مانگر مڇن جو فارم
ڳالهه مون کي به دل سان لڳي ته واقعي ڪي ڪي شيون اهڙيون آهن جن ۾ بنهه ڪا ڪشش يا نواڻ ناهي، جيتري ان ملڪ جي حڪومت طرفان ان جي ڏسڻ لاءِ ڪيل آهي. پر بهرحال تڏهن به ماڻهو وڃيو نڪري ۽ حقيقت تائين پهچڻ کان اڳ هر ڪوئي سوچيندو ته الائي مانگرمڇن جو فارم ڇاهوندو. اهوئي ساڳيو حال مختلف ملڪن ۽ شهرن گهمڻ جوآهي. ڏهه پنڌرهن ملڪ ڏسڻ بعد هر هڪ کي اهوئي احساس ٿئي ٿو ته منجهن ڪابه نواڻ ناهي سڀ ملڪ ۽ شهر ذري گهٽ هڪ جهڙا آهن. هرشهر ۾ ساڳا ريڊين، واچن، ڪيمرائن ۽ ٽي وين جا دڪان آهن.اهي ئي چڙيا گهر ۽ سينيما ٿيٽرن جا اڏا، اهي ئي ايئرپورٽن ۽ هوٽلن جا نمونا، اهي ئي تڪلف ۽ رک رکاءَ جا طريقا. سنگاپور جهڙن ملڪن مڙيئي ٻين کان ڪجهه شيون اهڙيون مختلف رکي ڇڏيون آهن، جن کي ڏسي پئسا خرچ ڪرڻ وارو ٽوئرسٽ پنهنجي ملڪ پهچي شرم کي پرچائڻ لاءِ پنهنجن دوستن عزيزن کي سڪائڻ ۽ هرکائڻ لاءِ چئي سگهي ته ٻيلي ولايت ۾ واه جو مزو هو. مون هي به ڏٺو ته هو به ڏٺو. سستائي به ڏاڍي هئي. واه جا شاپنگ جا مزا هئا. سنگاپور ۾ چڙيا گهر به ڏٺم ته مانگرمڇن جو فارم به وغيره وغيره. (ٻيو ڀلاڇا چوي ته هوٽلن ۽ ٽئڪسين جي اجائي خرچ ماري رکيو، اجايو ويس.) پر يارو هن ٽي ويءَ، ويو ڪارڊ، سفرنامن جي دور ۾ سنگاپور توڙي هانگ ڪانگ يا دنيا جو ڪو ٻيو ملڪ اڄڪلهه گهمڻ ڪا اهم ڳالهه ناهي. گهر ويٺي ٽي وي، تان ملڪ ملڪ جا نظارا ڏسڻ ۾ وڌيڪ تفصيلي معلومات ملي ٿي. اهو ائين جيئن ڪو خرچ ڪري اس ۾ سڙي اسٽيڊيم ۾ ڪرڪيٽ مئچ ڏسڻ کان گهر ويٺي آرام سان ٽي وي تي ڏسي.
واپاري ٽرپ تي، يا نوڪري يا ڊيوٽيءَ جي سلسلي ۾ ڪو ولايتي ملڪ ۾ اچو ٿو نڪري، ته ضرور هيڏانهن هوڏانهن ٽنگون هڻي وقت گذاري، نه ته پنهنجي خرچ تي، پنهنجو وقت وڃائي پڳ ٻڌي گهران نڪرڻ نسورو ئي بيوقوفي آهي. ان کان بهتر اهو ئي مٿيون طريقو آهي _ يعني گهر ويٺي ٿڌي ڇانوَ ۾ ولايت جا نظارا ٽي ويءَ تي، يا ڦوٽو ڪارڊن ۽ رسالن ۾ ڏسي دل خوش ڪري ڇڏي. يا وري ڪو سفر نامي جو ڪوڙو سچو ڪتاب پڙهي ڇڏي . باقي جيڪڏهن ڪو توهان کي ولايت گهمڻ جي صلاح ٿو ڏئي ته اهو پڪ توهان جو همدرد يا سڄڻ ناهي. هو پنهنجو وقت ۽ ٽڪا ته وڃائي آيو آهي ۽ هاڻ چاهي ٿو ته توهان جو به خرچ ٿئي. توهان به پراين ملڪن جي ايئرپورٽ لائونچن ۾ وڃي ڌڪا کائو ۽ نٽهڻ اس يا سخت سرديءَ ۾ پڪن رستن تي ٽئڪسيءَ لاءِ رڙيون ڪريو.