الطاف شيخ ڪارنر

سنگاپور ويندي ويندي

الطاف شيخ جو لکيل هي سفرنامو ”سنگاپور ويندي ويندي“ سنگاپور بابت هڪ ڊائريڪٽري جي حيثيت رکي ٿو۔ جنهن ۾ سنگاپور جي رستن کانوٺي روڊن، دڪانن، اتان جي ماڻهن، رهني ڪهڻي سميت هر شيء جي ڄاڻ ڏنل آهي۔ ڪتاب جو مهاڳ محترم عنايت بلوچ لکيو آهي ۽ هي سفرنامو ملائيشيا کان سنگاپور روڊ رستي ويندي لکيل آهي۔
  • 4.5/5.0
  • 3922
  • 1055
  • آخري ڀيرو اپڊيٽ ٿيو:
  • الطاف شيخ
  • ڇاپو پھريون
Title Cover of book سنگاپور ويندي ويندي

هتي جي چينين جون مختلف زبانون

جيئن مٿي لکي آيو آهيان، ته سنگاپور ۾ ڪيتريون ئي قومون رهن ٿيون. جن ۾ پنجهتر سيڪڙو _ يعني ٽي حصا چينين جا آهن پندرهن سيڪڙو ملئي ماڻهن جو، ست سيڪڙو انڊين جو ۽ باقي بچيل سيڪڙي ۾ يورپين اچن ٿا. هتي جا رهاڪو چيني اصل ۾ چين کان ئي آيا.سنگاپور، ملائيشيا، فلپين، انڊونيشيا _ ويندي يورپ آمريڪا ۾ جيڪي اڄ چيني نظر اچن ٿا، تن جي ابن ڏاڏن يا تڙ ڏاڏن جو اصل ملڪ چين هو، جتان هنن ڌارين ولايتن ڏي لڏ پلاڻ شروع ڪئي _ پنهنجي ملڪ جي غربت کان ڀڄڻ لاءِ، ٻاهر جي دنيا ۾ پورهيو ڳولڻ جي لاءِ يا جيڪي اڳهين سکيا ستابا هئا، سي پنهنجي اولاد کي وڌيڪ تعليم يا واپار وڙي جي سکيا ڏيڻ جي لاءِ. اهڙي طرح سنگاپور جو ٻيٽ جيڪو چوڏهين صديءَ تائين چند ملئي ماڻهن جو ڳوٺ هو سو اڳتي هلي انگريزن جي حڪومت ۾ وڌڻ ويجهڻ لڳو ته انگريزن کي انهن ماڻهن جي ضرورت پئي، جيڪي بندرگاهه ۾ مزوريءَ جهڙي پورهئي کان وٺي ڪلارڪي، کيتي ٻاڙي، ۽ عمارت سازيءَ جهڙا ڪم ڪري سگهن. ان لاءِ چين ۽ هندستان اهڙا ملڪ هئا جتان غربت ڪري ضرورت موجب اڻ ڳڻيا ماڻهو اچي سگهيا ٿي. سو سنگاپور ۾ جيڪي هينئر چيني نظر اچن ٿا، سي اهي اصل چين جا آهن. پر چين پاڻ مرادو وڏو ملڪ آهي، جنهن ۾ ڪيترائي پرڳڻا/صوبا ۽ زبانون آهن. سو سنگاپور ۾ جيڪي چيني ڏسون ٿا اهي سڀئي چين جي ڪنهن هڪ صوبي مان لڏي نه آيا پر مختلف صوبن کان آيا آهن، ان ڪري سنڌن مختلف چيني زبانون ۽ مذهب آهن، جيئن ته منجهن چاليهه سيڪڙو چين جي فوڪيئن صوبي جا رهاڪو آهن ۽ گهر ۾ اموئي( Amoy) ٻولي ڳالهائين، ويهه سيڪڙو سنگاپوري چينين جو ٽيچو (Teochew) ٻولي ڳالهائي ٿو ۽ انهن جو اصل چيني صوبو سواتو (Swatow) هو، ويهه سيڪڙو کن چيني چين جي ڪوانگ تنگ کان آيل آهن ۽ باقي ڪئنٽن، شنگهائي، دئرين ۽ ٻين هنڌن کان آيل ۽ هڪا، هڪوئين، مئنڊئرين، ڪئنٽوينز، جهڙيون چيني زبانون ڳالهائين ٿا. مذهب به ڪن جو ٻڌ ڌرم آهي، ته ڪن جو تائوزم، ڪنفيوشزم وغيره آهي. ڪي ته دهريا به آهن، ڪن جو مذهب عيسائيت به آهي، ته ڪن ايڪڙ ٻيڪڙ چينين جو مذهب اسلام پڻ آهي. سنگاپور ۾ رهندڙ سڀني ملين جو مذهب جيتوڻيڪ اسلام آهي. پر اهي به هڪ ئي هنڌ جا نه آهن. ڪي اصل انڊو نيشي آهن ته ڪي جاواني، بئاني، ۽ ٻيون زبانون ڳالهائيندڙ آهن. ڪي اصل اتر ملايا جا آهن، جيڪي ٿائلينڊ جي بارڊر پاسي جا هجڻ ڪري ڪجهه ڪجهه ٿائي نموني جي زبان ڳالهائين ٿا. ڪي ملايا جي اوڀر واري ڪناري ؛ ترنگانو ۽ ڪئانتان جا آهن ۽ گهرن ۾ پنهنجيون ٻوليون ڳالهائين ٿا.
اهڙي طرح سنگاپور ۾ جيڪي انڊين رهن ٿا، انهن ۾ ته سڀ کان گهڻا مذهب ۽ زبانون آهن؛ هندو، سک، مسلمان، ڪرسچن، گجراتي، پنجابي، تامل، بنگالي، مليالم، سنڌي گورکا، ويندي پاڪستاني، سلوني ۽ بنگاديشي به انهن ۾ اچيو وڃن ٿا.