لوڪ ادب، لساني ۽ ادبي تحقيق

دنيا جون شاعر عورتون

هن ڪتاب ۾ اڍائي ٽن هزار سالن جي عرصي تي ڦهليل عورتن جي پيڙائن جي تاريخ آهي. هن ۾ عيسوي سن کان به اڳي جي شاعرائن کان وٺي ويهين صديءَ جي پڇاڙي تائين، يونان جي سيفوءَ کان وٺي هندستان جي امرتا پريتم تائين وڃي شاعرائن جي خيالن، جذبن ۽ احساسن ۾ هڪجهڙائي حيرت ۾ وجهندڙ آهي.
Title Cover of book دنيا جون شاعر عورتون

سارجئانا انس ڊي لا ڪروز : ميڪسيڪو (١٦٥٢ع کان ١٦٩٥ع)

لاطيني آمريڪا جي ادب ۾ وڏن نالن مان ھڪ نالو ھن شاعره جو به آھي. ھيءَ ھڪ نن (راھبه) ھئي پر ته به ھن لکڻ پڙھڻ ۽ دوستن سان ملڻ ترڪ ڪونه ڪيو ھو ۽ گھڻي مشھور ٿي. جڏھن پوبلا جي وڏي پادريءَ ھن کي دنياوي علمن ڏانهن لاڙي جو احساس ڏياريو ته ھن پنهنجي ھڪ مشھور نظم ۾ ان جو جواب ڏنو ھو. جنهن ۾ ھن ”عورتن لاءِ ذھني سجاڳيءَ جي حق“ تي زور ڏنو ھو. پوءِ ھن پنهنجا سڀ ذاتي مشغلا ڇڏي ڏنا. ھڪ وڏي وبا ۾ مريضن جي خدمت ڪندي بيمار ٿي ۽ پوءِ ١٦٩٥ع ۾ مري وئي.
ھي ھڪ طنزيھ (Satirical) نظم آھي ”پيار“ جي عنوان تي، جيڪو ھن مردن کي مخاطب ٿي چيو ھو:

[b]ڏوھاري ڪير؟
[/b]اڻ ڄاڻ مَردو! ڇڏي ٿا ڏيو
عورتن کي بي عقل ڄاڻي
ڇا اوھين بلڪل نٿا ڄاڻو
ته ان جو ڪارڻ اوھين پاڻ ئي آھيو

ھنن کي حقير ڄاڻي پيرن ۾ لتاڙيو
۽ پوءِ به ھنن مان چڱائي ٿا چاھيو
سندن شرم جھڙي حالت جو
اصل ڪارڻ اوھين پاڻ ئي آھيو!

ان کان وڌ ڪھڙو ڀوڳ آھي
جو لاپرواھيءَ جي ڌنڌ سان
آئينو ڌنڌلائي، پوءِ ڪو چوي
ته اھو صاف ئي ناھي!
***

اي نقادو! توھان کان سچ ته
ڪا عورت کٽي ئي نٿي سگھي
ڪو وٽس وڃي نه سگھي ته چئو
”ڏاڍي سخت ۽ سرد آھي“
۽ جي ڪو وٽس سولائيءَ سان ھليو وڃي
ته چئو ته ”ھوءَ چالو، بي شرم
ھر ڪنهن لاءِ نرم گرم آھي!“
***
آءٌ توکي روڪي به نه ٿي سگھان
۽ توکي ڇڏي به نه ٿي سگھان
توکي روڪڻ لاءِ ڇا ڪريان؟
۽ توکي ڇڏڻ لاءِ ڇا چوان؟
مون کي توسان پيار به آھي
پر ڪڏھن ڪڏھن ڇو الائي
دل چوي ٿي آخر تو ۾ ڇاھي؟
***
تون پاڻ کي ڪجهه بدلائي
نه ته پوءِ مون کي ڪجهه نه چئجان
جي ويس توکان پاڻ ڇڏائي
***
منهنجي دل توکان باغي آھي
اڌ دل ڌڪاري ٿي توکي
اڌ دل کي توسان پيار به آھي!
***
ائين ئي وڙھندي جھڙندي
رُسندي ٺھندي پيار اسان جو
پلبو رھندو، جيئندو رھندو.
***
ڀل تون ڪجهه ڏيڻ نه چاھين
۽ آءٌ ڪجهه وٺڻ نه چاھيان
پر تنهنجي ٺلھي ارادي تي ئي
اعتبار ڪرڻ ٿي چاھيان!
***