪيو. ۽ پوءِ جيوڻي ٻائي وٽ پهتي. ۽ کائنس فن موسيقي جي سکيا وٺڻ شروع ڪيائين. جيوڻي ٻائي ۽ استاد خان صاحب بيبي خان کيس سکيا ڏني. خان صاحب بيبي خان جي وڇوڙي ۽ جيوڻي ٻائي جي دور هليو وڃڻ کان پوءِ الهه وسائي حميده بيگم ۽ ڪلاسيڪل استاد فدا حسين وٽ گائيڪي جا وڌيڪ گُر ۽ پيچ سکيا. اهو اهڙو سمو هو جو ڪنور ڀڳت، جيوڻي ٻائي، ماسٽر چندر، خان صاحب جي بلي بلي هئي. ۽ قاسم علي شاهه جي راڳ ۽ سليمان شاهه جي ناچ جڳ موهي ڇڏيو هو. ان سمي الهه وسائي جيڪا ڪنهن به اسڪول ۾ ڪون پڙهي هئي. تنهن فن جي اسٽيج تي اچي، پنهنجي نرالي آواز ذريعي جيڪو جادو جڳايو. ۽ سندس نرالي اسلوب کيس مڃتا ڏياري. انهي دور دوران فونا ريڪارڊ وڄندا هئا. ايڪو ۽ سائونڊ سسٽم جو نالو به ڪون هو. پر الهه وسائي جڏهن ڳائيندي هئي، ماڻهو کيس دل جي ڪنن سان ٻڌنڌا ۽ داد ڏيندا هئا. سندس آواز ۾ قدرت واري ڏاڍو سوز پيدا ڪيو هو. ائين ئي مائي الهه وسائي سنڌ جي نامور گلوڪارائن ۾ ڳڻجڻ لڳي. هو روزاني 2 ڪلاڪ صبح جو رياض ڪندي هئي. ٺٺ ۽ ٺاڳر کان ڪوهين پري رهي، هن فقيراڻي انداز ۾ پنهنجي ڏات ذريعي روشني پکيڙي. هن جو ڳايل ڪلام “ها ها هلڻ گھمڻ سهڻا، تنهنجي ماريو آ، الائي ڇا کان تو وساريو آ.” ڏاڍو مقبول ٿيو.
مائي الهه وسائي کي 2002ع دوران شاهه عبدالطيف ايوارڊ ڏنو ويو. ۽ هڪ لک روپيه ڏيڻ جو اعلان ڪيو ويو. پر اهوکيس بيمار ٿيڻ جي باوجود به نه مليو. مائي الهه وسائي ڪينسر جي بيماري وگھي 29 اپريل 2003ع ۾ وفات ڪئي.

