ڪُتا آزاد، پٿر قيد....
جپان وانگر ملائيشيا ۾ به آزاد ۽ بنا پٽي وارو جانور فقط ٻلو نظر اچي ٿو. پر تعجب جي اها ڳالهه آهي ته ايران جي گهٽي گهٽي ۾ رول ڪتو ته ڇا پر لاوارث ٻلا ٻليون به نظر نه ٿيون اچن. ايران جون ٻليون ٿائلنڊ جي سياسي ٻلين کان به سهڻيون ٿين ٿيون ۽ اهي گهرن ۾ ئي ڪنهن غاليچي جي ڪنڊ تي يا ٻرندڙ بخاريءَ جي ڀرسان ادب سان ويٺل نظر اچن ٿيون. باقي رول ڪتا ڪٿي به نظر نٿا اچن. چاهي قم، تهران، نيشاپور، مشهد جهڙا وڏا شهر هجن يا قاسم آباد، سعيد آباد، شريف آباد، ديهه مري يا ديهه غيبي جهڙا ڳوٺڙا هجن. جي ها! اهي ايران جي ڳوٺن جا نالا آهن جيڪي سنڌ ۽ بلوچستان جا ڳوٺ لڳن ٿا يعني نالن ۾ - افعالن ۾ نه. ايران جي ڪنهن ڏورانهين ڳوٺ ۾ هليا وڃو ته به پڪو رستو، بجلي، پاڻي، اسڪول ۽ اسپتال جهڙي شيءَ نظر ايندي. اسان جي سنڌ ۽ بلوچستان جي ڳوٺن ۾ نالي خاطر ته اسڪول به آهن ته اسپتالون به، پر منجهن نه ماستر نه شاگرد، نه بورڊ نه بينچون، نه ڊاڪٽر، نه دوائون.... رهي بجلي سا ته هاڻ شهرن مان به موڪلائي وئي آهي. سياري ۾ آچر ڏينهن جڏهن فئڪٽريون ڪارخانا بند رهن ٿا، ڪو ايئرڪنڊيشنر به نٿو هلائي. تڏهن به حيدرآباد ۽ ڪراچي جهڙن شهرن ۾ به لوڊ شيڊنگ پئي ٿئي.
لڳي ٿو ته ڪنهن زماني ۾ ايران جي شهرن ۽ ڳوٺن ۾ اسان جي گهٽين جهڙن بيمار، ڇتن ۽ مريض ڪتن جي تمام گهڻائي هئي، جن گهٽين مان لنگهندڙ ماڻهن جي زندگي عذاب ڪري ڇڏي هئي. تڏهن ته فارسيءَ جي هڪ شاعر شڪايت طور انهن ڪتن تي شعر لکيو جنهن جو مفهوم آهي ته: ”هن شهر جي ڪهڙي ڳالهه ڪجي جتي ڪتا آزاد آهن ۽ پٿر قيدي...“
پر اڄ جي ايران ۾ نه فقط پٿر قيدي آهن پر ڪتن کي به قيدي بنايو ويو آهي. پٿر هن ريت قيدي آهن جو توهان کي ايران جي ڪنهن به شهر جا رستا اسان جي ڪراچي ۽ حيدرآباد يا لاڙڪاڻي ۽ دادو جهڙا ڀڳل نظر نه ايندا. ڀڳل رستن تي ڪتن کي هڻڻ لاءِ پٿر به جام. ڪتن کي قيدي هن ريت بنايو ويو آهي جو ايران ۾ ڪتن لاءِ جيل خانا Dog Prison ٺاهيا ويا آهن جتي قانون جي ڀڃڪڙي ڪندڙ ڪتن کي انهن لوهي پڃرن ۾ قيد ڪيو وڃي ٿو، جيسين انهن جو مالڪ ڏنڊ جي ادائگي نه ڪري. اها ڀڃڪڙي به مالڪ ئي ته ڪري ٿو، جيئن ته ڪتي کي دڪانن ۽ بازارين ۾ وٺي هلڻ. رستي تي هن جي هنگڻ تي يعني ڪتن جي هنگڻ تي، مالڪ جو رستو صاف ڪرڻ کان گوهي ڪرڻ وغيره.
تهران ۾ هڪ سرڪاري اهلڪار ٻڌايو ته ”ڪتو پالڻ ڪا سٺي ڳالهه ناهي ۽ نه ان جي اسان جهڙي ملڪ ۾ ضرورت آهي جتي چوڌاري امن امان آهي.“
هڪ مذهبي رهنما ٻڌايو ته اسلام ۾ ڪتي کي گهر ۾ رکڻ کي خراب سمجهيو وڃي ٿو. ”پر اسان جي ملڪ ۾ مڙيئي ڪجهه مٿي ڦريل نوجوان آهن جيڪي مغرب جي وهنوار تي هلڻ کي ماڊرن ٿا سمجهن. جيتوڻيڪ عام خلق مغرب جي انهن ڳالهين کي نفرت جي نگاهه سان ڏسي ٿي. يورپ جا مرد يا عورتون ڀلي ڪتن کي ڪڇن ۾ کڻي هلن يا انهن کي ڀاڪر پائين ۽ چميون ڏين، پر اسان مسلمانن لاءِ ڪتو هڪ پليت جانور آهي.“
مغرب جي ان ڪتي پالڻ واري شوق کي گهٽائڻ لاءِ تهران جي سيڪيورٽي چيف مسٽر احمد رضا رادان نئون آرڊر ڪيو آهي ته ڪنهن کي به ڪتي سان گڏ پبلڪ جاين تي اچڻ جي اجازت ناهي.
منهنجي خيال ۾ ايران جو هي هڪ داخلي مسئلو آهي. بيحد معمولي ۽ عام ڳالهه آهي، بلڪه سٺي ڳالهه آهي جو ايران جي حڪومت عوام لاءِ بهتر قدم پئي کڻي جيئن آمريڪا، يورپ، جپان ۽ ٻين سڌريل ملڪن ۾ عوام جي بهتري لاءِ هر روز ان قسم جا قانون ڪڍيا پيا وڃن. جيئن بسن ۾ يا پبلڪ جاين تي سگريٽ ڇڪڻو ناهي، جتي ڪٿي ٿڪون اڇلائڻيون ناهن، ويندي سنگاپور جهڙن ملڪن ۾ ته ريل گاڏيءَ ۾ چيغم به نٿا کائي سگهو، هوٽلن، بسن ۽ ريل ۾ اگري ڌپ وارو ڪنو ميوو پاڻ سان کڻي نٿا سگهو ۽ هن قسم جو ڪتن لاءِ قانون جيڪو هن هفتي کان ايران جاري ڪيو آهي. جيڪڏهن انگلينڊ، سئيڊن، آمريڪا يا جپان وغيره ۾ نڪري ها ته سڄي دنيا ان کي ساراهي ها پر رات انٽرنيٽ تي انگلينڊ ۽ آمريڪا جي هڪ ٻه اخبار پڙهندي حيرت ٿي ته اتي جي اخباري نمائندن هن کي غلط رنگ ڏيئي وڏي هاءِ گهوڙا مچائي آهي ته ايران ۾ ڪتن سان ظلم ٿي رهيو آهي. ڪتا پالڻ وارن سان ڏاڍائي ٿي رهي آهي جو هنن کي پنهنجا ڪتا پاڻ سان گڏ گهمائڻ کان روڪيو پيو وڃي... وغيره وغيره اهي ڳالهيون ڏسي مغرب جي ايران لاءِ تعصبي سوچ جو صاف اظهار ٿئي ٿو. مغربي پريس جون اهڙيون ڳالهيون پڙهي پڙهي اسان جهڙن کي ايران خراب ٿي لڳو جيڪو هتي پهچي مختلف لڳو آهي.