سنگاپور جا مختلف علائقا

هاڻ مڙيئي جيڪي نوان علائقا، گلشن اقبال، نارٿ ناظم آباد، ڊفينس سوسائٽي ٿيا آهن، انهن ۾ ڪجهه ڪجهه سهولتون ۽ رهندڙ جي گهرج مطابق ڪجهه شيون ٺاهيون ويون آهن. سو هتي سنگاپور کي مختلف حصن ۾ ورهائي هر حصي ۾ نئين ڪالوني ۽ ان جي ضرورت پٽاندر شيون ٺاهيون ويون آهن. سنگاپور جي سرڪار اهي نوان علائقا يا بستيون ڪجهه اهڙي اسٽائل ۾ ٺهرايون آهن، جيئن ڪراچيءَ جي شهر ۾ آغاخان (اسماعيلين) جا فليٽس؛ ڪريم آباد، نظاري، حسين آباد وغيره ۾ آهن. اهي هميشه شهر کان پري جتي اڃا آبادي نه هجي اڏاوت ڪري رهڻ شروع ڪندا آهن. پهرين ڪراچي جڏهن ناظم آباد ۽ لالو کيت تائين هئي ان وقت اڄ جو نارٿ ناظم آباد ۽ ڪريم آباد وارو علائقو ويران هو. آغاخانين اتي پٽ وٺي پنهنجن ماڻهن لاءِ ڪئين فليٽن واريون عمارتون ۽ دڪان ٺهرائي رهڻ شروع ڪيو، هڪ جماعت خانو، اسپتال ۽ ڪميونٽي سينٽر پڻ، نتيجي ۾ اهي هنڌ هڪدم آباد ٿي ويا ۽ پوءِ انهن کي ڏسي ان علائقي ۾ ٻيا ماڻهو به رهڻ لڳا ۽ ڏسندي ئي ڏسندي ڪراچي شهر اندر اهي علائقا هاڻ ننڍا شهر ٿي ويا آهن ۽ ڪراچي جيڪا شروع ۾ فقط ڪياماڙي، چاڪيواڙه، کارادر، ميٺادر، ۽ بولٽن مارڪيٽ هئي، سا هاڻ وڃي سپر هاءِ وي سان لڳي آهي _ يعني وڃي ٿي حيدرآباد جي ويجهو ٿيندي. اهڙي طرح اصل سنگاپور شهر فقط ڏکڻ وارو سمنڊ جو پاسو آهي جنهن ۾ آرچرڊ روڊ کان وٺي هاءِ اسٽريٽ، رئفلس اسڪائر، سُرنگون روڊ جو ڪجهه ڏاکڻو حصو، شينٽن وي ڪلفرڊپيئر وغيره اچن ٿا. باقي ٻيٽ جو اتراهون حصو جيڪو اڳيان وڃي ملائيشيا جي سرزمين پُل (Cause _ Way) ذريعي ملي ٿو سو جهنگل، ٽڪرين ۽ دلدل سان ڀريل هو. هاڻ ويجهڙائيءَ وارن سالن ۾ حڪومت هن ٻيٽ جي هڪ هڪ ٽڪر کي صحيح ڪرائي ان تي پنهنجي (سرڪاري) خرچ سان هزارين فليٽ ٺهرائي هر بي گهر سنگاپوريءَ کي تمام گهٽ قسطين تي رهائش لاءِ آڇ ڪئي آهي. اها قسط ڄڻ مسواڙ وانگر ٿي ۽ فليٽ جي قيمت جيترا پئسا پورا ٿيڻ تي اهو فليٽ ان حوالي. فليٽن جي هيٺ يا ڀر ۾ دڪان، اسڪول، اسپتالون، ڪميونٽي سينٽر، وغيره پڻ سرڪار ٺهرائي ڇڏيا آهن جيئن اتي جا رهاڪو ضروري ۽ روزمره جي گهرجن لاءِ پري وڃڻ بدران اتي ئي پوريون ڪري وٺن. ساڳي وقت پراڻي شهر _ يا کڻي چئجي ته شروعاتي شهر واري حصي سان ڳنڍڻ لاءِ رستن جوپڻ ڄار وڇائي ڇڏيو آهي جيئن ڪنهن کي اصلي شهر واري حصي ۾ وڃڻو به پوي ته وقت ضايع نه ٿئي، جو سنگاپورين جو اهو Moto آهي ته وقت پئسو آهي، سو پئسي وانگر وقت کي هر گز اجايو نه وڃائجي.
سنگاپورجي حڪومت پنهنجن ماڻهن لاءِ جتي ٻيون سهولتون مهيا ڪيون آهن، اتي هر علائقي جي ماڻهن جي مذهب ۽ زبان جو پڻ خيال رکيو آهي ايتري قدر جوهر علائقي ۾ جتي مسلمان گهڻا آهن، اتي خوبصورت مسجد ٺهرائي وئي آهي. ۽ جتي چيني يا هندو گهڻا آهن ته اتي انهن جو عبادت گهر _ مندر، پگوڊا وغيره ٺهرائي ڏنو آهي. نتيجي ۾ اهي نيون اڀريل بستيون ايتريون ئي ماڊرن ۽ سهولت واريون آهن جيترو شهر جو پهريون / اصلوڪو علائقو آهي.
بهرحال انگ موکيو، ووڊلئنڊس، تمپين، جورونگ ٽائون، بڪت بانوڪ، ٽوئا پايوه، تي سون وغيره سنگاپور جون نيو بستيون /علائقا /ڪالونيون /شهر Town آهن _ جتي هاڻ هر ڪو سهولت آهر شاپنگ ڪرڻ ۽ گهمڻ ڦرڻ لاءِ وڃي ٿو. ووڊلئنڊس وارو حصو بلڪل ملائشيا جي ڀر وارو آهي جتي بيهي ملائيشيا جي سرزمين ۽ آخري شهر جوهورباروءَ جون ڊگهيون عمارتون ڏسي سگهجن ٿيون. اتي (ووڊلئنڊس ۾ ) ملائيشيا جا ماڻهو به اچن ٿا. هوائي جهاز رستي سنگاپور ۾ آيل مسافر گهڻو ڪري آرچرڊ روڊ، هاءِ اسٽريٽ، پيپلس پارڪ وارن پاسن ۾ شاپنگ ڪن ٿا. انڊيا، پاڪستان، يايورپ پاسي کان آيل پاڻيءَ جاجهاز ويسٽ ڪوسٽ پاسي بيهڻ ڪري جورونگ وارو حصو کين ويجهو پوي ٿو ۽ جپان، چين، ڪوريا کان ايندڙ پاڻيءَ جا جهاز گهڻو ڪري سنگاپور ۾ ايسٽ ڪوسٽ پاسي لنگر انداز ٿين ۽ انهن کي چانگي ٽائون ۽ ڪيبل وارو علائقو ويجهو ٿئي.
اڄ کان ڏهه ٻارهن سال کن اڳ چانگي هڪ ننڍڙو ڳوٺڙو هو ۽ هاڻ نه فقط چانگيءَ ۾ پر سنگاپور جي هر علائقي ۾ جديد پڻو نظر اچي ٿو. سنگاپور ۾ پهرين ٽرئفڪ جام ٿيڻ جو وڏو مسئلو رهندو هو، ٻيٽ جي اوڀر پاسي کان اولهه ڏي ايندي ويندي وچ شهر /اصلوڪي شهر مان لنگهڻو پوندو هو، جتي ٽرئفڪ جي ڪري وقت ٿي لڳو. ان مسئلي کي منهن ڏيڻ جي لاءِ سنگاپور وارن گهڻن ئي ملڪن جا عالم انجنيئر گهرايا. آخر جپانين صلاح ڏني ته سمنڊ جو ڪجهه حصو مٽيءَ سان ڀري ان مٿان سپر هاءِ وي (ايڪسپريس وي) ٺاهيا وڃن. جيئن ٽرئفڪ شهر بدران تيز رفتاريءَ سان سمنڊ مٿان ٺهيل رستي تان هلي وڃي. لکت ۾ ته اهو آسان هو پر سمنڊ کي ڪيئن ڀرجي. ان لاءِ ڀرپاسي ۾ هڪ ٻه جبل هئا جن کي ڊاهي ان جي مٽيءَ سان سمنڊ کي ڀرڻو هو، پر سمنڊ کان پري هجڻ ڪري اهو ڪم ٽرڪن ذريعي ته سالن جا سال کائي ها. ان ڪري سمنڊ ڀرڻ جي اها ترڪيب سوچي وئي ته مٽيءَ کي ٽرڪن بدران رٻڙ جي ڊگهن بيلٽن ذريعي جبل کان سمنڊ تائين آڻجي. اهو جيتوڻيڪ وڏو پروجيڪٽ هو، پر حڪومت ڏٺو ته ان مان فائدو ئي فائدو آهي سو ڪروڙها ڊالرن جي خرچ سان اهو ڪم جپانين کان مڪمل ڪرايو ويو. جتي جبل هئا اتي هاڻ لسو پٽ ڪري رهائش لاءِ وڌيڪ نوان علائقا ٺاهيا ويا آهن. ووڊلئنڊس جهڙن علائقن ۾ ته گهاٽو جهنگل هو جنهن کي ڪٽرائي کيس ماڊرن شهر جو روپ ڏنو ويو آهي. ڪن ڪن هنڌن تي سمنڊ اندر تائين آيو ٿي. اهڙن هنڌن کي ٻاهران بند ڪرائي خوبصورت ڍنڍون ٺاهيون ويون آهن جن ۾ اڄ ڪلهه مينهن جو مٺو پاڻي گڏ ٿئي ٿو.

الطاف شيخ ڪارنر

سنگاپور ويندي ويندي