تعارف ذي المعارف جو بيان
(پينچن کي مهت نيسارو اتي جو اتي)
وارو معاملو درپيش ٿيندو رهيو، آخرڪار ڏٺو ويو ته ڪو به مرد مٿين ميدان تي نڪري نروار نه ٿيو ايتري انتظار واري عرصه گذرڻ بعد، ڪن بزرگن احبابن ادب جي گهڻ گهرن جو فقير حقير پيرسن زهير هن خاڪ نمناڪ تي زور بار پيو ته تون هن ڪٺن ڪم ڏي ٿورو توجہ ڏي. مون کين انڪاري جواب ڏيڻ موزون نه ڄاتو بلڪ بيمارن وانگي هوريان هائو ڪري ويٺس جيئن جو هوريان واري هائو تي هي هيٺيون مصرعه صادق اچي ٿو
(مصرعه)
(هائو ڪري ٿو هوريان بيمار جي طرح)
تنهن هوندي به زماني جي لاهن چاڙهن ۽ بيمارين جي هولناڪ حملن هجڻ ڪري سنبرندي سنبرندي سال ڏيڍ گذري ويو پر ڪم اهم مطلوب ۾ هٿ وڌو نه پنو، جنهن ڪاهلي ۽ سيڙپ واري سنبت تي هي هيٺيون بيت لطيفي صادق اچي ٿو.
(بيت)
اتر ڏني اوت، نه مون سوڙ، نه گبرو،
چار ئي چني پوت، مون ويڙهندي رات وئي.
آخر ڪار ڳالهه هن ڪڙي تي پهتي جو دوباري تاڪيد، اڪير ۽ محبت مزيد سان مون کي پنهنجن پيارن دوستن بزم لطيف نصيرآباد وارن ۽ سڄڻن جي سنگت وارن ۽ جناب شير شاه صاحب چيئرمن يونين ڪائونسل لاکا جي اهڙو ته مجبور ڪرڻ فرمايو جن صاحبن کي ٻيهر انڪاري جواب ڏيڻ ڏاڍو دشوار ۽ ڏکيو نظر آيو. نيٺ مون هائو ڪري الله تبارڪ جي توفيق ۽ رحمت رفيق تي اعتماد ۽ ڀروسو ڌري، ايڏي ڪٺن ڪم جو بار سر تي کنيو، موجب پهاڪي معروف.
(همت مردان مدد خدا)
۽
جي گهڙيا سي چڙهيا
تي پورو پورو تڪيو ۽ ڀروسو رکي ڪينسر جهڙي سخت خطرناڪ بيماري کي به نظر انداز ڪري دل جو دل ۾ چيم ته حق وارن جي حمايت هر دم حق جي طرفان ٿيندي رهندي آهي، هٿ وجهڻ ۾ هاڻي دم دير ڪرڻ نه گهرجي، انهي پڪي عزم ايرادي جي پٺ ڀرائي زيرين ڪلام خاڪ جي مان صريح ثابت آهي
(ڪلام)
حق وارن جي حمايت هت هتي ٿيندي رهي، + ذات حقي ساٿ سڀ کي پاڻ ٿي ڏيندي رهي.
1. ڀروسو جن جو فقط آ ذات باري تي ڀلو + رات ڏيهان ذات تن سان پاڻ گڏ رهندي رهي.
2. نيهن جي نصرت عَلَيناَ ڪانَ حقّا ڪارگر + عاشقن تي روز شب ۾ عرشن کان ايندي رهي
3. ڌار ڪنهن کان يار ناهي ڌار ڄاڻو ڪينڪي، + وصل جي وائي ڪڏهن نا وات مون ويندي رهي
4. خاڪ تي گل ڦل ڄمي پو باغ بڻجي ٿو پوي + حسن گل تي بلبلن جي هونگ ڏس هوندي رهي)
تنهن ڪري جيڪڏهن حق جي حمايت مون جهڙي مريض پيرسن کي نه هجي ها ته ايڏي ڪٺن ڪم ۾ ڪامياب ٿيڻ محال هو پر هزارين حمد ۽ لک لک ڀيرا شڪرانا انهي سائين سڄڻ سروري ۽ سرڪار صمدي جا جنهن پنهنجي فضل ڪرم سان منهنجي هٿان چند بيتن ڀٽ ڌڻي جو شرح شافي آيتن ۽ حديثن ۽ سلف صالحن جي سونن قولن سان سينگاريل پورو ڪرايو آهي آمين ثم آمين.
هي رسالو پرت جو پيالو نالي خزانة العارفين حصه اول جو ڇاپجڻ کان پوءِ قريب قريب اڍائي ٽي سون صفحن تي تيار ٿي بيهندو سو صوفياني رنگ جو رسالو طريقت وارن لاءِ تحفو نرالو، مون جهڙي مريض ۽ پيرسن زهير جي طرفان پيش ٿي رهيو آهي. اميد ته سڀني ڀائرن اديبن ۽ ڀينرن خوش نصيبن وٽ مقبوليت جو شرف عظيم حاصل ڪندو، موجب زيرين فارسي جي،
برگ سبز ست تحفئه درويش
گر قبول افتد ز هي عز و شرف)
تنهن ڪري لطيفي لات سان ڀرپور رسالو ڄڻ ته قرآني آيتن ۽ آفاقي آيتن جو پورو پورو مجموعو ۽ عبرتي ڪتاب مستطاب آهي جنهن رسالي جي روحاني رمزن ۽ رنگين غمزن کي فقط روحاني رهبر ۽ معرفت جا مهار ئي پروڙي سگهن ٿا ڇو ته هيٺين پهاڪي مان اها حقيقت پڌري آهي
(پهاڪو)
(گونگا مامون گونگن جون سمجهندا آهن)
پر هي هيٺيون غزل غمزن ڀريل دنيا جي عبرتي ڪتاب ڏي عمدو اشارو ڪري رهيو آهي
(غزل)
دنيا سموري عبرت جو ڄڻ ڪتاب آهي + سٽ سٽ ۾ سير سڙي جو خوش خطاب آهي
1. زير زبر ۾ ذاتي پس پيش ۾ جزم سان + جي جو جيارجاني جڳ، جو جناب آهي
2. نقطي ۾ نينهن وارو نڪتو نهان ڄاڻو + نظري نماءُ نالي نادر نصاب آهي،
3. هر ورق ۽ پني تي عبرت جي عين آڏو + ديوان معرفت جو ۽ بره باب آهي
4. دنيا ٿي ديدور کي دلدار سان ملائي + صورت ڏسڻ سڄڻ جي سهڻو ثواب آهي.
5. ڪثرت مان ورهه وارن وحدت جو واس ورتو + ڪثرت ۾ ڪين اٽڪو اٽڪڻ عذاب آهي.
6. دنيا جي دال اندر ديدار جو اشارو ڏس + ڏس نظارو نازڪ کليو نقاب آهي.
7. دنيا جي معنى اقرب ويجهو وصال سان + ديدار کان پري جو حيوان دواب آهي.
8. نوني اشارو آهي نروار نيهن ڏي + دهه نيهن جو دنيا ۾ ڪو ڪو نواب آهي.
9. يي مان يقين يارو ملندو پرين پيارو ٿي + ڪينڪي وسارو اڳيان عتاب آهي.
10. الف ۾ اشارو الفت عجيب وارو + سيني ۾ سير سارو تجلي جو تاب آهي.
11. دنيا جي رنگ ظاهر تي ڀل ڪڏهن نه + ڀورا ڀلجي وڃڻ دنيا تي اڪبر حجاب آهي.
12. خوش خواب پڻ عبادت دنيا ۾ خاڪ تن جو + وحدت جي راڳ سان جن رڳ رڳ رباب آهي.