هن پاسي جون هوٽلون
سو آير حطام شهر جي هن هوٽل ۾ به ڪرسين تي ويهڻ کان اڳ ديڳڙين جا ڍڪ لاهي ٻوڙ جو ديدار ڪري پوءِ سائي رنگ جي فارميڪا جي ڪرسين تي وڃي ويٺاسين. ٽيبلن جون ٽي قطارون هيون وچ واري قطار ۾ يڪا ڇهه کن ٽيبل هڪ ٻئي سان ملائي هڪ وڏي ٽيبل ٺاهي وئي هئي. جنهن جي ٻنهي پاسي ويهه ٻاويهه کن ڪرسيون پيل هيون. ٽيبل پڻ سائي رنگ جي فارميڪا جا ٺهيل هئا.کائڻ واري هن حصي جي ڊيگهه سٺ ستر فٽ کن ٿيندي، ۽ ويڪر پنجويهه فٽ، هال جي پاسن کان_ ڀتين ڀرسان الڳ الڳ ٽيبل رکيل هئا، جن جي چوڌاري چار چار ڪرسيون هيون، اسان وچ واري ٽيبل تي ٽئي ڄڻا هڪ پاسي قطار ۾ ٿي ويٺاسين جو سامهون ٽي وي رکيل هئي جنهن تي ديپاولي (ڏياريءَ) جو پرو گرام هلي رهيو هو. ٽي چار ڏکڻ هندستان (مدراسيءَ جون ڇوڪريون نچي به رهيون هيون ته تامل يا مليالم زبان ۾ ڳائي به رهيون هيون.سندن راڳ نه اسان کي سمجهه ۾ ٿي آيو نه ئي وري ڊانس وڻندڙ هئي،پر ڇوڪريون وڻندڙ هيون. رنگ جون ڪاريون هيون پر ليمڪ هين، ساڙهين جا واڱڻائي، لاکي ۽ چتونءَ جي پرن جهڙن چهچ ساون رنگن جيتوڻيڪ سندن ڪاري رنگ تي مئچ نه پئي ڪيو پر نچڻ وقت اهي سڀ رنگ عجيب جڳ مڳ لاهيو بيٺا هئا.
کاڌي جي هن وڏي ڪمري بعد هڪ ڏاڪو کن هيٺ واري حصي ۾ عبدالله جي زال، ڌيءَ، ننهن ۽ هڪ پٽ رڌ پچاءَ لاءِ ڀاڄيون ۽ گانگٽ مڇيون صاف ڪري رهيا هئا. هيءَ ڄڻ هنن جي ڪچن هئي جنهن جي اڳيان ٿڌيون بوتلون ۽ کير رکڻ وارو ڊيپ فريزر هجڻ ڪري گراهڪن کي چٽيءَ طرح ڪچن نظر نٿي آئي. ڪچن جي کاٻي پاسي کان ڏاڪڻ مٿي ماڙيءَ تي ٿي ويئي ۽ پويان ڪاڪوس ۽ وهنجڻ جاءِ هئي. يعني هيءَ هوٽل هنن جي فيملي هوٽل هئي ۽ چينين وانگر اڳيان دڪان ۽ پويان گهر هو . ۽ گهر جي سڀني ڀاتين اتي ئي هڪ هنڌ ڪم ٿي ڪيو ۽ مٿي ماڙيءَ تي هنن جي رهائش هئي. هن قسم جون فيملي هوٽلون هتي جام آهن. اسان ڪو ٻوڙ وغيره نه گهرايو. رڳو اوڦراٽا ۽ چانهه گهرائي، ٺلهن اوڦراٽن سان گڏ هتي چڻن جي ڇڊي دال پڻ ڏين. ان ڪري ان کي چون ئي ”روتي چنائي“ ملئي زبان ۾ روتي اوڦراٽي کي به چون ته ڊبل روٽِيءَ کي چنائي معنيٰ اها دال _ جنهن جا پئسا نه وٺن. ان کي روتي چنائي کان علاوه ملئي لفظ ”ڪوسونگ“ روتي ڪوسونگ به چون، ڪوسونگ معنيٰ ٺلهي يا خالي، يعني فقط اوڦراٽو جو تمام وڏو واهپو آهي جو گهڻن معنائن ڪري تمام گهڻو استعمال ٿئي ٿو. ڪوسونگ معنيٰ ڪجهه به نه خالي وغيره پڻ. ڪنهن نوڪريءَ جو اشتهار هوندو ته به ان جي مٿان ڪوسونگ جو لفظ نظر ايندو معنيٰ ان نوڪريءَ ۾ جڳهه آهي. اڻ ڀريل گلاس يا ٿالهيءَ کي به ڪوسونگ گلاس چئي سهگجي ٿو. ”ائمبل ساتو گلاس سوسو، ساتو گلاس ڪوسونگ“- معنيٰ هڪ گلاس کير جو ۽ هڪ گلاس خالي آڻ.