مرضيه احمدي اسڪوئي
هاءِ اسڪول جي تعليم پوري ڪرڻ کانپوءِ هن ڇوڪرين جي هڪ اسڪول ۾ ماستريءَ جو پيشو اختيار ڪيو ۽ دل ۽ جان سان نياڻين کي پڙهائڻ لڳي. اڳتي هلي هن محسوس ڪيو ته رڳو اهو ڪافي ناهي ته فقط اسڪول يا ڪاليج جي دائري اندر پاڻ کي محدود رکجي، هن جي اندر جي آواز ۽ ضمير جي پڪار کيس مجبور ڪيو ته هوءَ سرڪاري نوڪري ڇڏي ڏي. هن محسوس ڪيو ته ايراني عوام ۽ خاص ڪري غريب طبقي جي ڀلائي ۽ ڇوٽڪاري لاءِ عوامي انقلاب کانسواءِ ٻيو ڪو رستو ئي ڪونهي. انهيءَ نتيجي تي پهچڻ کانپوءِ هن سرڪاري نوڪري تان استعفيٰ ڏيئي ڇڏي. نوڪري ڇڏڻ کانپوءِ هوءَ 1970ع ۾ واري انقلابي تحريڪ ۾ شامل ٿي ويئي ۽ “چيرڪ فداي خلق” (گوريلا جماعت) ۾ شامل ٿي. هن ايران جي عوام سان ٿيندڙ زيادتين جي، پوءِ اُهي آمريڪي سامراج جي طرفان هجن يا اُن جي ڇاڙتن يا خود شهنشاهه ايران يا هن جي جاسوسي کاتي “ساواڪ” طرفان هجن. مقابلي ڪرڻ کي پنهنجي حياتي جو اولين مقصد قرار ڏنو ۽ پوءِ سامراجي ظلم خلاف پنهنجو سينو تاڻي بيٺي، ايئن هن پنهنجي انقلابي مهم کي جاري رکڻ جي لاءِ سرڌڙ جي بازي لڳائي ڇڏي. عورت هوندي به هن ڏاڍي سورهيائي. سان پنهنجي مقصد سان وفاداريءَ جو ثبوت ڏنو ۽ نيٺ 1973ع ۾ هوءَ شاهه ايران جي پوليس جو مقابلو ڪندي پنهنجي جان ڏيئي پنهنجي عزم تي ثابت قدم رهي.
مرضيه شاعرا ۽ ڪهاڻيڪارا هئي. پر هوءَ سدائين چوندي هئي ته “آءٌ نه رڳو پنهنجي قلم سان، پر پنهنجي ريٽي رت سان آزادي جي تاريخ لکي وينديس.” هن ايئن ئي ڪري ڏيکاريو.
سندس ڪجهه چونڊ شعرن جو ترجمو هيٺ ڏجي ٿو:
- آءُ ٻُڌي رهي آهيان هن قيد تنهائيءَ ۾،
ڪن کڙا اٿم
هينئر پري کان آزادي جي متوالن جو شور ۽
“انقلاب زنده باد” جا نعرا ٻُڌڻ ۾ پيا اچن.
هن بعد منهنجي دماغ ۾ فقط آزاديءَ جو ئي جنون سمايل آهي،
فقط آزاديءَ جو.
*
آءٌ پنهنجي وطن جي هڪ پاڪباز نياڻي آهيان
نفرت ڏياريندڙ ‘قصر شاهي’ جيل خانو ۽ هٿڪڙيون ۽ ڏنڊا ٻيڙيون.
هي مضبوط لوهي سيخون ۽ زخمن جا نشان ۽،
هي گرم گرم رت،
هي دانهون، ڪو ڪون ۽ فرياد،
هي راتين ۽ ڏينهن جا ظلم ۽ ستم
منهنجي عشق جي پکيئڙي کي،
۽ سندس ازلي پرواز کي هرگز روڪي نٿا سگهن.
هيءَ عشق جي بٺي، جا منهنجي اندر ۾ دُکي رهي آهي.
اُن کي ڪو به ٿڌو ڪري نٿو سگهي.