سليمت هاليپوٽو
هن وقت سندس ڀاڻيجي حسن گل چواڻي ته هوءَ پنهنجي زمين ۽ چوپايو مال سنڀاليندي آهي. سندس عمر 76 سال ٿيندي. ان عمر دوران پاڻ اوطارو هلائي ٿي. آيل مهمانن کي ماني ٽڪي پنهنجي هٿن سان کارائي ٿي. جانورن جي بيمارين جو علاج به ڪري ٿي. پاڻ چوپائي جانورن جي بيمارين سڃاڻڻ ۽ علاج ڪرڻ جي ماهر چئي وڃي ٿي. پر اُٺ ۽ گهوڙي جي بيمارين جي علاج جي کيس گهڻي ڄاڻ آهي ۽ هو هن وقت سنڌ جي واحد عورت آهي، جيڪا اوطاق هلائي ٿي.
ٿر ۾ برساتن تي فصل ٿين ٿا. انهن کان سواءِ ٿر واسين جو 95 سيڪڙو گذران چوپائي مال جي پالنا، کير، مکڻ، ڏڌ، ڌوئنري تي آهي. ارباب غلام رحيم نئون ڪوٽ ۽ ڪلوئي ۾ ڪيٽل ڪالونيون قائم ڪرڻ لاءِ فنڊ رکيا. نئون ڪوٽ ڪيٽل ڪالوني جو 95 سيڪڙو ڪم مڪمل ٿي ويو آهي. پر ڪلوئي واري مهرانڍ ڍنڍ واري ڪالوني تباهه ٿي وئي. هن وقت 2016ع هلندي اُهو پراڻو ٿر به ڪون آهي. هاڻي ٿر ۾ جديد ٽرانسپورٽ، پڪا رستا، تعليم، بجلي، ۽ وٽنري اسپتالون به قائم ٿي ويون آهن. پر اڄ به ٿر سميت سڄي سنڌ، پنجاب ۽ بلوچستان مان ڀاڳيا ڪهي اچي سليمت وٽان چوپائي جانورن جي مختلف بيمارين جا ڏس ۽ علاج ڪرائين ٿا. غريب ڀاڳيا ته پنهنجي جاءِ تي پر ايم. پي.اي بشير احمد هاليپوٽو، علي حسن زرداري ۽ ٿر جي بي تاج بادشاهه ارباب امير حسن جي بيمار گهوڙن جو علاج به سليمت هاليپوٽو کان ڪرايو ويو هو.
ڊاڪٽر نبي بخش بلوچ پنهنجي ڪتاب “رهاڻ هيرن کاڻ” ۾“ سنڌ جون مانائتيون مايون” واري باب ۾ سليمت هاليپوٽو سان 30 سيپٽمبر 1978ع تي ٿيل گفتگو جو ذڪر ڪيو آهي ۽ سندس روبرو جانورن جي ڪيل علاج واري ڳالهه پڻ بيان ڪئي اٿس “صبوح جو ماڻهو بيمار جانور وٺي آيا. هڪ بيمار اُٺ جنهن کي ڏسي پڇيائين ته؛ اُٺ جهنگ ۾ رهجي ويو هو ڇا؟ مالڪ چيو ته هائو. مائي چيو ته اٺ کي سيءُ لڳو ۽ اُٺ جو مغز جهليل آهي. اُٺ کي وهاريائون ۽ گوڏي تي لت ڏيئي جهليائون. مائي هڪ تيز چاقو سان اُٺ جي ڪن کان هيٺان هڪ چير ڏنو ته ڪارو رت ڦوهارو ڪري نڪتو ۽ اٺ ساهه پٽيو ۽ ڪنڌ ورايو. پوءِ مائي وکر لکايا ۽ سمجهايو ته اٺ کي ڍُڪ ڏين.”
سليمت جي پنهنجي 100 ايڪڙ زمين، اُٺ، گهوڙا، ڍڳيون، ٻڪريون ۽ رڍون آهن. جيڪي هن وقت پاڻ ۽ سندس ڀائيٽيو مهراڻ سنڀالين ٿا. سليمت عمر جي آخري وهي ۾ اچڻ تائين شادي جي ٻنڌڻن ۾ نه ٻڌي. صوم صلوات جي پابند سليمت جي چوپائي جانورن جو علاج ڪرڻ ۽ مهمانن جي خاطري ڪرڻ کان سواءِ ڪابه خواهش نه آهي. مسڪين ۽ مجبور ماڻهن جا درد ۽ مورن جا اداس ٽهوڪا کيس روئاريو وجهن ٿا. کيس ڊاڪٽر نبي بخش بلوچ سنڌ جي ثقافت کاتي ذريعي ماهوار وظيفو منظور ڪرائي ڏنو هو. جيڪو ارباب دور ۾ بند ڪيو ويو. پر عقل ۽ ڏاهپ ۾ سرس سليمت جانورن جي بيمارين جي علاج ۽ مهمان نوازي واري ڪرت ۾ رڌل آهي.