لوڪ ادب، لساني ۽ ادبي تحقيق

دنيا جون شاعر عورتون

هن ڪتاب ۾ اڍائي ٽن هزار سالن جي عرصي تي ڦهليل عورتن جي پيڙائن جي تاريخ آهي. هن ۾ عيسوي سن کان به اڳي جي شاعرائن کان وٺي ويهين صديءَ جي پڇاڙي تائين، يونان جي سيفوءَ کان وٺي هندستان جي امرتا پريتم تائين وڃي شاعرائن جي خيالن، جذبن ۽ احساسن ۾ هڪجهڙائي حيرت ۾ وجهندڙ آهي.
Title Cover of book دنيا جون شاعر عورتون

ميران ٻائي: ھندستان (١٤٩٨ع کان ١٥٤٧ع)

ميران ٻائي پنهنجي زندگيءَ ۾ ته ھڪ ڪھاڻي ھئي پر مرڻ کان پوءِ به ھڪ روايت بنجي ويئي. سندس ارپنا واري شاعري، عشقيه گيت، ڪرشن ڀڳوان لاءِ پيار سڀ ھن ھڪ خاص انداز ۾ ڳايو. سندس ڏاڏو ھڪ کتري راجا ھو ۽ وشنو ڀڳوان جو پوڄيندڙ ھو. روايت آھي ته ننڍي ھوندي ميران کي ڪرشن جي ھڪ مورتي ڏني وئي ھئي جنهن کي ڀڳتي تحريڪ جا پوئلڳ وشنوءَ جو روپ سمجھندا آھن. ميران جي شادي ١٨ سالن جي عمر ۾ ميواڙجي راڻا سنگرام سنگھ جي شھزادي پٽ سان ٿي ته ھوءَ انهيءَ مورتيءَ کي به پاڻ سان کڻي ڀوڄراج وئي ۽ جڏھن پنهنجي ساھرن جي چوڻ تي ڪالي ماتا جي پوڄا کان انڪار ڪيائين ته اھي ڪاوڙجي پيا. مڙس جي مرڻ کان پوءِ ھوءَ مندر ۾ ڀڄن ڳائي وقت گذاريندي ھئي ۽ جوڳين سامين سان ملاقاتون ڪندي ھئي، جيڪا ڳالهه سندن خانداني روايتن جي خلاف ھئي انڪري راڻي کيس مارائڻ جي ڪوشش ڪئي. ڪيتريون تڪليفون سھڻ کان پوءِ آخر ميران کي ميواڙ ڇڏڻو پيو. ڪرشن ڀڳوان جي نالي سان منسوب جاين تي رھندي ھئي ۽ آخرڪار دوارڪا ۾ ديھانت ٿيس.

[b]پريم ديواني
[/b]
اي راجا!
آءٌ ڄاڻان ٿي ته تو مون کي زھر ڏنو ھو
جو مون امرت سمجھي پيتو ھو
۽ ھاڻ مون ٻيو جنم ورتو آھي
جيئن سون باھه ۾ سڙي
سوين سجن کان وڌ ٿي ويندو آھي
خانداني شان ۽ دنيا جو ڊپ
سڀ مون پاڻيءَ ۾ اڇلائي ڇڏيا آھن
ھاڻ تون پاڻ کي لڪائي
او راجا!
آءٌ ته ھڪ ڀوري، بيوس، نٻل ناري آھيان
ڪرشن جو ڪان ُ دل ۾ لڳل اٿم
ڪجھ به نه سوچيان ٿي نه سمجھان ٿي
ساڌُو سنتن کي ارپيو اٿم
پنهنجو تن من ۽ ڌن
پاڻ کي انهن جي پيرن جي پڻي ڀانيان ٿي
انهن جي گولي ٻانهي بڻجي
پنهنجو پريتم پرچايان ٿي!

(مٿيون سٽون انگريزيءَ مان ترجمو ڪيل آھن. اصل ھنديءَ ۾ ڪجھ سٽون ھن ريت چيل آھي؛
راڻا ني ڀيڄا وش پيالا مين امرت ڪر پي جانا
ميري راڻا جي مين تو گوبند ڪي گن گانا
ميران ٻائي پريم ديواني مين تو سانوريا ڪو پانا).
(مترجم)
***