مهاڳ
بلوچ صحبت سان 2012ع ۾ ملاقات ٿي. پريس ڪلب ڪراچيءَ ۾ هو صاحب سيڪريٽري سنڌ ادبي شاخ جو هو.
هاءِ ڪورٽ جو هاڻي وڪيل آهي.
1. توکان پوءِ (نثري نظم)
2. ڀاڱا ڀاڱا ڀونءِ (نثري نظم)
3. من صحرا صحرا (شاعري)
هن ٽين شعري مجموعي ۾ نثري نظم يا بند نظم، بيت ۽ غزل آهن. سندن اُستاد بشير سيتائي آهن، من صحرا صحرا شاعري مجموعو مونکي بيحد پسند آيو. هن پنهنجي لکڻين ۾ هر صنف تي قلم آزمائي ڪئي آهي.
خاص ڪري بلوچ صحبت جا نظم ڊسمبر مهيني تي، سانوڻ جي موسم، پيار، بُک، بيروزگاري، سنڌ جا سور، سنڌ جو سچو رهواسي، اُن تي فخر هئڻ جو ناز به سندس لکڻين مان صاف ظاهر آهي. هن جا نثري نظم دل ڇهيندڙ آهن. خاص ڪري ”سنڌ راڻي“ بينظير ڀٽو تي لکيل نثر نظم مونکي ڪافي متاثر ڪيو. هن ان لاءِ هڪ وچن به ڪيو آهي.
ڪلچرل ڊي جي حوالي سان به هن هڪ نظم لکيو آهي.
تاريخ ۾ نانءُ لکائيندس
منهنجي جيجل تنهنجو سڏائيندس
مان جنم جنم پيو ڳائيندس
منهنجي جيجل تنهنجو سڏائيندس
سنڌ جي ساراهه ڪندي هن هڪ وڏي رچنا لکي آهي، جنهن جو ڪجهه حصو لکان ٿي.
هي منڇر ۽ هي ڪينجهر
هي ڪاڇو ۽ ڪارونجهر
هي ٿر جا مور ۽ منظر
ڪيٽي بندر، مسجد مندر
هن ديس جو هر هڪ گهر گهر
آهي سونهن ۾ سڀ کان برتر
هي ڊڀ ڪانڊيرا ۽ سر
هي ساڳ پلي ۽ چانور
ڪيئن سونهن سڳنڌ مان ڀُلائيندس
منهنجي جيجل تنهنجو سڏائيندس.
دل کي ڇهندڙ سڄي رچنا بهترين لڳي.
ڪارو ڪاري جي رسم کي به هن جي قلم ڇهيو آهي. ”بيلف“ نثري نظم مونکي بيحد وڻي. شاعر هاءِ ڪورٽ جو وڪيل آهي، سو هو اهڙو نظم پنهنجي آزمودي مان لکي سگهي ٿو.
اڄ صبح جو بيلف اچانڪ ملي ويو.
چيائين: ڪو نوٽس هجي ته پهچائي اچان.
چيومانس ها نوٽس آهي.
پر تون پهچائي نه سگهندي.
۽ تنهنجي پهچ کان مٿي آهي.
چيائين: سائين ڪير به هجي توهان صرف نوٽس ڏيو ته سهي پوءِ ڏسو ڪيئن ٿو پهچائي اچانس.
چيومانس: خدا کي نوٽس آهي ڏئي ايندي.
ان لاءِ توکي خدا ڏي وڃڻو پوندو.
وائڙو ٿي ويو.
چيائين نه سائين اسان جي جاءِ ناهي.
نڪ تي هٿ رڳڙيندي
ڪنڌ هيٺ ڪري هليو ويو.
مونکي بلوچ صحبت جو هي ننڍڙو نثري نظم بيحد وڻيو.
غزل مونکي هن جا بيحد وڻيا، جي مونکي رومانوي لڳا، جيترا مون پڙهيا، نيڻن، لبن ۽ محبوب جي سونهن تي پر انهن مان مونکي هن جو هيٺيون غزل وڻيو، جنهن ۾ لئي تال، سُر محسوس ٿيو.
غزل
تنهنجا نيڻ ڪٽورا ساجن
منهنجو من آ صحرا صحرا
ڏات اسان جي ڏاڍي اوکي
زخم اسان جا گهرا گهرا
پورن ماسي ۾ ڪيئن ملبو
چنڊ جا توتي پهرا پهرا
موئن جا آثار لڳن ٿا
مسڪينن جا چهرا چهرا
سُتل سور جاڳائي ويڙا
ڪنهن جي بين جا لهرا لهرا
تون ته هئينءَ نازن جي پاليل
برهه ۾ پنهنجا بهرا بهرا
هڪڙي ڊڳي جاڳ پڄاڻان
نيڻ هي صحبت ڳهرا ڳهرا ؟
مٿين غزل ۾ مونکي هن بند ڀڙڪايو.
موئن جا آثار لڳن ٿا
مسڪينن جا چهرا چهرا
دل ڇهندڙ، رومانس، غريب مسڪينن سان به نظر آيو. ان غزل ۾ يڪينن وڪيل شاعر جي دل ۾ غريب مسڪينن جي سمجهڻ لاءِ به قلم کڄي ٿو.
شاعر جي هن ڪتاب ’من صحرا صحرا‘ ۾ هر زندگيءَ جي پهلوءَ کي ڇهندڙ تخليقون آهن، سجاڳي آهي، دل ۾ جذباتون آهن، ۽ هڪ ڳنڀيرتا سمايل آهي، هر لفظ ۾ سوچ سمجهه آزمودو ۽ حقيقتن سان ٻڌل شاعري آهي جنهن ۾ صرف ڪلپنا جو اُڏامون ڪونهن، پر Maturity ليول به آهي ۽ سنڌ راڻيءَ بينظير ڀٽو تي لکيل نظم ته ايترو ڇهيو جو سندس نظم مون فيس بڪ تي شيئر به ڪري ڇڏيو، دل کي لڀيو. سنڌ راڻيءَ کي ڀيٽا ايترو ڇهيو جو مون وٽ لفظ ڪونهن جو هتي احساس اوتي ڇڏيان.
اندرا پوناوالا شهدادپوري
قلمي نالو اندرا شبنم اندو.