گوڏ هيٺ مٿي ڪرڻ جو سبب
ملاڪا شهر ۾ سينٽ فرانس گرجا گهر سامهون ڏکڻ هندستاني تاملن جا ٻه ٽي سيدي جا دڪان آهن جن تي گهڻو ڪري سندن ئي ڪميونٽيءَ جا ماڻهو خريداري ڪندي نظر ايندا. مزور ۽ هيٺاهون طبقو ته ڇا، پر امير ۽ سکين ستابن جي پوشاڪ به ساڳي هوندي. هڪ ڏينهن هندستان کان آيل اسان جي هڪ دوست پنجابي ڪليگ؛ مسٽر ببر سان بيٺو هوس ته گووندا سواميءَ جي دڪان تي هڪ سکيو ستابو تامل _ رئيس نموني جو چڙهيو. عمر ۾ سٺ سالن جو هوندو. مٿي ۾ ڏونگهيءَ جي تيل جو ٻڪ _ جنهن جي مٺي، ۽ صندل صابڻ سان وهنجي سڌو اچڻ ڪري ان جي تکي خوشبو پري پري تائين آئي ٿي. وار سڌا لسا ۽ برل ڪريم جي اشتهاري همراهه وانگر ڦڻي ڏنل. اکين ۾ ڪجل جي تيلي گهمايل، ڳچيءَ ۾ سوني تند، اڇي ڪلف ڏنل ململ، يا وائل جي وڏن کيسن واري قميص ۽ هيٺ تي به ساڳي ڪپڙي جي ڪلف ڏنل گوڏ _ پر دستور موجب گوڏن وٽان مڙيل. ڪاري رنگ جو پيراشوٽ سان مقابلو ڪندڙ وڏي شاهي ڇٽي، وات ۾ گهڻي ڪاٿي وارو چاٻو پان، ٻين عام نظر ايندڙ ڏکڻ هندستانين کان وڌيڪ شان مان وارو ٿي لڳو. پڪ سندس ئي ڪو هلندڙ ڪاروبار هوندس يا وري پٽ ولايتن (آسٽريليا، نيوزيلينڊ وغيره) ۾ نوڪريون ڪندا هوندس. تڏهن ته سندس پوشاڪ ٻين کان صاف سٿري ۽ اوچي هئي. پر جڏهن نظرون هن ڏي به هيٺ ٿي ويون ته همراهه جا پير چئمپل يا بوٽ کان آزاد هئا.۽ گهروڙي ملائيشيا جي ڌرتيءَ کي بوجا ڏيئي رهيا هئا. ببر کي چيم ته يار ملئي ماڻهن کي ڏسي اسان به سکي ويا آهيون ۽ سندن گهرن ۾ پير اگهاڙا ڪري گهڙون ٿا _ جيئن گهر صاف ۽ پاڪ رهي. پر مون کي اها ڳالهه سمجهه ۾ اڃاتائين نه آئي آهي ته هي تامل رستن روڊن تي به پير اگهاڙا ڇو پيا کنيو هلن ۽ هي گوڏ جو اڌ تان موڙي مٿي جهلڻ جو ڇا تماشو آهي _؟
”گرميءَ ڪري هي گوڏ کي مٿي ڪري ٻڌن ٿا.“ ۽ شايد ننڍڙي انگوڇي يا چڍيءَ نِڪر تي ئي گذر ڪري وڃن، پر هنن وٽ اهو آهي ته پنهنجي يا ڪنهن جي گهر ۾ گهڙجي ته ان وقت فضيلت سان پيرن تائين ٻڌل گوڏ ۾ گهڙجي. سو ان ڪري هي جڏهن ڪنهن جي گهر ۾ گهڙن ته ”ڦڙاڪ“ سان گوڏ کي هيٺ ڪيرايو ڇڏين، وري نڪرڻ مهل ”ڦڙاڪ“ سان گوڏ جو هيٺيون پوڇڙ مٿي کڻي، ورن ۾ اٽڪايو ڇڏين ته جهڙو پوتڙو ٿيو پوي، ۽ ٻيو سبب گوڏ کي مٿي کڻڻ جو اهو آهي، ته هتي ملائيشيا، سنگاپور وانگر ڏکڻ هندستان ۾ به ٻارهوئي مينهن لڳو پيو آهي، سو رستي تي هلڻ وقت گوڏ کي پاڻيءَ ۽ گپ کان بچائڻ لاءِ مٿي کنجڻو پوي ٿو. ساڳي سبب کان چمپل يا بوٽ به نه ٿا پائين، ههڙي مينهوڳيءَ ۾ ڪهڙو به مظبوط بوٽ هجي هفتو کن به هلي نه سگهندو.“