جناب ڀٽ ڌڻي جي چند ابياتن جو شرح الاهي آيتن سان
ڪوڙيين ڪتابن ۾، حرف مڙو ئي هيڪ،
جي نظر هجي نيڪ، ته بسم الله ئي بس آ.
شرح- جناب سرتاج سنڌ فرمائي رهيو آهي ته حضرت آدم عليہ السلام کان وٺي جناب محبوب مدني صلي الله عليه وسلم تائين- جيڪي به انبيائن ۽ مرسلن تي صحيفا ۽ ڪتاب آسماني نازل ٿيا تن سڀني ڪتابن ۾ ذڪر ذاتي اسم الله جو هو- جو اهو ساڳو اسم ذاتي بسم الله شريف ۾ موجود آهي پوءِ جو شخص گهري ته مون کي سڀني ڪتابن جي پڙهڻ جو اجر ۽ برڪت حاصل ٿئي ته انهي کي نيڪ نيت ۽ نيڪ نظر هجڻ ڪري هڪ بسم الله شريف جو پڙهڻ ئي ڪافي ۽ بس آهي ڇو ته بسم الله شريف سارن ڪتابن آسماني جي برڪتن سان ڀرپور آهي. اها بسم الله شريف اها پهرين آيت الاهي آهي، جا زمين جي مهن تي حضرت آدم ابو البشر عليہ السلام تي نازل ٿي. پوءِ حضرت آدم فرمايو ته هاڻي مون ڄاتو ته جيستائين زمين تي بسم الله هوندي ۽ منهنجو اولاد انهي کي وظيفو ڄاڻي پڙهندو ته دوزخ جي عذاب اليم کان امن ۾ رهندو ڇو ته بسم الله شريف رحمت ۽ امان واري آيت آهي. جنهن جي نور برڪت سان حضرت ابراهيم خليل الله نمرودي باه کان بچيو ۽ حضرت موسى ڪليم الله فرعون بي عون جي حمله کان بچي امن سان درياءَ کان پار پهتو. جڏهن حضرت سليمان عليہ السلام تي نازل ٿي آئي ته ملائڪن الله پاڪ جو قسم کڻي فرمايو ته هاڻي تنهنجي بادشاهي برقرار ٿي ڪامل رهندي. ڇو ته هي آيته رحمت ۽ امان واري نموني نازل ٿي آهي پر جڏهن وري محبوب مدني عربي عدني تي سوره نمل ۾ نازل ٿي ته کيس انهيءَ جي برڪت ڀرپور سان فتح عظيم حاصل ٿي گويا ڄڻ بسم الله ئي فتح عظيم آهي. اها نمل واري آيته هن طرح آهي ته انہ من سليمان وانہ بسم الله الرحمان الرحيم) انهي ڏينهن کان وٺي سيد الڪونين صلي الله عليه وسلم جن پنهنجن اصحابن احبابن کي حڪم فرمايو ته سڀ ڪنهن سورت جي اول ۾ بسم الله الرحمان الرحيم لکو ۽ هر ڪتاب ۽ هر دفتر جي اول ۾ بسم الله شريف لکڻ گهرجي. ۽ الله پاڪ جو قسم کڻي فرمايائين ته جو به ٻانهو مؤمن ڪنهن به ٽول حلال تي بسم الله پرهندو ته ان ۾ باري تعالى گهڻي برڪت وجهڻ فرمائيندو. ۽ فرمايائين ته بسم الله پڙهندڙن لاءِ دوزخ کان حجاب ۽ پردو ٿيندي انهي جا جمله حرف 19 آهن جي اڻويهن دربانن دوزخ جي کان بچائي وٺندا ۽ ٻي حديث ۾ آهي ته هي بسم الله شريف ترازو جي هڪ پڙ ۾ رکجي ۽ ٻي پڙ ۾ 7- ست آسمان ۽ ست زمينون ۽ جيڪي انهن جي وچ ۾ شيون رکجن ته بسم الله وارو پڙ ڳورو ٿي پوندو ڇو ته بسم الله شان ۽ برڪت ۾ سڀني شين کان ڀلاري آهي. بفحوي الحديث مفتاح القرآن بسم الله الرحمان الرحيم يعني بسم الله شريف ساري قرآن ڪريم جي ڪنجي آهي) پر سورتن قرآن ڪريم جي پهرين سورت جا سرور ڪائنات مفخر موجودات تي نازل ٿي، اها سورت علق آهي. جنهن ۾ سبحان سائين سردار ڪريم کي پهريان حڪم بسم الله جي پڙهڻ جو فرمايو ته اقراء باسم ربڪ الذي خلق الايه اي محمد چؤ تون بسم الله الرحمان الرحيم تنهن کان پوءِ پڙهه تون) هن مان ثابت آهي ته اقراء باسم ربڪ- بسم الله کان سواءِ نازل ٿي آهي. امام بخاي رحمته الله عليه ان ۾ هن طرح تصريح ڪرڻ فرمائي آهي ته هادي حڪيم پنهنجي حبيب رئوف رحيم کي بسم الله پڙهڻ جو حڪم ٻن سببن جي ڪري ڪرڻ فرمايو هڪ ته بسم الله جي پڙهڻ سان قرآت ۾ قوت حاصل ٿيندي 2. ته بسم الله پڙهڻ ڪري پنهنجي مولا پاڪ سان اُنس جو اظهار ٿئي ٿو ڇو ته اسم جو انس مسمى جي انس الفت ڏي مفضي ۽ موصل هوندو آهي. هکذا في تفسير روح البيان.